Պատժամիջոցների ֆոնին ՀՀ-Իրան կապերի ամենավտանգվող ոլորտը բանկայինն է. Ոսկանյան

Ամերիկյան նոր պատժամիջոցների կիրարկումից հետո Հայաստան-Իրան տնտեսական հարաբերությունների համար ամենավտանգվող ոլորտը բանկայինն է։ Իրանագետ Վարդան Ոսկանյանը հիշեցնում է, որ իրանագետների համայնքն այս մասին ահազանգել է դեռ մինչև այդ պատժամիջոցների գործարկվելը։ Հիմա այդ պատժամիջոցներն արդեն գործում են։

«Իրականության մեջ մենք գործ ունենք ակնհայտ ճնշման հետ Հայաստանի վրա։ Միացյալ Նահանգները ճնշում է բանեցնում, որպեսզի Իրանի հետ բանկային գործարքները և տնտեսության այլ ոլորտներում տեղի ունեցող համագործակցությունը հնարավորին սահմանափակի։ Նման ճնշում կա նույնիսկ Եվրամիության երկրների վրա»,- պնդում է իրանագետը։

Նրա խոսքերով, սակայն, հայկական կողմը չպետք է տրվի այդ ճնշումներին, քանի որ դա ռիսկային վիճակ է ստեղծելու Հայաստանի համար։ Իրանագետի խոսքերով՝ ֆինանսական համակարգն է սպասարկում առևտրի, տնտեսության բոլոր բաղադրիչները, հետևաբար, Հայաստանի նկատմամբ այս սահմանափակումները սպառնում են նաև տնտեսության մյուս ճյուղերին։

Ոսկանյանի խոսքերով՝ այլ ոլորտների վրա կլինի նաև անմիջական ազդեցություն։ Դրանից խուսափելու համար աշխատանքը պետք է տանել ինչպես Իրանի, այնպես էլ Միացյալ Նահանգների հետ, քանի որ Իրանի հետ Հայաստանի կենսական հարաբերությունները վտանգվում են ԱՄՆ քայլերի պատճառով։

«[Իրանի հետ] հարաբերությունները մեզ համար ունեն ոչ միայն տնտեսական բաղադրիչ, այլ նաև բխում են մեր պետության անվտանգային շահերից և ծառայում են այդ շահերի կենսական հատվածի սպասարկմանը։ Հաշվի առնելով թուրք-ադրբեջանական շրջափակումը, հաշվի առնելով ադրբեջանական կողմից պարբերաբար հնչող սպառնալիքները պատերազմի վերսկսման մասին՝ մենք պետք է այդ ոլորտին չափազանց մեծ ուշադրություն դարձնենք, ուշադրություն, որի պակասը այսօր ակնհայտորեն զգացվում է»,- ասաց Ոսկանյանը։

Հայ-իրանական առևտուրը մեծ չէ Իրանի ընդհանուր արտաքին առևտրի մեջ։ Բայց այն մեծ տեղ է գրավում Հայաստանի արտաքին առևտրում։ Եվ այստեղ կարևոր է նաև այն, որ Հայաստանն ավելի շատ ներկրում է, հետևաբար՝ Հայաստանին Իրանից եկող ապրանքներն ավելի շատ են պետք։ Վերջին տարիներին հայ-իրանական առևտուրը աճել է՝ և՛ արտահանումների, և՛ ներկրումների մասով։

Ոսկանյանի խոսքերով՝ իրանցի փորձագետների հետ մասնավոր զրույցների ընթացքում մի լուծում են տեսնում, որը կարող են հայ ֆինանսիստները կատարելագործել ու կիրարկել կամ առաջարկել այլ լուծումներ։

«Համենայնդեպս, իրանցիները ամենևին դեմ չեն, որ ստեղծվի հայ-իրանական համատեղ բանկ ազատ տնտեսական գոտիներից որևէ մեկում։ Դա կարող է լինել նաև Իրանի տարածքում՝ Ջուլֆայի ազատ տնտեսական գոտում, որը անմիջականորեն սահմանակցում է Հայաստանի սահմանին։ Կարող է լինել Մեղրիի ազատ տնտեսական գոտին»,- նշեց իրանագետը։

Խոսքը Արաքսի երկու ափերին գտնվող զույգ տնտեսական գոտիների մասին է, որոնցից մեկը հայկական է, երկրորդը՝ իրանական։ Մյուս տարբերակը, ըստ իրանագետի, դոլարային հաշվարկների փոխարեն հայկական դրամով կամ այլ արժույթով հաշվարկների անցնելու տարբերակն է միջպետական առևտրում։ Ցանկացած պարագայում, պնդում է Ոսկանյանը, հայ-իրանական հարաբերությունները չպետք է սահմանափակվեն։