Գյումրիում 40-50 տարվա վաղեմության ոսկրերի հսկա կույտեր են հայտնաբերվել – ShantNews – Շանթ Հեռուստաընկերություն – Լուրեր – Shant TV Online
TIME
Ամսաթիվ
25 11 2024
  • $
    389.76
  • RUBLE
    3.79
  • 406.40
WEATHER
+13.09 oC

Գյումրիում 40-50 տարվա վաղեմության ոսկրերի հսկա կույտեր են հայտնաբերվել

10:04 04.07.2019

Նախկին ու լքված գործարանների տարածքները, պարզվում է, միայն իրենց մասնաշենքերի ու գույքի պահպանության խնդիրներով չեն գլխացավանք բնակավայրերի համար: Այն, ինչ հայտաբերեցինք Գյումրիի մսի կոմբինատի կիսաքանդ ու չվերահսկվող տարածքում, անհավատալի էր թաղամասի բնակիչների ու բնապահպանների համար:
Արդեն 30 տարի է՝ մսի կոմբինատը չի աշխատում, բայց գործարանի տարածքում մնում են սպանդի ենթարկված կենդանիների մեծ քանակության ոսկրեր։ Հսկայական կույտերով ոսկրերը որքանո՞վ են վտանգավոր շրջակա միջավայրի համար, առավել ևս, որ հարևանությամբ տներ են կան: Մասնագիտական բացատրություններից պարզ  է դառնում, որ կենդանական ոսկրերը տասնամյակներով  պահպանում են վնասակարությունը:
Կենդանիների ոսկրերը կարծրացած վիճակում բնության մեջ կարող են պահպանվել  հարյուրամյակներով ու հազարամյակներով: Գյումրու ամենահին՝ Մսի կոմբինատ թաղամասում հայտնաբերված և երկրագիտական թանգարանում պահվող մամոնտի ոսկրերը վկայում են այդ մասին։
Այդ գտածոն պատմագիտության ու հնագիտության մեջ արժեքավոր է, ինչը որպես ուսումնասիրության նյութ անհամեմատելի է այն ամենի հետ, ինչը հայտաբերվեց նույն մսի կոմբինատի տարածքում: 30 տարի անց արտադրական թափոնների՝ խոշոր ու մանր եղջերավորների  ոսկրերի հսկայական կույտերը տարածվում են մի քանի մետրերով:
«Սա, կարելի է ասել, բացօթյա անասնագերեզմանոց է, որն անթույլատրելի է, այսինքն՝ աշխարհի ոչ մի երկրում, ոչ մի նորմատիվներով չի կարելի կենդանիների ոսկորները, մնացորդները բացօթյա թողնել, որովհետև դա մի քանի տեսակետից վտանգավոր է», – ասում է բնապահպան Գևորգ Պետրոսյանը։
«Նշանակում է՝ մեր քաղաքում էկոլոգիական աղետ է այնքանով, որ բաց երկնքի տակ օրգանական նյութերի քայքայում, փտում է տեղի ունենում արդեն 30-40 տարի», – պարզաբանում է կենսաբանական գիտությունների թեկնածու Անահիտ Գրիգորյանը։

Այն, ինչ տեսան նախկին կոմբիտանի տարածքում, զարմացրեց մասնագետներին: Երբևէ չէին էլ մտածել կամ պատկերացնել, որ կարող է 30 տարի չաշխատող գործարանի կիսաքանդ մասնաշենքերի հարևանությամբ դեռ կենդանիների ոսկրեր լցված լինեն: Սա, ըստ նրանց, լուրջ վտանգ է շրջակայքի համար: Մասնագիտորեն գնահատելով՝ նշում են՝ տասնամյակներ անց էլ  կենդանիների մնացորդները շարունակում են իրենց մեջ պարունակել վտանգավոր նյութեր, որոնք արտանետվում են մթնոլորտ:

Իսկ կոմբինատի տարածքը բաց է բառի բուն իմաստով: Մարդկանց, այդ թվում երեխաների մուտքն ու ելքն ազատ է, որևէ արգելող կամ զգուշացնող ցուցանակ չկա, մասնաշենքերին պահակություն անող՝ ևս:

«Այստեղ կարող են մուտացիայի ենթարկված ինչ-որ բաներ լինել, կարող են փոխանցել որոշակի հիվանդություններ, որովհետև տարածքը բաց է, էստեղ հաստատ առնետներ էլ կան, շներն էլ են մտնում ու կարող են վիրուսներ տարածել», – մեկնաբանել է կենդանաբան Անգին Գրիգորյանը։

Այս կոմբինատի համար էլ թաղամասը նույն անունն է ստացել: Մսի կոմբինատ թաղամասում ապրում են հիմնականում նախկին գործարանի աշխատողները: Պատմում են, որ կենդանիների ոսկրերի վերամշակման արտադրամասեր են ունեցել, որտեղ դրանք վերամշակել են ու ստացել նոր արտադրատեսակներ:

«Հատուկ ցեխ կար, ուտիլի ցեխն էր, այրումով կվերամշակեին, կդարձնեին անասնակեր, նաև կոճակ ու սանր կստանային»,- ասում է մսի կոմբինատի նախկին աշխատողներից մեկը։
«Ունեինք գեղարվեստական ցեխ, էդ ոսկորներից շատ լավ գեղարվեստական իրեր ու արձանիկներ կսարքեին»,- հիշում է թաղամասի բնակիչներից մեկը։
Իսկ այն օրերին, երբ այդ թափոնների վերամշակում էր կատարվում, ոչ միայն իրենց, նաև հարևան թաղամասերում, տհաճ հոտ էր տարածվում: Հետագայում կառուցվել է զտման կայան։
«Գարշահոտությունը տարածվում էր ոչ միայն մսի կոմբինատում, այլև ամբողջ Ստրոմաշինա թաղամասում, հասնում էր մինչև երկաթգծի կայարան, մարդիկ այս թաղամասում խուսափում էին տուն գնելուց»,- հիշում է Անահիտ Գրիգորյանը։
Ըստ կենսաբանների՝ ոսկրերի կույտերը, եթե շերտային ուսումնասիրությունների ենթարկվեն, ապա դրանցում այսօր էլ կհայտնաբերվեն  վտանգավոր մանրէներ: Արտաքին շերտը, ըստ մասնագետների, այդքան վտանգ չի ներկայացնում, ինչը չի կարելի ասել միջին շերտի մասին:
«Կույտը, տեսնում եք, ինչքան մեծ է, հետևաբար՝ եթե նույնիսկ վերևից ջերմային ճառագայթների ազդեցության տակ ինչ-որ քայքայում գնա, ներսում՝ ավելի խորը շերտում անպայման նեխում է տեղի ունենում»,- ասում է կենսաբան Անահիտ Գրիգորյանը։
Մսի և պահածոների կոմբինատը լուծարումից հետո մի քանի սեփականատեր է ունեցել, բայց ոչ մեկն արտադրական թափոնների խնդիրը  չի լուծել: Իբր անտեսանելի ու աչքից հեռու վայրում կուտակված ոսկրերը, եթե չեն էլ հեռացվել, մաքրվել տարածքից, ապա պետք է գոնե  ծածկվեին հողաշերտով:
«Այս ամենն իրենից ներկայացնում է որոշակի հումք, որոշակի արժեք, և պետք է ասել, որ սրանից կարելի է եկամուտ ստանալ, շատ լավ ֆոսֆորական պարարտանյութ կստացվի, որը ՀՀ-ում չկա»,- ասում է բնապահպան Գևորգ Պետրոսյանը։

Թեև սա, ըստ մասնագետների, լավագույն լուծումը չի կարող լինել: Բնապահպաններն ահազանգում են, որ ավելի քան 30 տարի մնացած այս կույտերը  վիրուսային հիվանդությունների տարածման օջախ կարող են դառնալ:

Բոլոր լուրերը

Կապակցված լուրեր

Ուրուգվայում ավարտվել է նախագահական ընտրությունների քվեարկությունը

08:00 25.11.2024

Ուրուգվայում ավարտվել է նախագահական ընտրությունների քվեարկությունը

Ուրուգվայում կիրակի օրը ավարտվել է նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլի քվեարկությունը։ Ինչպես հաղորդում է Canal 5-ը, ընտրատեղամասերի փակումից 30 րոպե առաջ մասնակցությունը կազմել է շուրջ 82%: Ընտրությունների օրը լուրջ միջադեպեր չեն գրանցվել։ Առաջիկա ժամերին սպասվում են ձայների հաշվարկի առաջին արդյունքները։ Ուրուգվայցիները ստիպված էին ընտրություն կատարել ձախ կենտրոնամետ «Լայն ճակատ» կոալիցիայի համար առաջադրվող Կանելոնեսի նախկին քաղաքապետ Յամանդա […] ...

Ինդոնեզիայում ժայթքել է Դուկոնո հրաբուխը․ Antara

00:00 25.11.2024

Ինդոնեզիայում ժայթքել է Դուկոնո հրաբուխը․ Antara

Ինդոնեզիայի Հալմահերա կղզում գտնվող Դուկոնո հրաբուխը սկսել է ժայթքել և 3 հազար մետր բարձրությամբ մոխրի սյուն է նետել, հաղորդում է Antara գործակալությունը։ Ինդոնեզիայի արտակարգ իրավիճակների ծառայությունները հրաբխում մի շարք ցնցումներ են գրանցել, որի գագաթը ծովի մակարդակից 1 335 մետր է։ Իշխանությունները կոչ են արել տեղի բնակիչներին հեռու մնալ Դուկոնոյի գագաթից 3 կմ շառավղով և դիմակներ […] ...

Լիբանանը հայտնել է, որ 24 ժամվա ընթացքում Իսրայելի օդային հարվածների հետևանքով 84 մարդ է զոհվել

23:55 24.11.2024

Լիբանանը հայտնել է, որ 24 ժամվա ընթացքում Իսրայելի օդային հարվածների հետևանքով 84 մարդ է զոհվել

Նոյեմբերի 23-ին իսրայելական ավիահարվածների հետևանքով զոհվել է 84 մարդ, վիրավորվել՝ 213 լիբանանցի։ Նման տվյալներ են բերվում Լիբանանի Առողջապահության նախարարությանն առընթեր արտակարգ իրավիճակների կենտրոնի զեկույցում, որը հրապարակվել է Ֆեյսբուքում: Այդ տեղեկատվության համաձայն՝ 2023 թվականի հոկտեմբերին ռազմական սրացման սկզբից ի վեր Իսրայելի ռմբակոծությունների և հրետանային հարձակումների հետևանքով զոհերի ընդհանուր թիվը կազմում է 3 754, իսկ վիրավորներինը՝ 15 […] ...

Չոլակուն և Լասկոնին կհանդիպեն Ռումինիայի նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլում

23:50 24.11.2024

Չոլակուն և Լասկոնին կհանդիպեն Ռումինիայի նախագահական ընտրությունների երկրորդ փուլում

Ռումինիայի Սոցիալ-դեմոկրատական ​​կուսակցության առաջնորդ, վարչապետ Մարսել Չոլակուն կիրակի օրը կայացած նախագահական ընտրությունների առաջին փուլում ստացել է ձայների 25%-ը։ Երկրորդ արդյունքը ցույց է տվել Ելենա Լասկոնին՝ «Ռումինիայի փրկության միություն» աջ կենտրոնամետ կուսակցությունից, որը ստացել է ձայների 18,1%-ը։ Էքզիթ փոլի այս տվյալները հրապարակվել են ընտրատեղամասերի փակումից անմիջապես հետո՝ ժամը 23:00-ին, Քաղաքային և տարածաշրջանային սոցիոլոգիայի կենտրոնի կողմից: Ընտրություններին […] ...

Kyodo. ԱՄՆ-ն և Ճապոնիան Թայվանի տարածքում գործողության պլան են մշակում

23:40 24.11.2024

Kyodo. ԱՄՆ-ն և Ճապոնիան Թայվանի տարածքում գործողության պլան են մշակում

ԱՄՆ-ի և Ճապոնիայի զինված ուժերը մտադիր են դեկտեմբերին Թայվանում ռազմական ճգնաժամի դեպքում մշակել համատեղ գործողությունների առաջին պլանը, որը կներառի, մասնավորապես, ամերիկյան հրթիռային ուժերի տեղակայումը հարակից Ֆիլիպիններում և ճապոնական կղզիների հարավ-արևմուտքում: Այնտեղ կտեղակայվեն հատուկ հենակետեր, հայտնում է Kyodo գործակալությունը՝ հղում անելով աղբյուրներին։ Գործակալությունը ընդգծում է, որ Թայվանի ճգնաժամի դեպքում այդ ամբողջ հսկայական տարածքը վերածվելու է պատերազմի […] ...

Իրավապահները Թբիլիսիում ցուցարարների ավտոշարասյանը թույլ չեն տվել հասնել խորհրդարան

23:20 24.11.2024

Իրավապահները Թբիլիսիում ցուցարարների ավտոշարասյանը թույլ չեն տվել հասնել խորհրդարան

Թբիլիսիում Վրաստանի ՆԳՆ աշխատակիցները հրաժարվել են թույլ տալ ցուցարարների ավտոշարասյանը խորհրդարանի շենք հասնել։ Այս մասին հայտնում է ՏԱՍՍ-ի թղթակիցը հանրահավաքի վայրից։ Ոստիկանության ներկայացուցիչների խոսքով՝ որոշումը կայացվել է խորհրդարանի մոտ նախատեսվող բողոքի ակցիայի անվտանգության միջոցառումներից ելնելով։ Մինչդեռ իրավապահները խնդիր չունեն թույլ տալ ոտքով մարդկանց մոտենալ խորհրդարանին։ Ընտրությունների արդյունքների դեմ Թբիլիսիում հանրահավաքը սկսվել է նոյեմբերի 24-ի երեկոյան։ […] ...

BACK_TO_TOP