««Գազպրոմ Արմենիա»-ն ստիպված կլինի վերանայել իր ներդրումային քաղաքականությունը». Վահե Դավթյան

Հունվարի 1-ից սահմանին գազի գնի թանկացման արդյունքում Հայաստանը ստիպված կլինի իրականացնել կոմպենսացիոն քաղաքականություն, նման կարծիքի է էներգետիկ անվտանգության փորձագետ Վահե Դավթյանը: SHANTNEWS.am-ի հետ զրույցում փորձագետն անդրադարձել է հարցին, թե ինչպես կանդրադառնա գնի թանկացումը երկրի արտաքին պարտքի ծավալի վրա, և որքան ժամանակ Հայաստանը կկարողանա զսպել գները ներքին շուկայում: Խոսելով պարտքի մասին՝ փորձագետը շեշտել է, որ դեռևս նախադրյալ չկա հաշվարկելու ապագայում գոյանալիք հավելյալ պարտքը, իսկ կոմպենսացման ճանապարհը, ըստ նրա, հետևյալն է.

«2005-2014թթ․-ը գազի սակագինը զսպվել է Հայաստանի սպառողի համար, որ մենք տարբեր էներգետիկ գազատրանսպորտային ենթակառուցվածքներ փոխանցել ենք ռուսական կողմին՝ զսպելով սակագների աճը: Կարծում եմ՝ կոմպենսացիոն քաղաքականությունը կշարունակվի, բայց այլ դրսևորմամբ: Դրա առանցքային դրսևորումը կկայանա նրանում, որ «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերությունը ստիպված կլինի վերանայել իր ներդրումային քաղաքանությունը, որը 2018-20 թթ․-ին կազմում է մոտ 32 մլրդ դրամ, որից 20 մլրդ-ն ուղղվելու է Աբովյանի ստորգետնյա գազի պահեստարան-կայանի հզորություններն ավելացնելու ուղղությամբ, կարծում եմ, որ «Գազպրոմ Արմենիա»-ն, որը վերջին շրջանում հայտարարություններով է հանդես գալիս, որ չի պատրաստվում ինքնուրույն կոմպենսացիա իրականացնել, ստիպված կլինի վերանայել ներդրումային քաղաքականությունը, որն, իհարկե, վտանգ չի ներկայացնում Հայաստանի տնտեսական անվտանգության և էներգետիկ անվտանգության համար, բայց ուղղակիորեն ռիսկեր տեսնում ենք՝ կապված ստորգետնյա պահուստարանի հզորությունների ավելացման քաղաքականության վերաբերյալ»,- ասաց Վահե Դավթյանը:

Իսկ երկրի ներսում կայուն սակագնային քաղաքականություն իրականացնելու համար, ըստ նրա,  «Գազպրոմ Արմենիա»-ն կանգնել է ևս մեկ նոր մարտահրավերի առջև. Խնդիրը վերաբերում է գազատրանսպորտային համակարգում գազի ահռելի կորուստներին:

«Հիմնական կորուստը տարեկան կազմում է 140 մլն խմ գազ, ինչը բավականին բարձր ցուցանիշ է, ինչը նշանակում է, որ ներկրումը կազմում է տարեկան մոտ 2 մլրդ խմ գազ: Այս ցուցանիշը բավական բարձր է, կազմում է մոտ 6-7 տոկոս, բայց երբ ուսումնասիրում ենք միջազգային փորձը, տեսնում ենք, որ զարգացած գազատրանսպորտային համակարգերում, իսկ մենք մեզ այդպես ենք դիտարկում, այնտեղ կորուստները չեն գերազանցում երեք տոկոսը, սա արդեն այն ցուցանիշն է, որի դեպքում գազատրանսպորտային օպերատորը ստիպված է հակաճգնաժամային ռեժիմի անցնել»,- նշում է փորձագետը:

Այսինքն՝ «Գազպրոմ Արմենիա»-ն պետք է փորձի գոնե 3-4 տոկոսով նվազեցնել գազի կորուստները:

Իսկ միայն կոմպենսացիոն քաղաքականություն իրականացնելով՝ հնարավո՞ր է շարունակ զսպել գազի գինը ներքին շուկայում՝ թույլ չտալով, որ սահմանին գոյություն ունեցող գինն ազդի ներքին սպառման գնի վրա, մասնագետը պատասխանել է.

«Դա չի կարող հիմնական ճանապարհ լինել, որովհետև երկրի ներսի ռեսուսրներն էլ անսպառ չեն, նաև պետք է հաշվի առնենք, որ գոյություն ունեն մակրոտնտեսական գործընթացներ, որոնք ազդում են սրա վրա, նախևառաջ պետք է հաշվի առնենք, որ գազի գներն ավանդաբար կախված են նավթի միջազգային շուկաներում առկա գնից, և քանի որ վերջին շրջանում նավթի գինը համաշխարհային շրջանում է դրսևորում, կես տարում մոտ 80 դոլարից իջավ 60 դոլարի, ինչն ազդում է գազի գնագոյացման վրա, այսինքն՝ երկրները, որոնք նավթ և գազ են արտահանում, ստիպված են կորուստները, որոնք առկա են նավթային տիրույթում, կոմպենսացնել նաև գազային տիրույթում որոշակի սակագնային կորեկցիաներով»: