22:32 29.10.2019
Օրեր առաջ Վենետիկի հանձնաժողովը ՀՀ օրենսդրական հարցերին վերաբերող միասնական կարծիք էր հրապարակել, որում անդրադարձ էր կատարել ՍԴ դատավորների՝ վաղ թոշակի անցնելու հարցին։ Այս հարցը բազմաթիվ քննարկումների տեղիք տվեց, ուստի որոշ հարցեր պարզաբանելու համար SHANTNEWS-ը դիմել է Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահ Ջիաննի Բուքիքիոյին։
Ներկայացնում ենք հարցազրույցի ամբողջական տարբերակը։
– Ինչպես հասկանում ենք, Դուք պնդում եք կենսաթոշակի անցման «խիստ կամավոր» սկզբունքը, սակայն ինչպե՞ս հնարավոր է վստահ լինել, որ առաջարկվող մեխանիզմն իսկապես կարող է երաշխավորել կամավորության սկզբունքը: Ինչպե՞ս կարելի է ստուգել գործընթացի արդարությունը: Ինչպե՞ս խուսափել խտրականությունից:
– Դուք ճիշտ եք հասկանում: Վենետիկի հանձնաժողովի առաջնային խնդիրն է վերլուծել իրավական տեքստերը: Եթե մենք նայում ենք նրան, թե ինչ է գրված օրինագծում, ամեն ինչ շատ ճիշտ է. ոչինչ չի պարտավորեցնում դատավորներին ընդունել առաջարկը: Դատավորների նկատմամբ ապօրինի ճնշման օրինակներ կա՞ն, թե՞ ոչ, կախված է փաստերից: Վենետիկի հանձնաժողովը ո՛չ մանդատ ունի, ո՛չ էլ իրավասություն՝ քննելու այդ փաստերը:
Այդուհանդերձ, ինչպես ասացի, մենք այլ երկրներում ունեցած մեր նախորդ փորձերից գիտենք, որ ոչ բոլոր դեպքերում է, որ թղթի վրա եղած կամավոր սկզբունքը իրականում էլ կամավոր է: Ավելին, մենք գիտենք, որ կարճ ժամանակում Հայաստանում շատ հարվածների տակ է հայտնվել Սահմանադրական դատարանի նախագահը, և բազմաթիվ ընթացակարգեր են իրականացվում նրա դեմ: Ժամանակային համընկնումն ու դատավարական խիստ միջնորդությունները հանգեցնում են ճնշման նախագահի նկատմամբ, ում հանդեպ պետք է հարգանք դրսևորել՝ որպես պետության գլխավոր ինստիտուտներից մեկի ղեկավարի: Մյուս կողմից, արդարադատության նախարարը Վենետիկի հանձնաժողովի պլենար նիստում հստակ նշեց, որ Հայաստանի կառավարությունը ոչ մի ճնշում չի գործադրել դատավորների նկատմամբ և չի անի ապագայում: Եվ ես համարում եմ, որ դա ճիշտ մոտեցում է: Ես կշարունակեմ ուշադիր հետևել իրավիճակին:
– Միասնական կարծիքում նշված է, որ մի քանի դատավորների համաժամանակյա կենսաթոշակի հնարավոր անցումը կարող է ազդել Սահմանադրական դատարանի արդյունավետ գործունեության վրա: Ինչպե՞ս եք գնահատում պոտենցիալ մտահոգությունը: Արդյո՞ք կարող եք մեկ այլ նման օրինակ մատնանշել:
– Մենք չգիտենք, թե քանի դատավոր կորոշի ընդունել այդ «ոսկյա ձեռքսեղմումը», եթե այդպիսիք լինեն, ուստի ցանկացած կանխատեսում սպեկուլյատիվ է, սակայն եթե բոլոր 7 դատավորները, որոնք նշանակված են հին օրենքով, որոշեն գնալ, սա կարող է որոշ ժամանակով կաթվածահար անել դատարանի աշխատանքը: Կառավարությունը պետք է մտածի, թե ինչպես խուսափել դրանից: Ինչ վերաբերում է այլ օրինակներին, ես կարող եմ հիշել Ռումինիայի օրինակը, որտեղ վաղ կենսաթոշակի անցման մեխանիզմը տարածվեց մեծ թվով բարձրաստիճան դատավորների վրա, որը վնասակար եղավ Ռումինիայի ողջ դատական համակարգի որակի ու արդյունավետության համար: Հայաստանում այս ռիսկն այդքան մեծ չէ, քանի որ միայն Սահմանադրական դատարանի վրա կտարածվի, սակայն դարձյալ կարևոր է, որ այս ինստիտուտը գործի առանց ընդհատումների:
– Այդ դեպքում, Ձեր կարծիքով ո՞րն է լուծման այն լավ առաջարկը, որով հնարավոր կլինի խուսափել մտահոգություններից:
– Այս հարցում ես ենթադրություններ չեմ անի, քանի որ դրան հասնելու բազմաթիվ եղանակներ կան: Գնդակը իշխանությունների դաշտում է, և ես ձեռնպահ կմնամ որևէ կարծիք հայտնելուց, մինչև չտեսնեմ՝ ինչ են նրանք առաջարկում:
– Հանձնաժողովի եզրակացության մեջ նշված է, որ ՍԴ բոլոր դատավորները, անկախ այն հանգամանքից՝ նրանք նշանակվել են 2015 թվականի սահմանադրական փոփոխություններից առաջ, թե հետո, պետք է օժտված լինեն միևնույն կարգավիճակով: Այսինքն՝ տեխնիկապես միևնո՞ւյն է՝ նրանց «դատավո՞ր» ենք անվանում, թե՞ «անդամ»:
– Ես դրան այս կերպ կմոտենամ. գործող Սահմանադրությամբ ՍԴ բոլոր դատավորները ունեն միևնույն լեգիտիմությունը, ուստի կարող են Սահմանադրական դատարանի աշխատանքին մասնակցել հավասար իրավունքներով: Բայց, իրոք, նրանց կարգավիճակը բոլոր ասպեկտներով չէ, որ հավասար է. օրինակ ոմանք նշանակված են ցմահ, մինչդեռ լրամշակված Սահմանադրությամբ նոր ընտրված դատավորները սահմանափակ մանդատ ունեն: Դա է պատճառը, որ կառավարությունը վաղ կենսաթոշակի առաջարկը անում է միայն «հին» դատավորներին: Ինչևէ, դատարանի «հին» անդամները դեռ դատավորներ են. ահա սա է նշված Միասնական կարծիքի մեջ: Տարբերություն չկա Սահմանադրական դատարանի անդամների և դատավորների միջև: Սա ընդամենը տերմինաբանության հարց է:
– Վենետիկի հանձնաժողովն անընդունելի է համարում, որ Սահմանադրական դատարանի կազմը փոխվի ամեն անգամ, երբ փոխվում է կառավարությունը: Ինչո՞ւ եք դա անընդունելի համարում:
– Սահմանադրական դատարանի դատավորի մանդատը ոչ քաղաքական է: Սա նշանակում է՝ դատավորները նշանակվում են՝ պաշտպանելու Սահմանադրությունը և ոչ թե առաջ մղելու ընտրություններում հաղթած կառավարող մեծամասնության քաղաքական ծրագիրը: Դա է պատճառը, որ Սահմանադրական դատարանի նորացումը պետք է ապասինքրոնացնել քաղաքական շրջափուլերի հետ: Նախորդ մեծամասնության կողմից ընտրված դատավորները կարող են նույնիսկ ավելի պատրաստ լինել՝ քննադատաբար դիտարկելու գործող մեծամասնության առաջարկած միջոցների սահմանադրականությունը:
Այդուհանդերձ, անգամ խորհրդարանական որոշակի մեծամասնության կողմից նշանակված դատավորները այդ նույն մեծամասնությանը «շնորհակալ չլինելու պարտականություն ունեն»: Դա սկզբունքի հարց է, պրակտիկայում այս ապասինքրոնացմանը հասնելը դժվար է: Դա է պատճառը, որ մենք այն մոտեցումն ունենք, որ գոյություն ունենան այլ մեխանիզմներ, օրինակ՝ պետք է գործեն որակյալ մեծամասնության պահանջները՝ երաշխավորելու, որ գործող մեծամասնությունը գերիշխող դեր չունենա թեկնածուների ընտրության ու նշանակման հարցում:
11:20 30.06.2024
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է10:20 30.06.2024
ՃՏՊ Երևան-Մեղրի ավտոճանապարհին․ կան տուժածներ10:00 30.06.2024
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ23:30 29.06.2024
Շվեյցարիան հաղթեց Իտալիային և կշարունակի պայքարը քառորդ եզրափակիչում23:05 29.06.2024
Սերբիայում ձերբակալվել է Բելգրադի ահաբեկչության ենթադրյալ հանցակիցը21:48 29.06.2024
Բայդենը հայտարարել է, որ վստահորեն իրականացնում է իր աշխատանքը21:25 29.06.2024
Ազատ ոճային ըմբիշ Գագիկ Ղազարյանը ոսկե մեդալ է նվաճել21:16 29.06.2024
Դեմոկրատների միակ հույսը Բայդենի հեռանալն է21:10 29.06.2024
Հուլիսի 2-ին որոշ հասցեներում լույս չի լինի21:00 29.06.2024
Աթենքի մոտ գտնվող Պարնիտա լեռան վրա անտառ է այրվում20:38 29.06.2024
Թբիլիսիի քաղաքապետը ընդդիմադիրներին Վրաստանի թշնամիներ է անվանել20:29 29.06.2024
Լիբանանում կարծում են, որ Իսրայելը հոգեբանական պատերազմ է վարում19:50 29.06.2024
Կրակոցներ՝ Երևանում․ կա տուժած19:41 29.06.2024
«Լոկոմոտիվի» լեգենդը կլքի ակումբը19:30 29.06.2024
Գանան ԱՄՀ-ից ստացել է 360 մլն դոլարի հերթական տրանշը18:52 29.06.2024
Եգիպտոսն ավարտել է նոր կառավարության ձևավորումը18:42 29.06.2024
Մավրիտանիայում նախագահական ընտրություններ են ընթանում18:10 29.06.2024
Բուխարեստում մեկնարկել է ԵԱՀԿ ԽՎ նստաշրջանը17:41 29.06.2024
ԱՄՆ-ը Բոտսվանա է տեղափոխել C-130H Hercules տրանսպորտային ինքնաթիռը17:25 29.06.2024
Ուկրաինան մեկ օրում շտապ էլեկտրաէներգիա է ներկրել երեք երկրներից17:15 29.06.2024
ՀՀ տարածքում կան փակ ավտոճանապարհներ17:00 29.06.2024
Իվան Իգնատևը՝ «Ուրարտու»-ի ֆուտբոլիստ16:39 29.06.2024
Թուրքիայի ընդդիմության առաջնորդը ցանկանում է հանդիպել Ասադի հետ16:24 29.06.2024
Մահացել է Եղիշե Չարենցի կրտսեր դուստրը՝ Անահիտ Չարենցը16:10 29.06.2024
Ճապոնիայի գլխավոր դատախազի պաշտոնն առաջին անգամ կին կզբաղեցնի15:42 29.06.2024
Լավրովն ու Ալի Բաղերի Քանին հեռախոսազրույց են ունեցել15:30 29.06.2024
Նունյեսը կրկնել է մոտ 100 տարվա վաղեմության ռեկորդը14:53 29.06.2024
ԵՄ-ն Բելառուսի դեմ պատժամիջոցների նոր փաթեթ է ընդունել14:10 29.06.2024
Վարանը ժամանել է Իտալիա՝ Ա Սերիայի ակումբի հետ բանակցելու համար13:26 29.06.2024
Առաջիկա օրերի եղանակային կանխատեսումը13:16 29.06.2024
Բեռնատարը կողաշրջվել է. կա տուժած13:08 29.06.2024
Մասիս քաղաքում բախվել են «Mercedes»-ն ու «Jeep»-ը. կա տուժած13:00 29.06.2024
Ճապոնիայում ապամոնտաժվող համերգասրահում պայթյուն է տեղի ունեցել12:51 29.06.2024
Սևաստոպոլում հրթիռային հարձակման հետևանքով վիրավորվել է երեք մարդ12:38 29.06.2024
Առնվազն 30 մարդ է զոհվել Քենիայում ցույցերի ժամանակ12:32 29.06.2024
Պերուի ափերի մոտ 5,8 մագնիտուդ երկրաշարժ է տեղի ունեցել12:25 29.06.2024
Ուկրաինայում օդային տագնապ է հայտարարվել12:19 29.06.2024
Ինչպե՞ս են միանում Հանրապետության հրապարակի շատրվանները11:17 29.06.2024
Կամչատկայում 5,3 մագնիտուդ երկրաշարժ է տեղի ունեցել12:26 30.06.2024
Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Բոսնիա և Հերցեգովինայի ԱԳ նախարար Էլմեդին Կոնակովիչի հետՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Բոսնիա և Հերցեգովինայի ԱԳ նախարար Էլմեդին Կոնակովիչի հետ։ Քննարկվել են երկկողմ օրակարգի և տարածաշրջանային հարցեր, հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։ «Երկու երկրների ԱԳ նախարարներն անդրադարձել են քաղաքական երկխոսության ընդլայնման և փոխադարձ հետաքրքրություն ներկայացնող ոլորտներում համագործակցության զարգացման հնարավորություններին՝ ընդգծելով դրանց լավագույնս իրացման պատրաստակամությունը։ Մտքեր են փոխանակվել Եվրոպական միության հետ […] ...
12:19 30.06.2024
Գազայում բախումներ են տեղի ունեցել Իսրայելի բանակի և ՀԱՄԱՍ-ի միջև. Al JazeeraԳազա քաղաքի Շեջայա շրջանում բախումներ են տեղի ունեցել իսրայելցի զինվորականների և պաղեստինյան ՀԱՄԱՍ արմատական շարժման գրոհայինների միջև։ Այս մասին հայտնում է քաթարյան Al Jazeera հեռուստաալիքը։ Ըստ հաղորդման՝ իսրայելական ուժերը շարունակում են հարձակումները բնակելի թաղամասերի վրա՝ պնդելով, որ հետապնդում են ՀԱՄԱՍ-ի մնացած գումարտակներին, որոնք փորձում են վերականգնել իրենց ռազմական հնարավորությունները։ Տարածքը ենթարկվել է ինտենսիվ ռմբակոծությունների, զոհվել […] ...
12:00 30.06.2024
Բրիտանական ռազմածովային ուժերը հայտնել են Կարմիր ծովում միջադեպի մասինՄիացյալ Թագավորության ծովային առևտրի օպերացիաները (UKMTO) միջադեպ են գրանցել Կարմիր ծովում Եմենի Մոհա նավահանգստային քաղաքից 13 ծովային մղոն հարավ-արևմուտք: Համապատասխան հաղորդագրությունը տեղադրվել է X-ում: Մանրամասներ չեն հաղորդվում: Գազայի հատվածում պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության սրումից հետո Եմենի ապստամբների «Անսար Ալլահ» շարժումը հայտարարել է, որ հարձակումներ է իրականացնելու Իսրայելի տարածքի վրա և թույլ չի տալու հարակից նավերին անցնել Կարմիր […] ...
11:40 30.06.2024
Իսրայելի պաշտպանության բանակը հայտնել է Գազայի հատվածի հյուսիսում երկու զինվորի մահվան մասինԻսրայելի պաշտպանության բանակը (IDF) հաստատել է Գազայի հատվածում պաղեստինյան արմատական ՀԱՄԱՍ շարժման դեմ մարտերի ընթացքում երկու զինվորի մահը։ Ըստ Իսրայելի պաշտպանության բանակի մամուլի ծառայության՝ բախումների ժամանակ զոհվել են օդապարիկային բրիգադի 890-րդ գումարտակի 20-ամյա սերժանտ Յաիր Ավիտանը և 21-ամյա Յակիր Թեյթելբաումը, որը ծառայում էր Սաար Մեգալան դիվիզիայի 77-րդ գումարտակում։ Այս տվյալները հաշվի առնելով՝ պաղեստինա-իսրայելական հակամարտության նոր […] ...
11:20 30.06.2024
Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց էՎրաստանի ՆԳՆ ԱԻ դեպարտամենտից և ՌԴ ԱԻՆ Հյուսիսային Օսիայի ճգնաժամային կառավարման կենտրոնից ստացված տեղեկատվության համաձայն՝ Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար։ ...
11:00 30.06.2024
Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Խորվաթիայի ԱԳ նախարար Գորդան Գրլիչ Ռադմանի հետՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը հանդիպում է ունեցել Խորվաթիայի ԱԳ նախարար Գորդան Գրլիչ Ռադմանի հետ։ Շարունակելով տարվեսկզբին ՀՀ ԱԳ նախարարի՝ Խորվաթիա այցի ժամանակ կայացած քննարկումները՝ զրուցակիցներն անդրադարձել են երկկողմ օրակարգում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների իրականացմանը և առաջիկա անելիքներին, հայտնում են ՀՀ ԱԳՆ-ից։ «Հայաստանի և Խորվաթիայի ԱԳ նախարարները մտքեր են փոխանակել տարածաշրջանային վերջին զարգացումների շուրջ: Գորդան Ռադմանը […] ...