Զենքի շրջանառությունը ԱՄՆ-ում և զանգվածային սպանությունները

Հրազենի շրջանառության նկատմամբ վերահսկողությունը ամերիկյան քաղաքականության ամենավիճելի հարցերից մեկն է: Զանգվածային յուրաքանչյուր  սպանությունից հետո ավելի ու ավելի է աճում հակասությունը զենքի նկատմամբ վերահսկողության սահմանման երկու հակադիր կողմերի միջև:

Օրենքի խստացման ջատագովները իրենց ապահով չեն համարում մի երկրում, որտեղ 100 քաղաքացիներից 88-ը զինված է: Ըստ էության, քաղաքացիական անձանց զինված լինելու մակարդակով Միացյալ Նահանգները աշխարհում գրավում է առաջին հորիզոնականը:

Հրազենի շրջանառության նկատմամբ վերահսկողության խստացման դեմ արտահայտվողները նույնպես վախենում են իրենց անվտանգության համար: Նրանք պնդում են, որ օրենքի սահմանափակումներ ներմուծելու պարագայում քաղաքացիներն ի վիճակի չեն լինի պաշտպանել իրենց:

1968թ. Հրազենի շրջանառության նկատմամբ վերահսկողության օրենքը

Զենքի շրջանառության վերաբերյալ կանոնները տարբերվում են՝ ըստ նահանգի: Սակայն դրանք բոլորն էլ կարգավորվում են 1968թ. ընդունված Հրազենի շրջանառության նկատմամբ վերահսկողության օրենքով: Ըստ այդ օրենքի՝ 18 տարեկանը լրացած ԱՄՆ քաղաքացիները կարող են գրեթե առանց սահմանափակման գնել և պահել զենք: Ոչ քաղաքացիները նույնպես կարող են զենք ունենալ՝ հատուկ արտոնագիր ներկայացնելու պարագայում: Զենք վաճառել չի թույլատրվում նախկինում դատապարտվածներին, ապօրինի ներգաղթյալներին և հոգեկան լուրջ խնդիրներ ունեցող անձանց:

Որոշ նահանգներ սեփական կանոններն են սահմանում՝ կապված զենքի թույլատրվող տեսակի կամ այն հանրության մեջ ազատ կրելու հետ:

2017թ. տվյալներով՝ Միացյալ Նահանգներում զենք պահելու ավելի քան 16 միլիոն արտոնագիր է տրվել:

Զանգվածային սպանությունները և օրենքում փոփոխություններ մտցնելու անհրաժեշտությունը

Վերջին շրջանում Միացյալ Նահանգներում տեղի ունեցած զանգվածային մի շարք սպանությունների ֆոնին զենքի վերաբերյալ օրենքը նոր հակասությունների առիթ է դարձել:

Զանգվածային սպանություն է համարվում նույն ժամին և նույն տեղում պատահականության սկզբունքով 4 և ավելի մարդկանց սպանությունը:

Այս տարվա մարտի դրությամբ ԱՄՆ-ում զանգվածային սպանության 41 դեպք է գրանցվել: Դրանցից ամենասարսափելին, թերևս, փետրվարի 14-ին Ֆլորիդայում տեղի ունեցած արյունահեղությունն էր: Դպրոցի նախկին աշակերտը սպանել էր 14 աշակերտի և դպրոցի անձնակազմի 3 անդամի: Տասնյակ մարդիկ վիրավորվել էին:

Ֆլորիդայի արյունահեղությունը նահանգապետ Ռիկ Սքոթին ստիպեց նոր օրենք ընդունել, համաձայն որի զենքի ձեռքբերման տարիքային շեմը բարձրացվել է 18-ից 21-ի: Բացի այդ, նոր օրենքը ցանկացած զենք ձեռք բերելու համար 3 օր սպասելու ժամանակ է սահմանում, ինչպես նաև թույլ է տալիս զինել դպրոցի որոշ աշխատակիցների:

Դպրոցի անձնակազմին զինելու օգտին էր արտահայտվել նաև ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը:

«Պետք է լինեն մարդիկ, ովքեր շատ հմուտ կօգտագործեն զենքը: Դրանք կարող են լինել ուսուցիչները, մարզիչները: Ուսուցիչները պետք է իրենց մոտ զենք ունենան: Նրանք պետք է հատուկ դասընթացներ անցնեն», – նշել էր Թրամփը:

Դպրոցի աշխատակիցներին զինելու վերաբերյալ օրենք արդեն գործում է ԱՄՆ 6 այլ նահանգներում: 

Ֆլորիդայում նոր օրենքի ընդունումը, կարծես, պետք է գոհացներ զենքի շրջանառության վերաբերյալ օրենքի երկու հակադիր կողմերին, սակայն ԱՄՆ ազգային հրաձգային ասոցիացիան հայտարարել է, որ այս օրենքը հակասահմանադրական է և շեղումներ ունեցող ինչ-որ մեկի հանցավոր գործունեության պատճառով պատժում է զենքի օրինապաշտ սեփականատերերին:

Սյուզաննա Չրաղյան