22:59 27.01.2024
Գիտնականներն ապացուցել են, որ ուշ ժամերին աչքերին կապույտ լույսի ազդեցությունը մեծացնում է գիրության հավանականությունը: Նրանց կարծիքով՝ սպեկտրի կապույտ մասի ճառագայթումը ցանկացած լույսի աղբյուրներից՝ էլեկտրոնային սարքերի էկրաններից (սմարթֆոններ, նոութբուքեր, հեռուստացույցներ) կամ պատուհաններից, կարող է հանգեցնել նյութափոխանակության խանգարումների։
Լույսը սպեկտրի կապույտ հատվածում խանգարում է մելատոնին հորմոնի արտադրությանը, որը կարևոր դեր է խաղում բոլոր կենդանի էակների ամենօրյա գործունեության ցիկլերը (ցիրկադային ռիթմերը) կարգավորելու գործում, ասում են Տյումենի բժշկական համալսարանի (TMU) փորձագետները:
Նրանք բացատրել են, որ նման ավելցուկային ազդեցության դեպքում խանգարվում են ոչ միայն քնի ռեժիմը, այլև նյութափոխանակությունը, և մարմնի արձագանքը որոշվում է մելատոնինի ընկալիչի MTNR1B գենի տարբեր տարբերակներով: Մարդկանց նյութափոխանակությունը, ովքեր իրենց գենոտիպում ունեն մելատոնինի ընկալիչի գենի MTNR1B rs10830963 տարբերակ, առավել զգայուն է կապույտ լույսի նկատմամբ: Ըստ վիճակագրության՝ նրանք կազմում են Երկրի ընդհանուր թվի մոտ կեսը։
Բացի դրանից, պարզվել է, որ այս գենի կրողների մոտ մարմնի զանգվածի ինդեքսի աճով փոխվում են օրական ջերմաստիճանի դինամիկան և միջին օրական ջերմաստիճանի մակարդակը, ասել են փորձագետները։ Մարդու մարմնի վրա կապույտ լույսի ազդեցության ծանրությունը գնահատելու նոր գործիք մշակելիս, Տյումենի բժշկական համալսարանի և այլ ինստիտուտների գիտնականները պարզել են, որ նույնիսկ փոքր քանակությամբ կապույտ լույսը ցանկացած աղբյուրից 21:30-ից 01:00-ն ընկած ժամանակահատվածում (մելատոնինի ամենաակտիվ արտադրության ժամանակահատվածը) կապված է մարմնի զանգվածի ինդեքսի ավելացման հետ:
Հետազոտությանը մասնակցել են արկտիկական գոտու բնակիչներ՝ Սալեխարդ, Ակսարկա և Նովի Ուրենգոյ Յամալի վրա: Մեկ շաբաթ նրանք կրել են ակտիմետրեր՝ սարքեր, որոնք թույլ են տալիս հետևել քնի որակին, ակտիվության մակարդակին և օրգանիզմի կենսագործունեության այլ պարամետրերին։ Սարքերը նաև գրանցել են ստացված լույսը 24/7՝ հաշվի առնելով տարբեր տիրույթներ (կարմիր-կանաչ-կապույտ), ասել է Կենսաբժշկական տեխնոլոգիաների համալսարանի գիտահետազոտական ինստիտուտի քրոնոկենսաբանության և քրոնոմբժշկության լաբորատորիայի ղեկավար, պրոֆեսոր Դենիս Գուբինը:
«Ստացված տվյալների հիման վրա խորհուրդ ենք տալիս ժամը 21-ից հետո սմարթֆոնների, համակարգիչների և ցանկացած այլ էլեկտրոնային սարքերի վրա միացնել կապույտ լույսի զտիչը, ինչպես նաև խուսափել փողոցից եկող լույսից։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ նույնիսկ փոքր քանակությունը կարող է հանգեցնել նյութափոխանակության խնդիրների, այդ թվում՝ քաշի ավելացման»,- նշել է պրոֆեսորը։
Նա ընդգծել է, որ մարդու համար ավելի հեշտ է խուսափել երեկոյան լույսից, երբ առավոտյան և ցերեկը օրգանիզմը բավարար քանակությամբ կապույտ լույս է ստացել. լույսն այս ժամին, ընդհակառակը, օգտակար է օրգանիզմի համար։
Հետազոտությունն իրականացվել է գարնանը, ապագայում գիտնականները մտադիր են աշխատանքները շարունակել այլ եղանակներին։ Ձմեռային չափումների արդյունքները մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում, քանի որ Արկտիկայում սա լույսի ամենամեծ դեֆիցիտի սեզոնն է:
15:55 03.04.2025
Կբարելավվեն պետբյուջեից տրամադրվող սուբսիդիաների միջոցով ՀՀ ենթակառուցվածքներըԿառավարությունը փոփոխություններ է կատարել պետբյուջեից իրավաբանական անձանց սուբսիդիաների և դրամաշնորհների տրամադրման կարգում։ Գործող կարգի համաձայն՝ սուբսիդիաներն ուղղված են այնպիսի ծրագրերի ֆինանսավորմանը, որտեղ պետությունը փոխհատուցում է կազմակերպությունների կրած վնասի մի մասը, եթե վերջիններս ներմուծում, արտահանում, արտադրություն, աշխատանքների կատարում կամ ծառայությունների մատուցում են իրականացնում գնային սահմանափակումներով։ Ըստ հիմնավորման՝ ներկայումս գործող կարգում բացակայում է այնպիսի մեխանիզմ, որը թույլ […] ...
15:50 03.04.2025
Փոփոխություն՝ դպրոցի տնօրենի ընտրության և նշանակման կարգում. փորձաշրջան 1 տարովՀՀ կառավարությունն այսօրվա նիստում հաստատել է հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների տնօրենների ընտրության և նշանակման կարգի փոփոխությունների նախագիծը: Հարցը զեկուցել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը: Նրա խոսքով՝ հանրակրթության ոլորտի բարեփոխումերի շարքում առանձնահատուկ կարևորություն ունի կառավարման արդյունավետության բարելավումը: Այդ նպատակով դպրոցի բովանդակային կառավարումը տարանջատվել է վարչատնտեսական կառավարումից, իսկ տնօրենների համար սահմանվել են բովանդակային […] ...
15:45 03.04.2025
ՀՀ միջգերատեսչական պատվիրակության կազմում ՊԵԿ պատվիրակությունը՝ Էդուարդ Հակոբյանի գլխավորությամբ, այցելել է ԷստոնիաՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի պատվիրակությունը՝ ՊԵԿ նախագահ Էդուարդ Հակոբյանի գլխավորությամբ ապրիլի 1-ից 3-ը ՀՀ միջգերատեսչական պատվիրակության կազմում այցելել է Էստոնիայի Հանրապետություն՝ ուսումնասիրելու թվային կառավարման, կիբեռպաշտպանության և հանրային ծառայությունների թվայնացման ոլորտում Էստոնիայի առաջադեմ փորձը: Հանդիպման ընթացքում կողմերը քննարկել են երկու երկրների միջև ոլորտային համագործակցության խորացման հնարավորությունները՝ ընդգծելով երկկողմ հարաբերությունների զարգացման ներուժը, փորձի փոխանակումը, փոխշահավետ ծրագրերի մշակումն […] ...
15:41 03.04.2025
Հստակեցվել է նախքան կենսաթոշակային տարիքը լրանալը կուտակային կենսաթոշակը ստանալու համար պահանջ հանդիսացող հիվանդությունների ցանկըԿառավարությունը փոփոխություններ և լրացումներ է կատարել նախկինում ընդունած որոշումներից մեկում՝ «Կուտակային կենսաթոշակների մասին» օրենքի համաձայն սահմանված հիվանդությունների (վիճակների) ցանկը վերանայելու նպատակով: Օրենքի համաձայն՝ մասնակիցն իրավունք ունի ցանկացած ժամանակ, ներառյալ` նախքան կենսաթոշակային տարիքը լրանալը, ներկայացնելու իր կենսաթոշակային հաշվում առկա ամբողջությամբ ստանալու պահանջ՝ Կառավարության սահմանած ցանկում ներառված հիվանդություններով հիվանդանալու (վիճակներում գտնվելու) դեպքում՝ կենսաթոշակային ոլորտի պետական կառավարման լիազոր […] ...
15:37 03.04.2025
Օպերատիվ իրավիճակը հանրապետությունում ապրիլի 2-3-ըԸստ ոստիկանության օպերատիվ հաղորդագրությունների ամփոփագրերի՝ ապրիլի 2-3-ը ՆԳՆ ոստիկանության ստորաբաժանումները բացահայտել են հանցագործության 88 դեպք, որոնցից 4-ը՝ նախկինում կատարված: Մասնավորապես՝ տրանսպորտային միջոց վարելու իրավունքից զրկված կամ այդ իրավունքը կասեցված կամ այդ իրավունքը չունեցող անձի կողմից տրանսպորտային միջոց վարելու` 11, թմրանյութի հայտնաբերման՝ 10, ֆիզիկական ներգործության` 9, խարդախության՝ 8, անձնական ունեցվածքի գողության` 6, հոգեկան ներգործության` 5, մարմնական […] ...
15:33 03.04.2025
ՀՀ ՆԳ նախարարության և ՄԱԿ-ի կառույցների համագործակցությունն ամրապնդվում է․ ՆԳ նախարարի տեղակալն ընդունել է ՄԱԿ ՓԳՀ պատվիրակությանըՆԳ նախարարի տեղակալ Արմեն Ղազարյանն ապրիլի 2-ին ընդունել է ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի ժամանակավոր ներկայացուցիչ Մոնիկա Սանդրիի գլխավորած պատվիրակությանը։ Հանդիպմանը ներկա էր Միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայության պետ Նելլի Դավթյանը։ Քննարկվել են փախստականների, ապաստան հայցողների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց իրավունքների պաշտպանության վերաբերյալ մի շարք հարցեր: Հատուկ ուշադրություն է դարձվել ապաստան հայցողների համար արժանապատիվ պայմանների […] ...
