Շիրակի մարզում կապահովագրվեն հացահատիկի ցանքերն ու խնձորի այգիները

Կառավարությունը 6 մարզերում ներդնում է պարտադիր գյուղատնտեսական ապահովագրության փորձնական ծրագիր, որով ապահովագրվում են հիմնականում ծիրանի ու խաղողի այգիները: Պարտադիր ապահովագրության ծրագրում Շիրակի մարզը չկա: Փոխարենը առաջարկվում է կամավոր ապահովագրություն: Կառավարությունը առաջարկում է Շիրակի մարզում գյուղատնտեսական ապահովագրություն 50 տոկոս սուբսիդավորմամբ: Այսինքն՝ գյուղացին վճարելու է ապահովագրավճարի միայն կեսը: Ապահովագրական ընկերությունների հետ համաձայնություն է ձեռք բերվել այն մասին, որ ապահովագրելու են հացահատիկի՝ ցորենի, գարու ցանքերը և խնձորի այգիները: Այժմ հստակեցվում են չափորոշիչները և ապահովագրավճարների չափը:

Մեծ չափերի կարկուտ, որի հետևանքով՝ ցանքեր, որտեղ բերքահավաք չկատարվեց…

2019-ի ամռանը վիճակն այսպիսին էր Շիրակի մարզի բոլոր գյուղերում: 9000 հեկտարից ավելի ցանքեր կարկուտից տուժեցին, որից 7000-ը միայն հացահատիկի դաշտերն էին: Ունեցած հակակարկտայինները չեն բավականացնում մարզի ցանքերը պաշտպանելու համար: Կատարած ծախսը չկորցնելու համար կառավարությունը Շիրակի մարզի գյուղացիական տնտեսություններին առաջարկում է կամավոր ապահովագրություն: Ծրագիրը նախատեսված է ոչ բոլոր մշակաբույսերի համար և ոչ բոլոր բնական աղետներից տուժելու դեպքում:

«Մեր մարզում ապահովագրվում է միայն հացահատիկի՝ գարու և ցորենի ցանքերը և խնձորի այգիները: Մեր մարզին վերաբերում է կարկտահարությունը և հրդեհը: Այս երկու ուղղություններով են ապահովագրվելու: Շիրակի մարզի համայնքները դասակարգված են 5 գոտիների: Բարձր գոտին դա 5-րդն է, հետո աստիճանական մինչև առաջին: Ամեն մի գոտու ցանքերի ապահովագրական գումարը ունի իր չափը: Մեր ընդհանուր ցանքերի 70 տոկոսը հացազգիներն են՝ցորենը և գարին: 60 հազար հեկտար ցանք ունենք, 40 հազարը հացահատիկ է: Եթե այդ դիտարկումով հետևենք, մեր մարզում ցանքերի 60-70 տոկոսը կընդգրկվի ապահովագրական ցանկում»,- SHANTNEWS-ին ասել է Շիրակի մարզպետարանի գյուղատնտեսության և բնապահպանության վարչության պետ Մովսես Մանուկյանը:

Առավել ռիսկային գոտում են ընդգրկվելու այն գյուղերը, որոնք վերջին տարիներին ավելի հաճախակի են տուժել կարկտահարություններից: Ռիսկային գոտուց է կախված նաև ապահովագրավճարների չափը և ապահովագրական սանդղակը: Սանդղակ ասվածը ձևավորվում է այն ծախսի հաշվարկով, որը գյուղացին անում է մեկ հեկտար ցանք կատարելու համար: Այսինքն` նախ հաշվարկում են ցանքի ինքնարժեքը, հետո որոշում ապահովագրավճարի չափը:

Հացահատիկի դեպքում 1 հեկտարի վրա կատարված ծախսը գնահատվելու է մինչև 300 հազար դրամ, իսկ տարեկան ապահովագրավճարը 30 անգամ պակաս է: Սա առայժմ մոտավոր հաշվարկներով: Շիրակի մարզում կապահովագրեն միայն ցորենի, գարու ցանքերը և խնձորի այգիները: Շիրակում հացահատիկի ցանքերն ամենաշատն են, ու եթե գյուղացիներն ու ֆերմերները ցանկություն ունենան ապահովագրել, հանրագումարում կստացվի, որ մարզի հողերի մեծ մասը կորուստներից ապահովագրված կլինի:

Հստակեցված է այն ընթացակարգը, որով կատարվելու է ապահովագրություն: Կարկտահարության կամ հրդեհի դեպքում գյուղացին պետք է դիմի ապահովագրական ընկերությանը, որը վնասի չափը գնահատելու է մասնագիտական ուսումնասիրության արդյունքում: Առայժմ հստակ չէ, թե ապահովագրական ընկերություններն իրե՞նք են ունենալու մասնագետներ, թե պայմանագրային կարգով աշխատելու են լիցենզավորված մասնագետների հետ: Հացահատիկի ցանքերի ու այգիների դեպքում գնահատման կարգը տարբերվում է:

Գյուղատնտեսության ապահովագրությունը, առավել ևս Շիրակի մարզում, միշտ համարվել է ռիսկային: Հիմա էլ ռիսկը չի նվազել, բայց որոշում է կայացվել համակարգը ներդնելու մասին: Սա պայմանավորված է կառավարության մոտեցմամբ՝ կարկուտից հետո փոխհատուցման փոխարեն գործադիրը որոշել է նույն գումարներով սուբսիդավորել գյուղատնտեսական ապահովագրությունը:

«Ռիսկը ո՛չ գյուղացու համար է նվազել, ո՛չ էլ ապահովագրական ընկերության: Իսկ ինչու հիմա, եթե ռիսկը չի նվազել: Կառավարության որոշում կա, ըստ որի, այն «պրոդուկտները», որոնք ապահովագրության ենթակա են, եթե տարվա ընթացքում վնասվեն, կառավարությունը որոշել է, եթե դրանք ապահովագրված չեն, այդ ֆերմերներին ու գյուղացիներին հատուցում չի տա: Կառավարությունն արդեն 50% սուբսիդավորում է ապահովագրավճարը: Խնձորի այգիների համար ապահովագրության վերջնաժամկետը ապրիլի 20-ն է, իսկ հացահատիկի համար՝ մայիսի 1-ը»,- SHANTNEWS-ին ասել է «Ռոսգոսստրախ-Արմենիա» ապահովագրական ընկերության Գյումրիի մասնաճյուղի տնօրեն Դավիթ Ֆարզադյանը:

Կարկտահարության վնասները փոխհատուցելու համար տուժած ցանքերի վերահաշվարկ է կատարվել: Պատճառը դժգոհություններն էին: Շիրակի մարզում Կառնուտ գյուղի բնակիչները բարձրաձայնեցին այն մասին, որ իրենց գյուղում 160 հեկտար ցանքեր չեն ընդգրկել ցուցակում: Վերահաշվարկի արդյունքում մարզի 7 գյուղերից 260 հեկտարի փոխհատուցման հարց ներկայացվել է կառավարություն: