Գործ ունենք երկու սցենարի հետ. իրանագետը` Մոսկվայում թալիշ գործչի ձերբակալման մասին

Լրատվամիջոցներն ու սոցիալական ցանցերն ահազանգում են` Մոսկվայում Բաքվի պատվերով ձերբակալվել ու մեկ ամսով կալանավորվել է թալիշ գործիչ, Ադրբեջանում թալիշական շարժման ղեկավարներից Ֆախրադդին Աբոսզոդան։ Հայկական փորձագիտական շրջանակներից տեսակետներ են հնչում, որ սա մեսիջ է նաև Հայաստանին: Ո՞րն է այս ձերբակալության դրդապատճառը, Հայաստանն ի՞նչ դիրքորոշում պետք է ցուցաբերի այս պարագայում, այս և մի շարք այլ հարցերի շուրջ SHANTNEWS.am-ը զրուցեց իրանագետ Վարդան Ոսկանյանի հետ:

«Նախ` ճշտենք, թե ով է Ֆախրադդին Աբոսզոդան: Նա ամենևին էլ թալիշական շարժման առաջնորդը չէ: Նա թալիշ հասարակական-քաղաքական գործիչ է, բայց շարժման առաջնորդը չէ: Այդ շարժումը ղեկավարում է Թալիշ-Մուղանյան Հանրապետության նախագահ, գնդապետ Ալաքրամ Հումմաթովը, որը բնակվում է Նիդեռլանդներում, և որի մի քանի հրամաններով վերջերս կազմավորվել է Թալիշ-Մուղանյան Հանրապետության վտարանդի կառավարություն, հետևաբար, Աբոսզոդան թալիշական շարժման առաջնորդը չի եղել և չէ»,- ասաց նա:

Ինչ վերաբերում է կոնկրետ ձերբակալման փաստին, ապա, ըստ իրանագետի, ինչ-որ առումով տարօրինակ է թվում նման ձերբակալումը, որովհետև այն մասնագետները, որոնք քաջ ծանոթ են թալիշական շարժմանը, ոչ թե հետևում են դրա սոսկ ցցուն, աղմկալից դրվագներին, գիտեն, որ Աբոսզոդան թալիշական հասարակական-քաղաքական շարժման համատեքստում չունի համակիրներ և չի ներկայացնում թալիշական որևէ խմբավորում ներթալիշական խնդիրներում, այլ, ըստ էության, գործում է միայնակ: Ոսկանյանի խոսքով` այս իմաստով ինչ-որ տեղ տարօրինակ է նման գործչի ձերբակալումը, որը փաստացի, եթե խոսքային մակարդակը հաշվի չառնեն, որևէ կոնկրետ գործողություն չի ձեռնարկել Ադրբեջանի դեմ:

«Կարելի է եզրակացնել, որ գործ ունենք երկու սցենարի հետ: Սցենար առաջին` վերջինիս ձերբակալության միջոցով ստեղծել հերոսական աուրա, հերոսական լուսապսակ, և այդ լուսապսակի համատեքստում ձևավորել Թալիշ-Մուղանյան Հանրապետության վտարանդի կառավարությանը և Ալաքրամ Հումմաթովին հակադիր բևեռ: Երկրորդը, կրկնեմ, ըստ էության, խոսքային մակարդակից բացի, Ադրբեջանական Հանրապետության համար որևէ վտանգ չներկայացնող գործչի ձերբակալությունը կարող էր լինել զգուշացում ընդհանրապես թալիշական քաղաքական գործիչներին առ այն, որ եթե ձերբակալվում է նման գործիչ, ապա իրական քայլեր ձեռնարկող գործիչները պետք է զգուշանան, լռեն և որևէ քայլ չձեռնարկեն Ադրբեջանական Հանրապետության դեմ»,- նշեց իրանագետը:

Ոսկանյանի խոսքով` պարզելու համար, թե որն է այս ձերբակալության իրական դրդապատճառը և ինչ զարգացումներ կունենա խնդիրը, պետք է սպասել և տեսնել, թե առաջիկայում ինչ որոշում կկայացվի նրա ճակատագրի շուրջ: Իրանագետն ընդգծեց` ակնհայտ է, որ ամեն դեպքում գործ ունեն մարդկային ճակատագրի հետ, և ելնելով զուտ մարդասիրական նպատակներից` ցանկացած նման ձերբակալություն չի կարող ընդունելի լինել, բայց դրան հաղորդել շատ խոշոր քաղաքական լիցք կամ խոշոր նշանակություն տալ, կարծում է` տեղին չէ:

Արձագանքելով տեսակետներին, թե Հայաստանից պետք է արձագանք հնչի այս ձերբակալությանը, Ոսկանյանը պատասխանեց, որ չի կարծում, թե Հայաստանը պետական մակարդակով պետք է որևէ արձագանք հնչեցնի այս կոնկրետ դեպքի կապակցությամբ, որովհետև առաջինը` դեպքը չի առնչվում մեր անմիջական խնդիրներին, երկրորդը` խնդիրն առաջին հերթին լուծվում է ռուսական հարթության մեջ, և այս համատեքստում, կարծում է, Հայաստանից ավելորդ արձագանքների կարիք չկա:

Հարցին` հնարավո՞ր է կանխագուշակել` Աբոսզոդան կարտահանձնվի՞ Ադրբեջանին, թե՞ կբավարարվեն ձերբակալությամբ, իրանագետը պատասխանեց.

«Ես կարծում եմ, որ պետք է սպասել` տեսնելու համար, թե ինչ զարգացումներ կլինեն: Առայժմ պարզ չէ` գործ ունենք, այսպես ասեմ, ռուսակա՞ն սցենարի հետ, ադրբեջանակա՞ն, թե՞ որևէ այլ խաղացողի սցենարի հետ: Ամեն դեպքում Հայաստանում հասարակական և մշակութային մակարդակում շատ սերտ կապեր կան թալիշական շարժման իրական առաջնորդների և շարժման մեջ իրական դերակատարություն ունեցող անձանց հետ և այդ կապերը շարունակելու են պահպանվել: Հայկական կողմից թալիշական հասարակական-քաղաքական շարժմանը և Թալիշստանի վտարանդի կառավարությանը, կարծում եմ՝ թե՛ հասարակական, թե՛ մշակութային, թե՛ լրատվական մակարդակում պետք է օժանդակություն տրամադրվի, խոսքը, մասնավորապես, լրատվական հարթակներն այդ վտարանդի կառավարության տրամադրության տակ դնելու, կամ այդ հարթակներով նրանց օժանդակելու մասին է»: