Մանրէաբանը բացատրել է, թե ինչպես են հոգեկան վիճակը և աղիքային միկրոֆլորան փոխկապակցված

Վերջին տարիներին գիտնականները կարողացել են բացահայտել հիվանդի հոգեկան վիճակի և նրա միկրոբիոտայի միջև կապը: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ առողջ մարդիկ և հոգեկան խանգարումներ ունեցող մարդիկ (դեպրեսիա, երկբևեռ խանգարում, շիզոֆրենիա, անհանգստություն և այլն) ունեն աղիքային միկրոֆլորայի տարբեր բաղադրություն։ Նույն բակտերիաները կան այնտեղ, պարզապես տարբեր համամասնություններով: Այս մասին «Газета.Ru»-ին ասել է միկրոկենսաբան Սոֆյա Ցվետիկովան։

«Գոյություն ունեն երեք հիմնական մեխանիզմներ, որոնց միջոցով միկրոբիոտան ազդում է հոգեկանի վրա: Առաջինը թափառող նյարդի միջոցով է: Սա մեր մարմնի ամենաերկար նյարդերից մեկն է, այն ուղեղից անցնում է բոլոր ներքին օրգաններով, այդ թվում՝ աղիքներով, և այնտեղից փոխանցում է իմպուլսները: Առանձին նյութերի սինթեզի միջոցով, որոնք կարող են նման լինել հորմոններին կամ նեյրոհաղորդիչներին (կենսաբանական ակտիվ նյութեր, որոնք կարող են ազդանշաններ փոխանցել նյարդային բջիջներից), ազդանշանը ներթափանցում է հիպոֆիզի գեղձ, որը կարգավորում է բոլոր ներքին օրգանների, ներառյալ մակերիկամների աշխատանքը, որոնք կարող են արտազատել ադրենալին և կորտիզոլ: Սա կարող է ազդել տագնապային վիճակների զարգացման վրա»,- պարզաբանել է մասնագետը։

Մեկ այլ մեխանիզմ է միկրոբիոտայի կարողությունը սինթեզել նեյրոհաղորդիչները և դրանց պրեկուրսորները (մոլեկուլներ, որոնք նման են նեյրոհաղորդիչներին և հետագայում կարող են օգտագործվել դրանց սինթեզի համար):

«Միկրոբիոտան կարող է լինել սերոտոնինի, դոֆամինի և գամմա-ամինաբուտիրաթթվի (GABA) աղբյուր, որն ունի հանգստացնող ազդեցություն: Արյան մեջ մտնելով՝ դրանք կարող են ուղղակիորեն ներթափանցել ուղեղ՝ ազդելով նրանում տեղի ունեցող գործընթացների վրա»,- հավելել է փորձագետը։

Երրորդ մեխանիզմն այն է, որ միկրոբիոտան մասնակցում է դեղերի, մասնավորապես հոգեկան խանգարումների բուժման համար նախատեսված դեղամիջոցների նյութափոխանակությանը, որոնք մարդը ընդունում է՝ ոչնչացնելով ակտիվ նյութերը կամ հակառակը և սինթեզելով նմանատիպերը։

«Ոչ վաղ անցյալում իսկական առաջընթաց կատարվեց մանրէաբանության մեջ. գիտնականները բացահայտեցին, այսպես կոչված, «ուրախության բակտերիան»՝ Faecalibacterium prausnitzii: Այն հոգեբիոտիկ է և հաճախ գերակշռում է իրենց կյանքի որակից բարձր բավարարվածություն ունեցող մարդկանց մոտ, մինչդեռ դեպրեսիվ խանգարումներ ունեցող հիվանդների մոտ այն շատ ավելի քիչ է: Դեռևս լիովին պարզ չէ, թե ինչ մեխանիզմներով է Faecalibacterium prausnitzii-ն ազդում հոգեկան վիճակի վրա, սակայն ուրախության բակտերիայի հայտնաբերումը կարող է մեծ առաջընթաց լինել դեպրեսիվ խանգարումների և հոգեկան հիվանդությունների բուժման գործում: Այնուամենայնիվ, աղիքային միկրոբիոտայի կազմի փոփոխությունն արդեն իսկ կիրառվում է հոգեկան խանգարումների բուժման մեջ։ Մասնավորապես՝ ընդունելով նախաբիոտիկներ՝ ինուլին, գալակտո, օլիգոսաքարիդներ՝ որպես հիմնական բուժման հավելում։ Սա ապացուցված է, որ բարձրացնում է դրա արդյունավետությունը»,- եզրափակել է նա: