Մենք իրավունք չունենք վայրկյան անգամ մոռացության մատնելու այն գինը, որ վճարել ենք մեր ազգային-ազատագրական պայքարում. Բակո Սահակյան

Արցախի Հանրապետության նախագահ Բակո Սահակյանն օգոստոսի 14-ին ելույթ է ունեցել Անվտանգության խորհրդի նիստում: Բակո Սահակյանի ելույթը ներկայացնում ենք ամբողջությամբ.

«Անվտանգության խորհրդի հարգելի՛ անդամներ, ներկաներ,

Ինչպես գիտեք, ես անց եմ կացրել մի շարք խորհրդակցություններ և հանդիպումներ քաղաքական, հասարակական հատվածների, տարբեր ոլորտների ու կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հետ մեր երկրում տեղի ունեցող քաղաքական գործընթացների շուրջ: Նման խորհրդակցությունները պահանջված էին և հրատապ:

Քննարկումներն անցել են անմիջական ու փոխադարձ հարգանքի մթնոլորտում և թույլ են տվել ևս մեկ անգամ հստակեցնել կարևորագույն հարցերի շուրջ տարբեր խավերի և քաղաքական ուժերի մոտեցումներն ու տեսակետները:

Հասարակությունը դինամիկ համակարգ է և անընդհատ ենթարկվում է փոփոխությունների: Դա օբյեկտիվ գործընթաց է, որը բնորոշ է բոլոր պետություններին ու երկրներին: Բայց թե ինչպե՞ս կընթանան այդ փոփոխությունները, կախված են տարբեր գործոններից:

Մենք իրավունք չունենք վայրկյան անգամ մոռացության մատնելու այն ծանր ճանապարհը, որ անցել ենք վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում, այն գինը, որ վճարել ենք մեր ազգային-ազատագրական պայքարում և այն հանգամանքը, որ առ այսօր մեր առջև ծառացած են բարդագույն խնդիրներ, առաջին հերթին՝ կապված Արցախի անվտանգության ապահովման և մեր զինված ուժերի պաշտպանունակության բարձր աստիճանի պահպանման հետ:

Փոփոխություններն անհրաժեշտ են և անխուսափելի, բայց դրանք պետք է իրականացվեն ունեցած դրականը պահպանելու, զարգացնելու և կատարելագործելու ճանապարհով: Մենք չենք կարող դեմ լինել բարեփոխումներին, սակայն իրավիճակը, որի մեջ հայտնվել ենք, պարտավորեցնում է մեզ լինել ավելի զգոն: Կարծում եմ՝ բոլորիս համար պարզ է, թե ինչ ճակատագրի կարժանանա անկայունության մեջ հայտնված Արցախը, և ինչ հետևանքներ դա կունենա համայն հայության, հայոց անկախ պետականության համար:

Իհարկե, կան բազմաթիվ չլուծված խնդիրներ, սակայն այդ խնդիրների լուծումը պահանջում է համակարգված, քրտնաջան աշխատանք և կայուն մթնոլորտ:

Միայն պատասխանատու մոտեցումը, իրականության խոր ընկալումը կարող է դառնալ այն ուղենիշը, որը մեր երկիրը կտանի ճիշտ ճանապարհով: Ե՛վ մեր սեփական պատմությունը, ե՛ւ այլ պետությունների փորձը ցույց են տվել, որ դա է լավագույն տարբերակը կայուն զարգացում ապահովելու համար:

Գոհունակությամբ ուզում եմ նշել, որ թեպետ տարբեր քաղաքական ուժեր, կազմակերպություններ, անհատներ տարբեր հարցերի շուրջ ունեն իրենց կարծիքները և մոտեցումները, սակայն այնպիսի գաղափարներ, ինչպիսիք են երկրում կայունության պահպանումը, օրենքի գերիշխանության ապահովումը, հանրության երկպառակտման անթույլատրելիությունը, ոչ կառուցողական, թշնամություն ու ատելություն սերմանող պահվածքի և գործելաոճի անընդունելիությունը կարևոր հրամայականներ են ողջամիտ քաղաքական և հասարակական շրջանակների, ուժերի և անհատների համար: Եվ նման տեսլական ունի մեր ժողովրդի, հասարակության գերակշիռ մեծամասնությունը:

Օգտվելով առիթից՝ կրկին ուզում եմ երախտագիտություն հայտնել մեր ժողովրդին, հասարակության տարբեր խավերի ներկայացուցիչներին բարձր գիտակցության, խոհեմության և ողջամտության համար:

Հարգելի՛ գործընկերներ,

Բարեփոխումների շրջանակներում մենք շարունակելու ենք կարևոր քայլեր ձեռնարկել պետության կենսագործունեության բոլոր ոլորտներում:

Առաջնային ուղղություններից եղել և մնում է անվտանգության ու բանակաշինության ոլորտը: Այստեղ շարունակելու ենք ծավալուն աշխատանքներ իրականացնել առաջնագծի ամրապնդման, զինված ուժերի մարտունակության բարձրացման, բանակը ժամանակակից զինտեխնիկայով համալրման, զինծառայողների սոցիալական պայմանների բարելավման ուղղությամբ:

Մենք բազմիցս նշել ենք, որ մեր անվտանգության կարևորագույն հիմքերից է հասարակության համախմբվածության բարձր աստիճանը, որի երաշխիքներից է երկրում սոցիալական արդարության ապահովումը: Այս ուղղությամբ անցած տարիների ընթացքում կատարվել է զգալի աշխատանք: Դրա օրինակ է հանդիսանում այն կարևոր հանգամանքը, որ մեզ ի սկզբանե հաջողվել է վերացնել կոռուպցիոն դրսևորումները ուժային կառույցներում, դատական համակարգում և բոլոր առանցքային օղակներում ու պետական կառավարման մարմիններում: Եվ այդ քաղաքականությունը կլինի շարունակական՝ հաշվի առնելով նոր ժամանակների պահանջներն ու հասարակության սպասելիքները:

Ազգային-ազատագրական պայքարի արդյունքում, մեծ զոհաբերությունների գնով ստեղծված ժողովրդավարական երկրում չպետք է լինեն յուրայիններ: Սոցիալական անարդարության, անպատժելիության դրսևորման առանձին դեպքերը և այլ բացասական երևույթներ կարժանանան համարժեք գնահատականի:

Արցախի անվտանգությունը բացառիկ արժեք է համայն հայության համար, և բոլորիս պարտքն է անել հնարավորը այն միշտ բարձր պահելու համար:

Հաշվի առնելով ժամանակի հրամայականները՝ անհրաժեշտություն է առաջացել համապատասխան շտկումներ կատարել նաև պետական կառավարման համակարգում: Նախատեսվում է իրականացնել համապարփակ և բազմակողմանի մշակված աշխատանքներ կառավարման համակարգի օպտիմալացման ու պետական մարմինների գործունեության արդյունավետության բարձրացման նպատակով:

Տեղական ինքնակառավարման համակարգում կձեռնարկվեն բարեփոխումներ՝ ուղղված իրավական դաշտը Արցախի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխանեցնելուն, մարմինների ղեկավար¬ման կարողությունների ու մոտեցումների զարգացմանը և գործունեության արդյունավետության ու հանրության առջև հաշվետվողականության բարձրացմանը: Այս առումով կարևորվում են «Տեղական ինքնակառավարման մասին», «Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման մասին» օրենքների և Ընտրական օրենսգրքի մշակումն ու ընդունումը՝ լայն հանրային քննարկումների կազմակերպմամբ և համապարփակ որոշումների կայացմամբ:

Կարևոր ռազմավարական ծրագրեր կիրականացնենք տնտեսության զարգացման տարբեր ոլորտներում: Մասնավորապես, ավելի ընդգծված ուշադրություն կդարձվի բնակչության բնակարանային խնդիրների լուծմանը: Նախատեսվում է բարձրացնել հիփոթեքային ծրագրերի արդյունավետությունն ու մատչելիությունը, ինչը կիրականացվի գերազանցապես բնակարանաշինության ծրագրերի խթանմամբ:

Մեր սոցիալ-տնտեսական հայեցակարգում հատուկ տեղ է զբաղեցնում սահմանամերձ բնակավայրերի զարգացումը, որը նաև հանրապետության անվտանգության կարևոր բաղադրամասերից մեկն է: Այս ուղղությամբ արդեն իսկ իրականացվել են ռազմավարական նշանակություն ունեցող տարբեր ծրագրեր, մասնավորապես՝ Մատաղիսում, Թալիշում և այլ շրջաններում: Այդ աշխատանքները կրելու են շարունակական բնույթ, ինչի մասին են վկայում արդեն իսկ մեկնարկած մի շարք նոր նախագծերը:

Ես բազմիցս նշել եմ, որ մեր երկրի ամենամեծ հարստությունը մեր ժողովրդի մտավոր ներուժն է, և այսուհետ ևս կրթության ոլորտը կլինի պետության հատուկ ուշադրության կենտրոնում:

Նախատեսվում է իրականացնել տարբեր ռազմավարական ծրագրեր նախադպրոցական, դպրոցական և բարձրագույն կրթության համակարգում: Շարունակվելու են դպրոցաշինության, կրթական հաստատությունների շենքային պայմանների բարելավման, ուսուցիչների և դասախոսների սոցիալական խնդիրների լուծման գործընթացները:
Կարևորագույն խնդիրներ են նախատեսվում լուծել առողջապահության համակարգում: Այստեղ առաջնահերթ կլինի առողջապահական ծառայությունների որակի և մատչելիության մակարդակի բարձրացումը:

Նախատեսված է իրականացնել մի շարք համալիր ծրագրեր, մասնավորապես` տարբեր հիվանդությունների վաղ շրջանում հայտնաբերման և կանխարգելման, բուժհաստատությունների շենքային պայմանների բարելավման, տեխնիկական հագեցվածության ապահովման, հիվանդանոցային ցանցի արդիականացման, ախտորոշման և բուժման նոր մեթոդների ու տեխնոլոգիաների ներդրման ուղղությամբ:

Հատուկ ուշադրություն կդարձվի փոքր և միջին ձեռներեցության զարգացմանը: Այս ուղղությամբ հարկային ոլորտում կիրականացվեն բարեփոխումներ՝ ուղղված փոքր սուբյեկտների հարկային բեռի թեթևացմանը, հարկային վարչարարության մեղմացմանն ու պարզեցմանը, գործարարների համար տնտեսական ազատությունների ընդլայնմանը, մրցակցային պայմանների բարելավմանը, պետական աջակցության մեխանիզմների արդյունավետության բարձրացմանը:

Այս բոլոր խնդիրների լուծման գործում հատուկ տեղ է զբաղեցնում կադրային քաղաքականությունը, որտեղ նույնպես կշարունակվեն բարեփոխումները: Կադրերի հետ տարվող աշխատանքը, իրենց վստահված ոլորտների նկատմամբ պատասխանատվության աստիճանի բարձրացումը, պաշտոնեական գործառույթների իրականացման վերահսկողությունը կլինեն մշտական:

Խոսելով անելիքների մասին՝ ուզում եմ հատուկ ընդգծել նաև, որ ավելի մեծ ուշադրություն կհատկացվի պետական ծախսերի թափանցիկության բարձրացման ու հանրային հնչեղություն ունեցող խնդիրներին, մասնավորապես, պետական ավտոպարկի օպտիմալացմանը:

Մեր տնտեսության և քաղաքացիների համար ամենահրատապ խնդիրների շարքին է դասվում բնակչությանը մատուցվող ծառայությունների որակի բարձրացումը: Անհրաժեշտ է լինելու լուրջ քայլեր ձեռնարկել այդ ծառայությունների որակը բարձրացնելու և քաղաքացիների համար դրանք հարմար դարձնելու ուղղությամբ: Դա վերաբերում է ե՛ւ հանրային, ե՛ւ մասնավոր հատվածներին:

Հարգելի՛ ներկաներ,

Ներքաղաքական կյանքում տեղի ունեցող գործընթացները քաղաքական օրակարգ են բերել հանրային խորհրդի ստեղծման հարցը:

Կարևորելով մեր հանրապետությունում հասարակական-քաղաքական երկխոսության շարունակական խթանման անհրաժեշտությունը՝ ներկայումս ընթանում են աշխատանքներ նման խորհրդի ձևավորման, մասնավորապես, դրա կարգավիճակի, խնդիրների ու գործառույթների հստակեցման ուղղությամբ:

Նախատեսվում է, որ Հանրային խորհուրդը լինելու է Սահմանադրության 93-րդ հոդվածի 7-րդ կետի համաձայն Արցախի Հանրապետության Նախագահի հրամանագրով կազմավորվող խորհրդակցական մարմին, որի գործունեությունը հիմնված կլինի կամավորության սկզբունքի վրա:

Հանրային խորհրդի հիմնական խնդիրներն են լինելու քաղաքականության մշակման և իրականացման գործում հասարակության տարբեր շերտերի շահերի ներկայացումը, ինչպես նաև հանրային նշանակություն ունեցող հարցերի վերաբերյալ հասարակական կարծիքի բացահայտումը:

Հանրային խորհուրդը կոչված կլինի նպաստելու պետական կառավարման համակարգի մարմինների և քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտների միջև փոխադարձ վստահության, երկխոսության և գործընկերային հարաբերությունների ձևավորմանը և պետական կառավարման գործընթացներին քաղաքացիական հասարակության մասնակցությանը:
***

Ընդհանուր առմամբ, այսպիսինն են իրականացվելիք բարեփոխումների հիմնական ուղղությունները, որոնց շրջանակը բավականին ծավալուն է:

Բարեփոխումները կլինեն համակարգային և կկրեն շարունակական բնույթ՝ հաշվի առնելով մեր հասարակության պահանջներն ու սպասելիքները: Վերջին հաշվով, այդ աշխատանքները ուղղված կլինեն առկա բացթողումների վերացմանը և թերացումների շտկմանը:

Համոզված եմ, որ միասին կհաղթահարենք բոլոր դժվարությունները: Մենք բազմիցս ապացուցել ենք, որ ստեղծարար աշխատանքով, լավատեսությամբ, բարձր պատասխանատվությամբ, օրինապաշտությամբ ու միասնականությամբ ի վիճակի ենք լուծել ամենաբարդ իսկ խնդիրները»: