Մեր հողերը անմշակ չենք թողնում, որ էն կողմից թշնամին տեսնի՝ հայկական գյուղերը միշտ շեն են

Սահմանային գյուղերի յուրաքանչյուր բնակիչ սահմանապահ է՝ ամուր կառչած հողին, իսկ  անվտանգության հիմնական երաշխավորները հայ և ռուս սահմանապահներն են։ Որոշ համայնքներ  սահմանից հեռու են անգամ մի քանի հարյուր մետր, որտեղից պարզ երևում են հակառակ կողմում գտնվող բնակավայրերը։

Շիրակի մարզի 119 գյուղական բնակավայրերից սահմանամերձ են 15-ը, մեծ մասը հայ-թուրքական սահմանին է։ Բնակիչները համակերպվել են սահմանի երկայնքով փշալարերի ներկայությանը, իսկ դրանից այն կողմ սեփական հողեր ունեն, որոնք մշակել, հետո բերքը տուն բերել, միայն ու միայն, հնարավոր է  հատուկ անցագրի միջոցով։ Անիի տարածաշրջանի Բագրավան գյուղը սահմանից 7 կմ հեռավորության վրա է, որտեղից տեսանելի են թուրքական գյուղերը։ Գյուղական առօրյան երկու կողմերում էլ նույնն է, բայց բագրավանցիների համար իրենց բնակավայրն ավելի շեն է, մարդիկ՝ էլ ավելի աշխատասեր։

Անիի տարածաշրջանի մեծ համայնքներից մեկն է՝ մոտ 200 տնտեսությունով։ Բագրավանը շենացավ մեկ այլ սահմանային, այժմ լքված Խարկով գյուղից տեղափոխված ընտանիքներով։ Գյուղի մշակովի հողերը բոլորն են փշալարերից այն կողմ, հեկտարներով վարելահողերը, թեկուզ հեռու, բայց անմշակ չեն թողնում, ասում են՝ թող թուրքը տեսնի, որ հայկական գյուղերը շեն են։

«Կին, թե տղամարդ, սահմանի բերանին ենք, բդի պահենք։ Օր կսեն հերոս են, մենակ իրենց կամքով չեն էղնի հերոս, անկախ իրենցից էլ է ստացվում, մենք էլ ենք էստեղ հերոսներ»,- հպարտորեն ասում են բագրավանցիները։

Սեդրակ Խաչատրյանի ընտանիքն Անի բերդաքաղաքին սահմանակից Խարկովից Բագրավան տեղափոխված վերջինն ընտանիքն է եղել։ Ծննդավայրում իրենց տունը դեռ կանգուն է, գյուղը լքեցին, երբ   դպրոցն ու այլ ենթակառուցվածքներ սկսեցին չգործել։ Բայց Խարկովի հետ կապը չի կտրում, հայրենի տունը չի մոռանում։ Հենց Խարկովից ամենամոտն է երևում պատմական Անին։

«Ես ժամերով նստում էի քարերին ու Անիին էի դիտում, էդ սերը միշտ իմ մեջ եղել է, իմ առաջին դուստրս, որ ծնվեց, անունը Անի դրեցի»,- ասում է Սեդրակ Խաչատրյանը։

Պատմական հայրենիքի սահմանի եզրին մեծացած Սեդրակ Խաչատրյանը նույնությամբ պատրաստել է  քաղաքամայր Անիի մանրակերտը: Հազար ու մի եկեղեցիներից շատերը հիմա ավերված են, օգտվել է պատմական գրականությունից ու վերականգնել ավերվածներից շատերը:

Բագրավանցի երիտասարդներից շատերն հիմա առաջնագծում են, կամավորագրվել են ու գնացել։ Նույն  համախմբվածությամբ նաև 2016-ին մասնակցել են Ապրիլյան ռազմական գործողություններին։

Սահմանային գյուղերի խնդիրներն էլ, ի տարբերություն մյուս համայքների, ավելի շատ են, լուրջ հիմնահարցը սահմանի մյուս կողմում գտնվող հողերը մշակելն է, ինչն էլ տարիներով չի կարգավորվում։ Սեփական վարելահողեր մտնելու համար ենթարկվում են սահմանային ռեժիմին, որն էլ խանգարում է ժամանակին կատարել գյուղատնտեսական աշխատանքները։