Ինչո՞ւ ցուցարարներին չդիմադրեցին. քաղաքագետները վերլուծում են Ղազախստանի դեպքերը

«ՀԱՊԿ խաղաղապահ ուժեր ուղարկելն առաջին նախադեպն է այդ կառույցի գոյության ընացքում: Մենք գիտենք, որ դեպքեր են եղել որ ՀԱՊԿ-ը հրաժարվել է միջամտել, այդ թվում նաև արյունահեղությաւն բարձր հավանականությաւն և ՀԱՊԿ կանոնադրության անհամապատասխանության պատճառով: Ալմաթիում տեղի ունեցող ողբերգությունը կարող է լրջորեն վտանգել այդ հսկայական երկիրը՝ մեծությամբ երկրորդը Ուկրաինայից հետո նախկին ԽՍՀՄ տարածքում: Եվ եթե հաշվի առնենք այն, որ մենք չգիտենք, թե ով է հավակնում իշխանության, այսինքն՝ ով է հակառակորդը գործող իշխանության, այն քաոսը, որ կարող է առաջանալ այս իրավիճակում, շատ լուրջ վտանգ է ներկայացնում»,- Ղազախստանում տեղի ունեցող իրադարձութուններին է անդրադարձել Կենտրոնական Ասիայի հարցերով փորձագետ Արկադի Դուբնովը:

Նա կարծում է, որ տեղի ունեցողը ներիշխանական ճգնաժամ է: 

«Սոցիալական բունտը նախագահ Տոկաևի շատ թույլ ու ոչ քաղաքական արձագանքի արդյունքում վերաճեց լուրջ կոնֆլիկտի: Տոկաևը սկզբում սպառնաց երիտասարդներին, այն երիտասարդներին, որոնց միջին տարիքը 29-նն է, և նրանք բացարձակ չունեն խորհրդային սոցիումում ապրելու փորձ: Եվ ղազախական իշխանության ադմինիստրացիայի այն հայտարությանը, թե բողոքի ակցիայի մասնակիցները զինված են օպտիկական նշանառության զենքերով, ես միանգամայն հավատում եմ: Դա հնարավոր է, բայց ուզում եմ ուշադրություն հրավիրել այն հանգամանքի  վրա, որ այդ մարդիկ հայտնվել են հունվարի 5-ին՝ օրվա երկրորդ կեսին: Մինչ այդ տիպիկ փողոցային, քաոտիկ բողոքի ակցիա էր: Ու հենց այդ պահից,  երբ հայտնվեցին զինված ցուցարարները, բողոքի ակցիան ընթացավ բոլորովին այլ հունով: Գրավվեցին պետական կառույցների շենքերը, այդ թվում՝ Ազգային անվտանգության կոմիտեի շենքը: Ինչո՞ւ դիմադրություն ցույց չտրվեց այդ մարդկանց, ներսում լավ պատրաստված մարդիկ էին: Գուցե նրանք գիտեի՞ն, որ գործնականում իրենց մարդիկ են մտել շենք: Իսկ ինչպե՞ս այդ մարդիկ հայտնվեցին Ալմաթիում արտակարգ դրության պայմաններում, ինչպե՞ս մտան, երբ քաղաքը փակ էր: Կարծում եմ՝ դրանք այն մարդիկ են, որոնք ունեն նույն իշխանական լիազորությունները, կամ նախկինում պաշտոնից ազատված մարդիկ են, օրինակ, ազգային անվտանգության աշխատանքից ազատված ղեկավարները, առաջին հերթին՝ Նարզարբաևի բարեկամները: Այ դա է, հավանաբար, երրորդ ուժը, որը պայքարի մեջ է մտել»: 

Կովկաս ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը ևս կարծում է, որ Ղազախստանում կատարվողը ներիշխանական ճգնաժամի հետևանք է: 

 «Այն, ինչ կատարվում է այժմ Ղազախստանում, սոցիալական բունտ է, որը վերաճել է քաղաքական բողոքի և ներիշխանական ճգնաժամի, որում իշխող ուժի տարբեր հատվածները լուծում են իրենց խնդիրները, այդ թվում նաև ռազմական մեթոդով: Այս լարվածությունը կարող է  հանգեցնել տարբեր բարդ զարգացումների, և Ռուսաստանը որոշել է ձեռքը պահել զարկերակի վրա, որպեսզի ամեն դեպքում պահի այդ՝ հետխորհրդային տարածքում անչափ կարևոր երկիրն իր ազդեցության գոտում: Ինչո՞ւ ոչ ոք չդիմադրեց, բոլոր ականատեսները պատմում են, որ Ալմաթիի փողոցներում չկան ազգային անվտանգության ծառայողներ, ինչո՞ւ Ազգային անվտանգության կոմիտեն գրավվեց այդքան հեշտորեն, սրանք այն հակասություններ են, որոնց վերլուծությունը հանգեցնում է այն եզրակացությանը, թե փորձ է արվում Ղազախստանը հանել ինչ-որ վերահսկողության դաշտից, որը շատ լուրջ պրոբլեմ կդառնա ամբողջ տարածաշրջանի համար՝ սկսած Չինաստանից մինչև Իրան և Ռուսաստան: Ղազախստանում կատարվողը այնքան ժամանակ կմնա վտանգավոր, քանի դեռ չի ձևավորվել հաջորդ իշխանությունը»,-համոզված է քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը: