Նոր հանգամանքներ 25 տարվա վաղեմության սպանության գործով. զինվորական դատախազը նոր քննություն նշանակելու վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել

ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը վարույթ է ընդունել և քննության առել ՀՀ զինվորական դատախազության ներկայացրած վերաքննիչ բողոքը՝ 25 տարվա վաղեմությամբ կատարված սպանության գործով Աշտարակի շրջանային ժողդատարանի կողմից կայացված դատավճիռը նոր երևան եկած հանգամանքի հիմքով բեկանելու և գործը առաջին ատյանի դատարան նոր քննության ուղարկելու վերաբերյալ:

2018թ. հուլիսին ՀՀ ոստիկանության Վաղարշապատի բաժին է ստացվել Է. Պ.-ի դիմումն այն մասին, որ 1994թ. ապրիլի 16-ին Արմավիրի մարզի Տարոնիկ գյուղի տարածքում գործող ռեստորանային համալիրում վիճաբանության ընթացքում իր հորը՝ Մ. Պ.-ին դիտավորյալ սպանել է Հ.Գ.-ն, սակայն դեպքի իրական հանգամանանքները խեղաթյուրվել են և արդյունքում վերջինս ենթարկվել է ընդամենը 1 տարվա ազատազրկման:

Ներկայացված հաղորդման հիման վրա նյութերի նախապատրաստման ընթացքում տված բացատրությամբ Է.Պ.-ն վերահաստատել է հայտնած տեղեկությունը՝ հավելելով, որ այդ մասին իրեն պատմել են նաև դեպքին ականատես կոնկրետ անձինք, իսկ հետագայում Հ. Գ.-ի հորեղբայրը՝ Մ. Գ.-ն, եկել է իրենց տուն և ահաբեկել իր պապիկին, որպեսզի վերջինս բողոք չներկայացնի, ինչից վախենալով՝ իրենք ընտանիքով հեռացել են Հայաստանից:

Նյութերի նախապատրաստման ընթացքում տվյալներ են ստացվել նաև այն մասին, որ ՀՀ պաշտպանության նախարարի տեղակալի ստորագրությամբ 1993թ. մարտի 13-ի ամսաթվով տեղեկանք է տրվել առ այն, որ Մ. Պ.-ն զոհվել է 1994թ. ապրիլի 16-ին՝ ծառայողական պարտականությունների կատարման ժամանակ:

Ելնելով վերոգրյալից՝ ՀՀ ոստիկանության Վաղարշապատի բաժնում 2018թ. օգոստոսի 6-ին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 314-րդ հոդվածի 1-ին մասով հարուցվել է քրեական գործ՝ պաշտոնատար անձի կողմից անձնական այլ դրդումներով կամ խմբային շահերից ելնելով պաշտոնական փաստաթղթերում ակնհայտ կեղծ տեղեկություններ կամ գրառումներ մտցնելու, կեղծում կատարելու դեպքի առթիվ:

ՀՀ ՔԿ զինվորական քննչական գլխավոր վարչությունում սկսված նախաքննության ընթացքում իրականացված բազմածավալ քննչական և դատավարական այլ գործողությունների, օպերատիվ-հետախուզական միջոցառումների, դրանց նկատմամբ իրականացված պատշաճ դատախազական հսկողության արդյունքում փաստական տվյալներ են ստացվել այն մասին, որ Էջմիածին քաղաքի «Տոչ պրիբոր» գործարանի տնօրեն Մ.Պ.-ն 3 անձանց հետ 1994թ. ապրիլի 16-ին գնացել են Ակնալիճ գյուղի լճի տարածքում գտնվող ռեստորան: Ճաշելուց հետո ռեստորանի բակում նրանց մոտեցել են մի քանի անձինք, որոնց թվում՝ նաև Հ. Գ.-ն: Տեղի է ունեցել վիճաբանություն և քաշքշոց, որի ընթացքում Հ. Գ.-ն հանել է ատրճանակը, օդ կրակել, այնուհետև կրակել Մհեր Պողոսյանի ուղղությամբ և արագ հեռացել դեպքի վայրից: Մ. Պ.-ն տեղափոխվել է հիվանդանոց, որտեղ, սակայն, ստացած հրազենային վնասվածքներից մահացել է:

Նախաքննությամբ պարզվել է, որ դեպքի առթիվ 1994թ. ապրիլի 17-ին քրեական գործ է հարուցվել 1961թ. ընդունված քրեական օրենսգրքի 99-րդ հոդվածի 6-րդ կետով, և սկզբնական փուլում Հ. Գ.-ին մեղադրանք է առաջադրվել նույն հոդվածի 2-րդ և 6-րդ կետերով՝ չնչին շարժառիթով, շատերի կյանքի համար վտանգավոր եղանակով սպանություն կատարելու համար: Սակայն 1994թ. ապրիլի 26-ին որոշում է կայացվել Հ.Գ.-ին առաջադրված մեղադրանքը փոփոխելու մասին, և 1994թ. դեկտեմբերի 19-ին Աշտարակի շրջանային ժող.դատարանի կողմից կայացված դատավճռով նա մեղավոր է ճանաչվել 1961թ. ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 259.1-րդ հոդվածի «Բ» կետով՝ զենքի հետ վարվելու կանոնների խախտմամբ Մ. Պ.-ին մահ պատճառելու համար և դատապարվել 1 տարի ժամկետով ազատազրկման:

Նախաքննության ընթացքում ՀՀ ՊՆ ԶՍՊ վարչությունից առգրավվել է Մ. Պ.-ի արխիվային գործը, որի զննությամբ պարզվել է, որ նրան տրվել է զոհվածի կարգավիճակ՝ չնայած այն հանգամանքին, որ ըստ ձեռք բերված փաստական տվյալների՝ Մ.Պ.-ն զինվորական ծառայության հետ բացարձակապես կապ չի ունեցել և մարտական գործողությունների մասնակից չի հանդիսացել: Զննված գործում առկա է եղել նաև Մ. Գ.-ի կողմից տրված տեղեկանք առ այն, որ Մ.Պ.-ն զոհվել է 1994թ. ապրիլի 16-ին՝ ԼՂՀ Մարտակերտի շրջանի Մատաղիս գյուղում, ինչը հակասում է քրեական գործում առկա այլ փաստական տվյալներին, մասնավորապես՝ դատավճռին: Ավելին. պարզվել է, որ 2002թ. հունիսի 1-ին ՀՀ երկրորդ նախագահի կողմից թիվ ՆՀ-1106 հրամանագրով Մ. Պ.-ն հայրենիքի սահմանները պաշտպանելիս ցուցաբերած անձնազոհության և խիզախության համար հետմահու պարգևատրվել է արիության մեդալով:

Նկատի ունենալով, որ քրեական գործի նախաքննության ընթացքում ի հայտ են եկել դատական ակտ կայացնելիս դատարանին անհայտ մնացած հանգամանքներ, որոնք ինքնին ապացուցում են դատապարտյալի կատարած հանցանքի ավելի ծանր լինելը, քան այն, որի համար նա դատապարտվել է, այսինքն՝ որոնք առերևույթ վկայում են Հ. Գ.-ի կողմից խուլիգանական դրդումներով և շատերի կյանքի համար վտանգավոր եղանակով Մ. Պ.-ին սպանելու և այդ իրողությունը թաքցնելու նպատակով մարտական գործողությունների ժամանակ վերջինիս զոհվելու մասին անձնական գործ կազմելու, պարգևատրելու վերաբերյալ, 2018թ. դեկտեմբերի 10-ին ՀՀ զինվորական դատախազ Վահե Հարությունյանի որոշմամբ նոր երևան եկած հանգամանքի հիմքով հարուցվել է վարույթ:

2018թ. հարուցված գործի նախաքննության և հարուցված վարույթի ընթացքում ձեռք բերված փաստական տվյալների, ինչպես նաև 1994թ. կայացված դատավճռի համադրված վերլուծությունից ակնհայտ է դարձել, որ այդ դատավճիռն օրինական և հիմնավոր չէ, քանի որ դատարանը սխալ է գնահատել գործով ձեռք բերված ապացույցները և, Հ. Գ.-ին դատապարտելով ՀՀ նախկին քրեական օրենսգրքի 259.1-րդ հոդվածի «Բ» կետով, թույլ է տվել նյութական և դատավարական իրավունքի խախտում: ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի և Եվրոպական դատարանի նախադեպային իրավունքի համատեքստում ակնհայտ է դարձել, որ Մ. Պ.-ին կյանքից ապօրինաբար զրկելու դեպքի վերաբերյալ հարուցված քրեական գործի նախաքննությունը և դատաքննությունը կատարվել են ակնհայտ թերություններով ու քրեական դատավարական նորմերի խախտումներով:

Վերոնշյալ բոլոր հանգամանքները հաշվի առնելով՝ ՀՀ զինվորական դատախազ Վահե Հարությունյանը ներկայացրել է վերաքննիչ բողոք՝ պահանջելով նոր երևան եկած հանգամանքի հիմքով բեկանել 25 տարվա վաղեմությամբ կատարված սպանության գործով կայացված դատավճիռը ու և գործն ուղարկել առաջին ատյանի դատարան՝ նոր քննության:

Բողոքի դատական քննությունը ներկայումս ընթացքի մեջ է: