Լարսի այլընտրանքը. կենսական հավելյալ ուղիներ Հայաստանի համար

Ինչո՞ւ հայ հեռուստադիտողն ամեն օր պետք է լսի, թե արդյո՞ք բաց է ռուս-վրացական սահմանին գտնվող Վերին Լարսի լեռնանցքը։ Որովհետև այնտեղով է անցնում Հայաստանը ցամաքով Ռուսաստանին կապող միակ բաց ճանապարհը, իսկ ձմռան ամիսներին Ռուսաստանից Հայաստան եկող կամ հակառակը գնացող բազմաթիվ մեքենաներ մնում են ձնաբքի մեջ, եթե ձյունը փակած է լինում այդ կենսական ուղին։

Ֆիզիկապես այս ճանապարհը միակը չէ։ Վրաստանով դեպի Ռուսաստան գնացող ևս առնվազն երկու ճանապարհ կա՝ մեկն անցնում է Հարավային Օսիայով, մյուսը՝ Աբխազիայով (այստեղով անցնում է նաև երկաթուղին), սակայն այս ճանապարհները փակ են քաղաքական պատճառներով։ Նախկինում Վրաստանի մաս կազմող այս երկրամասերն անկախություն են հռչակել, ինչը Թբիլիսին չի ընդունել։ Սահմանները փակվել են, Հայաստանը մնացել է Լարսի տաք եղանակի հույսին։

Օրերս Հայաստանի նախագահի՝ Վրաստան այցի համատեքստում կրկին ակտիվացան խոսակցություններն այլընտրանքային ճանապարհների հնարավոր բացման վերաբերյալ։ Բանն այն է, որ վրացական կողմը համաձայնագիր է ստորագրել շվեյցարական SGS ընկերության հետ, որը կազմակերպելու է բեռնափոխադրման սպասարկումը Հարավային Օսիայի տարածքով։ Համաձայնագրում բացառվել են քաղաքական հավակնությունները, նույնիսկ տեղանուններ չեն գրվել, փոխարենը նշվել են անցակետերի աշխարհագրական կոորդինատները։

Թվում է՝ խոսքը ռուս-վրացական երկկողմ հարաբերությունների մասին է, սակայն փակ ճանապարհները հիմնականում խնդիր են հարուցում հենց Հայաստանի համար, ինչն էլ պատճառ է դարձել այս հարցում Երևանի գերհետաքրքրվածության։

Դեռ տարեսկզբին ՀՀ վարչապետը տրանսպորտի նախարարին հանձնարարել էր գտնել Ստեփանծմինդա-Լարս ճանապարհի այլընրանք՝ «հաշվի առնելով եղանակային պայմաններով պայմանավորված թողունակության սահմանափակումները»։

Արդեն մարտին նախարար Վահան Մարտիրոսյանը լրագրողների հետ զրույցում անդրադարձավ  ՀՀ վարչապետի վրաստանյան բանակցությունների արդյունքներին.

«Կոնկրետ արդյունք չունենք, ընթացքում բանակցությունների վերաբերյալ տեղեկատվություն կներկայացնենք: Վարչապետը հայ համայնքի հետ հանդիպման ժամանակ ասել է, որ Վերին Լարսին այլընտրանք լինելու է, բայց եկեք չկենտրոնանանք միայն աբխազական երկաթուղու կամ Օսիայով ճանապարհի վրա: Այլընտրանքը նաև լաստանավն է, որն իրական այլընտրանք է»:

Նույն օրերին Երևան են հասնում Ռուսաստանից Սև ծովով լաստանավով, ապա Վրաստանի տարածքով երկաթուղով տեղափոխված առաջին բեռները. արդեն դրանց պարագայում միջինը 30% զեղչեր էին արվել բեռնափոխադրման համար։ Սակայն ուշադրության կենտրոնում շարունակում է մնալ Հարավային Օսիայով անցնող ճանապարհը։ Ֆորս-մաժորի դեպքում կբացենք. սա է վրացական կողմի դիրքորոշումը։

ՀՀ ԱԻՆ այսօրվա հաղորդագրության համաձայն` Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար, ռուսական կողմում կա կուտակված 385 բեռնատար: