Հայաստան-ԵՄ համաձայնագրով արտոնություններ կսահմանվեն

Եվրամիության հետ Հայաստանի նոր համաձայնագրի ստորագրումից չի բխում, որ Մեծամորի ատոմակայանը փակվելու է: Ատոմակայանի հնարավոր փակման հարցն արդեն հասցրել է շահարկվել հայկական մեդիադաշտում: Այս և այլ խնդիրներին հայ փորձագետներն անդրադարձան համաձայնագրի էությունը ներկայացնելիս:

— Ոչ մի ժամկետ ֆիքսված չէ ատոմակայանի հետ կապված: Ատոմակայանի հետ կապված ասվում է՝ ատոմակայանը պետք է փակվի: Ես կարող եմ ավելին ասել՝ առանց բացառության, աշխարհի բոլոր ատոմակայաններն, ի վերջո, պետք է փակվեն: Բայց ոչ մի ժամկետ չի նշված, ուրեմն աշխատում է մեր ատոմակայանը, շատ լավ, շատ նորմալ, — կարծում է Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Ստեփան Գրիգորյանը:

Սրանով եվրոպական միությունը իր վրա է վերցնում ատոմակայանի փակման դեպքում պրոցեսի անվտանգությունն ապահովելու ֆինանսավորումը: Եվ սա մեկն է այն բազմաթիվ խնդիրներից, որոնք տեսական մարմնավորում են ստացել համաձայնագրում:

— Կարևորագույնը վիզաների հեշտացման խնդիրն է: Մեր մարդիկ կկարողանան առանց խոչընդոտի մեկնել Եվրոպա, վերադառնալ, ու ոչ մի անօրինական քայլերի չգնան, չփախչեն, չկորցնեն իրենց ինքնությունը, — նշում է Ստեփան Գրիգորյանը:

Համաձայնագիրը, ըստ փորձագետների, հիմք է, սկզբունքների հավաքածու է, որոնց հիման վրա պետք է իրականացվեն ոլորտային, այսպես ասած, նեղ մասնագիտական քննարկումներ ու բանակցություններ: Եվ եթե բուն համաձայնագրի մշակմանը հասարակությունը որևէ կերպ չէր մասնակցում, ապա այս ոլորտային քննարկումներին քաղաքացիների ձայնը նույնպես կարող է հաշվի առնվել:

— Մեր հասարակության հասարակ անդամներից հարցնենք, թե ինչ խնդիրներ են իրենց հուզում: Իհարկե ձեզ կասեն՝ արդարություն, կոռուպցիա, գողություն, մարդու իրավունք: Այսինքն այդ բոլոր հարցերը, որ մենք կփորձենք գտնել, արտացոլված են այստեղ,— կարծում է ՀՀ Ազգային ժողովի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախկին նախագահ Հովհաննես Իգիթյանը:

Համաձայնագրում թեև ավելի քիչ, բայց անդրադարձ է կատարվում նաև տնտեսական համագործակցության հարցերին: Այստեղ հոդվածները ձևակերպված են այնպես, որ չհակասեն Հայաստանի եվրասիական պարտավորություններին:

— Համաձայնագիրը ներառում է մի շարք կարևոր կետեր, որոնք բացառում են, որ այս համաձայնագրի իրականացումը որևէ հակասությունների մեջ մտնի Հայաստանի պարտավորությունների կատարման հետ: Այսինքն, այն պարտավորությունը, որ Հայաստանը ունի Եվրասիական միության առջև, դրանք ամեն դեպքում առաջնային են մնում, — նշում է Երևանի մամուլի ակումբի նախագահ Բորիս Նավասարդյանը:

Սակայն Հայաստանի կողմից այս համաձայնագրով պարտավորությունները չկատարելու դեպքում եվրոպական կողմն էլ կարող է չեղարկել Հայաստանին տրվելիք որոշ արտոնություններ: Նույն ոճով Եվրամիությունը պայմանավորվել է Ուկրաինայի ու Վրաստանի հետ բանակցություններում: Հետևաբար, եթե բարեփոխումները ձևական լինեն, Եվրամիությունը կհրաժարվի համաձայնագրի որոշ դրույթների կատարումից:

—  Այդ բոլոր բարեփոխումները անհրաժեշտ են Հայաստանին: Եվ նրանք նայում են կողքից և մտածում են՝ եթե ձեզ պետք չէ այս ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների իրականացումը թե՛ կոռուպցիայի, թե՛ դատական իշխանությունների հետ կապված, ինչու՞ մենք պետք է այդ խաղը խաղանք, — նշում է Հովհաննես Իգիթյանը:

Փորձագետների կարծիքով՝ պատահական չէր ո՛չ համաձայնագրի տեքստի հրապարակումը, ո՛չ էլ հրապարակման համար ընտրված ժամանակը: Դա հնարավորություն է տալիս խուսափել համաձայնագրի դրույթների ու Հայաստանի վերցրած պարտավորությունների վերաբերյալ խորհրդավոր քննարկումներից ու շահարկումներից:

— Հրապարակում ես ու դրանով ցույց ես տալիս այլ խաղացողներին, որ ահա՛ փատաթուղթը, եթե ունեք ասելիք, ասեք այսօ՛ր: Եթե օրինակ Ռուսաստանը ունի դիտողություններ, թող բաց ասի, այստեղ խնդիր չկա, — կարծում է Ստեփան Գրիգորյանը:

Համաձայնագրի ստորագրումը նախատեսված է նոյեմբերի 24-ին: Դրանից հետո սկսվելու է Եվրամիության երկրներում ու Հայաստանում դրա վավերացման գործընթացը: Բայց համաձայնագրի դրույթների իրականացումը կարող է սկսվել անմիջապես փաստաթղթի կնքումից հետո:

Պատրաստեց Գարիկ Հարությունյանը