20:24 21.01.2024
Նիդեռլանդների, Գերմանիայի և Նոր Զելանդիայի գիտնականների միջազգային խումբը պարզել է, որ եվրոպական Ալպերի ժայռերը վերջին 10 հազար տարվա ընթացքում այնքան ակտիվ չեն քայքայվել, որքան նախորդ ժամանակաշրջաններում: Հետազոտությունը հրապարակվել է Earth and Planetary Science Letters (EPSL) գիտական ամսագրում:
Փորձագետների եզրակացությունները հիմնված են Շվեյցարիայի հարավում գտնվող Հունգերլի հովտում սառցադաշտերի նահանջի ուսումնասիրության վրա: Թիմը հաշվարկել է էրոզիայի արագությունը տարածաշրջանում վաղ Հոլոցենի ժամանակ (ավելի քան 10000 տարի առաջ)՝ հիմնվելով ժայռերի սահքերի բնութագրերի վրա, այնուհետև համեմատել է էրոզիայի մակարդակը 2016-2019 թվականների միջև ընկած ժամանակահատվածում:
Արդյունքները ցույց են տվել, որ 10 հազար տարի առաջ Ալպերում լեռները ամեն տարի կորցնում էին 1,2-ից 1,4 միլիմետր՝ շրջակա միջավայրի ազդեցության տակ ժայռերի ոչնչացման պատճառով, մինչդեռ վերջին տարիներին էրոզիան դանդաղել է՝ հասնելով տարեկան 0,02-0,08 միլիմետրի։
Էֆեկտն ավելի ուժեղացավ բարձրության վրա, քանի որ 2700 մետրից բարձր ժայռերը ենթարկվում էին ավելի մեծ էրոզիայի, քան ցածրադիր վայրերը: Սակայն պարզվեց, որ ժամանակի ընթացքում այս օրինաչափությունը կոտրվեց, և էրոզիայի մակարդակը կտրուկ իջավ։ Օրինակ, վերջին հինգ տասնամյակների ընթացքում էրոզիայի ամենաբարձր մակարդակը` 50,7 մմ/տարի, երկու կարգով ավելի բարձր էր, քան Հոլոցենի նախկին ժամանակաշրջանում, բայց մինչև 2019 թվականը այն իջավ մինչև ընդամենը 0,58 մմ/տարի:
Գիտնականները ենթադրում են, որ էրոզիայի դանդաղումը պայմանավորված է Սառցե դարաշրջանի ավարտով և սառցադաշտերի նահանջով: Սառույցը թուլացրել է ժայռերը և հանգեցրել սողանքների։ Սողանքները կարող են սրվել սեյսմիկ ակտիվության պատճառով, որը առաջանում է գետնի վրա լարվածության փոփոխության պատճառով, քանի որ սառցադաշտերը հալվում են:
Նաև Ալպերում ժամանակակից ժայռերի լանջերը ծածկված են ավելի հաստ ձյան շերտով, որը մեկուսացնում է դրանք մթնոլորտից։
Հետազոտողները եզրակացրել են, որ կլիմայի փոփոխությունը պարտադիր չէ, որ հանգեցնի ապարների էրոզիայի ավելացման և որոշ դեպքերում նույնիսկ կարող է հակառակ ազդեցություն ունենալ: Սակայն կարճաժամկետ հեռանկարում նույն գործընթացները կհանգեցնեն ապարների ավելի ակտիվ ոչնչացման, ինչը կմեծացնի քարաթափման վտանգը։
21:32 26.11.2024
Արմավիրի մարզպետի թեկնածու է առաջադրվել Արգիշտի Մեխակյանը
20:30 26.11.2024
Կազեմիրոն չի ուզում վերադառնալ «Ռեալ»
20:23 26.11.2024
Բնության հրաշքներ՝ սպիտակ ավազի անապատ
20:04 26.11.2024
Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին՝ 20։00-ի դրությամբ
18:51 26.11.2024
ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի համար դռները բաց են. Ուշակով
18:14 26.11.2024
Անահիտ Մանասյանը Ներքին Գետաշենում հանդիպել է դպրոցականների հետ
18:06 26.11.2024
Հիմա ավելի մոտ եմ «Լիվերպուլից» հեռանալուն․ Սալահ
16:52 26.11.2024
ՀՀ տարածքում կա փակ ավտոճանապարհ
16:42 26.11.2024
«Փյունիկին» հաղթած թիմը դարձել է իր երկրի չեմպիոն
16:27 26.11.2024
Կարմիր ծովում նավի խորտակումից հետո 3 անձի դի են հայտնաբերել
16:20 26.11.2024
Լամին Յամալը բաց կթողնի Չեմպիոնների լիգայի 5-րդ տուրի հանդիպումը
16:07 26.11.2024
Հանրապետության մի շարք շրջաններում ձյուն է տեղում
15:12 26.11.2024
Մեկնարկում է Չեմպիոնների լիգայի 5-րդ տուրը
15:00 26.11.2024
SHANTNEWS
00:00 27.11.2024
ԱՄՆ-ում մանրածախ առևտրով զբաղվողները նախապես են հայտարարել «Սև ուրբաթ»՝ նվազ պահանջարկի պատճառովԱմերիկյան մանրածախ առևտրականները, պահանջարկի նվազման պայմաններում, սկսել են բազմօրյա վաճառքներ, որոնք համընկնում են «Սև ուրբաթի» հետ, գրում է Financial Times-ը։ 2024 թվականին սև ուրբաթը ընկնում է նոյեմբերի 29-ին, սակայն Walmart Inc., Amazon.com Inc., Target Corp. և Macy’s Inc. դրա կապակցությամբ արդեն ակցիաներ են սկսվել։ Միևնույն ժամանակ, ըստ Circana-ի, ընդհանուր ապրանքային միավորների վաճառքները նոյեմբերի 16-ին ավարտվող […] ...
23:52 26.11.2024
Մեքսիկայի նախագահը Թրամփին սպառնում է պատասխան մաքսատուրքերովՄեքսիկան պատրաստ կլինի նմանատիպ պատասխան միջոցներ ձեռնարկել, եթե ԱՄՆ-ում իր ապրանքների վրա մաքսատուրքեր սահմանվեն, երեքշաբթի ասել է Մեքսիկայի նախագահ Կլաուդիա Շեյնբաումը։ Այս մասին հայտնում է Associated Press-ը։ «Մի մաքսատուրքը կհանգեցնի մեկ այլ մաքսատուրքի, և դա կշարունակվի այնքան ժամանակ, մինչև մենք վտանգի տակ կդնենք մեր ընդհանուր ընկերությունները», – ասել է Շեյնբաումը՝ նկատի ունենալով ամերիկյան ավտոարտադրողներին, որոնք […] ...
23:44 26.11.2024
Երկու հարևան երկրների հանդիպումը պետք է հետաքրքիր լինի․ Սանյոլը՝ Հայաստան-Վրաստան խաղի մասինՖուտբոլի Վրաստանի ազգային հավաքականի ֆրանսիացի գլխավոր մարզիչ Վիլի Սանյոլը խոսել է Հայաստանի հավաքականի հետ ՈւԵՖԱ-ի Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆի երկխաղյա դիմակայության մասին: «ՈւԵՖԱ-ի Ազգերի լիգայի փլեյ-օֆֆում կովկասյան դերբի է լինելու: Երկու հարևան երկրների հանդիպումը պետք է որ հետաքրքիր լինի։ Լավ է, որ ստիպված չենք լինի երկար ճանապարհորդության դիմանալ։ Հարևան երկրների մրցակցությունը, անշուշտ, «հավելյալ լարվածություն» կհաղորդի խաղերին: […] ...
23:38 26.11.2024
Շվեդիան կոչ է արել չինական նավի անձնակազմին ներկայանալ մալուխային միջադեպերի հետաքննությանըՇվեդիայի վարչապետ Ուլֆ Քրիսթերսոնը պահանջել է, որ չինական Yi Peng 3 բեռնանավը, որը նավարկելիս է եղել Բալթիկ ծովում երկու ստորջրյա մալուխների մոտով, երբ դրանք խզվել են, այս միջադեպերի հետաքննության շրջանակներում մեկնի Շվեդիա։ Այս մասին երեքշաբթի հայտնել է Bloomberg-ը։ «Մենք կապի մեջ ենք նավի և Չինաստանի հետ: Մենք մեր ցանկությունն ենք հայտնել, որ այս նավը նավարկվի […] ...
23:32 26.11.2024
ՆԱՏՕ-ն և Ուկրաինան կքննարկեն Ռուսաստանի կողմից «Օրեշնիկ» հրթիռի կիրառման հետևանքներըՆԱՏՕ-ի երկրների մշտական ներկայացուցիչները Բրյուսելում դաշինքի կենտրոնակայանում Ուկրաինայի ներկայացուցչի հետ կքննարկեն ռուսական նոր միջին հեռահարության «Օրեշնիկ» հրթիռի կիրառման հետևանքները, հաղորդում է RTBF հեռուստաալիքը։ Դեսպանների մակարդակով ՆԱՏՕ-Ուկրաինա խորհուրդը հանդիպում է Կիևի նախաձեռնությամբ, պարզաբանում է հեռուստաալիքը։ Զեկույցում նշվում է, որ Ուկրաինան խնդրել է իր արևմտյան գործընկերներին մատակարարել իրեն հակաօդային պաշտպանության վերջին սերնդի համակարգեր։ RTBF-ն ընդգծել է, որ […] ...
23:25 26.11.2024
Ռոնալդուի դուբլն ու «Ալ Նասրի» հաղթանակը․ Ասիայի ՉԼ«Ոսկե գնդակի» 5-ակի դափնեկիր, պորտուգալացի հարձակվող Կրիշտիանու Ռոնալդուն Սաուդյան Արաբիան ներկայացնող «Ալ Նասրի» կազմում դուբլի հեղինակ է դարձել։ Կատարական «Ալ Ղարաֆայի» դեմ Ասիայի Չեմպիոնների լիգայի հիմնական փուլի 5-րդ տուրի արտագնա խաղում Ռոնալդուի թիմը հաղթել է 3-1 հաշվով: «Ալ Նասրը» 13 միավորով երկրորդն է, «Ալ Ղարաֆան»` չորս միավորով 7-րդը: ...
