Մարմաշենի վանական համալիրում ճարտարապետական ուսումնասիրություններ են կատարվում

Մարմաշենի վանական համալիրում ուսումնասիրություններ են տարվում: ԿԳՍՄ նախարարությունը ուսումնասիրությունների, հնագիտական պեղումների և վանական համալիրի վերակառուցման նախագիծ կազմելու համար մրցույթ էր հայտարարել և հաղթող է ճանաչվել ճարտարապետության և շինարարության ազգային համալսարանը:Մասնագետները չափագրումների միջոցով վերակառուցման առաջարկներ են ներկայացնելու և ամենակարևորը՝գտնելու են այն հարցի պատասխանը, թե որն է եկեղեցու խոնավացման պատճառը: Տարիներ շարունակ եկեղեցու վրա խոնավացման հետքեր են առաջանում, իսկ պատճառը գտնել, մինչ այս տեղի ունեցած ուսումնասիրություններով,գտնել չի հաջողվել:

Մարմաշենի վանական համալիրը Անիի ճարտարապետական դպրոցի շարունակությունն է: Գլխավոր՝ կաթողիկե եկեղեցին,կրկնում է Անիի մայր տաճարի ճարտարապետությունը և ենթադրվում է,որ հեղինակը Տրդատ ճարտարապետն է: Անիի եկեղեցիների հետ նմանությունը ոչ միայն գլխավոր վանքն ունի: Սա հաստատում են նաև ճարտարապետության և շինարարության ազգային համալսարանի մասնագետները:

Վերականգնող ճարտարապետները չափագրումներ են սկսել, վանական համալիրի վերականգնման նախագիծ կազմելու համար: Առաջին հերթին պարզելու են, թե ինչ պատճառով է եկեղեցին խոնավանում: Տարբեր տարիներին կատարված ուսումնասիրություններով խոնավացման մի քանի պատճառներ են նշվել՝ գրունտային ջրերի մակարդակի բարձրացումը, տարածքի հէկ-ը և եկեղեցուն հարակից այգու ոռոգումը: Այս հավանական պատճառներից ոչ մեկը դեռ  չի հաստատվել: Խոնավության հետքերը եկեղեցու տարբեր հատվածներում են: Ու առանձին տեղամասերում ներքևի հատվածը խոնավ չէ,մեջտեղում ջրի հետք է երևում, վերևի հատվածում կրկին չոր է: Սա էլ մասնագետներին կասկածի տեղիք է տվել:

«Եթե մտածենք, որ սա գրունտային ջրերն են բարձրանում, ապա անհասկանալի է, թե ինչի ստորին մասը չոր է մնում, հաջորդ հատվածը թաց: Եթե ընդունենք, որ սա խոնավացում է, ջուրը հավասարաչափ պիտի բարձրանա, ոչ թե տեղ-տեղ խանավանա:1 շաբաթ է այստեղ ենք, այս հետքերը չեն փոփոխվում: Եղել ենք այստեղ, երբ որ անձրև է եղել: Անձրևից ստորգետնյա ջրերը կբարձրանային , հետքերն ավելի կլայնանային, հետագիծը կփոխվեր, բայց բացարձակապես չի փոխվում: Չափումներ կանենք խոնավաչափերով, տեսնենք իրոք խոնավություն է, թե ուղղակի քարի ինչ-որ անհասկանալի նկարվածք է մուգ  և դա խոնավության տպավորություն է թողնում: Իսկ եթե պարզվեց, որ խոնավություն է, մտածել ենք եռաշերտ ցամաքուրդային համակարգ անել»,-shantnews-ին ներկայացրեց վերականգնող ճարտարապետ Գայանե Նազլուխանյանը:

Մասնագետները արտաքին զննությամբ չեն սահմանափակվում, գործիքային ուսումնասիրություն են կատարում: Խոնավաչափերն ու լազերային ուսումնասիրությունը հնարավորություն են տալիս ավելի ստույգ պարզել, կա արդյոք եկեղեցում խոնավություն: Մասնագետները նաև վանական համալիրի վերականգնման նախագիծ են կազմելու: Վերականգնումն արդեն վերաբերում է համալիրի ոչ թե գլխավոր, այլ մյուս եկեղեցիներին:

«Հյուսիսային եկեղեցին, որը մեկ քառորդով չկա,  նախագծով առաջարկելու ենք վերականգնել մինչև թմբուկատակ քառակուսին: Թմբուկը չենք կարող ,որովհետև հիմնավորում չունենք , թե թմբուկի բարձրությունն ինչքան է եղել, վեղարի թեքությունն ինչպիսին է եղել»,- ասաց Գայանե Նազլուխանյանը:

Ճարտարապետների ուսումնասիրություններին նաև հնագիտական պեղումներն են հաջորդելու: Հանրագումարում վերակագնման առաջարկները մասնագետները ներկայացնելու են ԿԳՍՄ նախարարություն: Մարմաշենի վանական համալիրի վերականգնման նախագիծը նախատեսում են, որ պատրաստ է լինելու մինչև տարեվերջ: