Լույս է տեսել գյումրեցի ազդեցիկ կանանց մասին պատկերապատում-գիրքը

Ովքեր են Ալեքսանդրապոլ-Լենինական-Գյումրիի ազդեցիկ կանայք, որոնք մեծ դեր են ունեցել քաղաքի զարգացման գործում և պատմության մեջ։ Պատմական տեղեկությունները նկարչական ձևավորումների հետ է համադրել ու պատկերապատում է ստացել գյումրեցի արվեստագետ Գոհար Սմոյանը։

Քաղաքի պատմությունը ներկայացվում է կանանց միջոցով, միևնույն ժամանակ  ընդգծվում է տեղայնացված ֆեմինիզմը՝ հայրենասիրական, մայրապաշտության և Գյումրվա ավանդույթների մոտեցումներով։

Մարիամ և Երանուհի Ասլամազյան քույրերի պատկերասրահի այս ցուցադրությունը պատկերասրահի մյուս ցուցանմուշներից տարբերվում է։ Դրանք կտավներ չեն։ Արվեստի այս տեսակը, որտեղ առանձին կերպարներ կան, որոնք զրուցում են միմյանց հետ, կոչվում է պատկերապատում կամ կոմիքս։ Ծաղրաշարը կամ կոմիքսը պատկերների միջոցով ստեղծվող պատմություն է։ Գոհարի կոմիքսների հերոսները գյումրեցի կանայք են։

Կոմիքսը հնարավորություն է տալիս պատկերներով շատ ավելի մատչելի ներկայացնել ասելիքը։ Պատկերապատման էջերից մեկում Թումանյանն է, Չարենցը, Արմեն Տիգրանյանը, Ալեքսանդրապոլում առաջին թատրոնի շենքը․․․ Այս կառույցը բանաստեղծներին ու կոմպոզիտորին կապում է կինը՝ բանաստեղծուհի, գրաքննադատ, հրապարակախոս Արմենուհի Տիգրանյանը, որն ապրել ու ստեղծագործել է Ալեքպոլում։

«Այստեղ խոսում ենք Արմենուհի Տիգրանյանի մասին, որը եղել է Չարենցի սիրուհին։ Ինքն էլ է սիրել Չարենցին։ Նրան սիրահարված են եղել շատ մտավորականներ, այդ թվում՝ Թումանյանը։ Պատկերապատման մեջ տեսնում ենք նաև Արմեն Տիգրանյանին, որը Արմենուհի Տիգրանյանի քույրն է։ Այստեղից էլ գալիս է այս կերպարների կապը «Անուշ» օպերայի հետ»,- Shantnews-ին ասել է արվեստագետ Գոհար Սմոյանը։

Թումանյանը իր «Անուշ»-ով ու «Մարո»-ով պատկերապատման մեջ ներկայացվում է որպես ֆեմինիստ բանաստեղծ, որը կնոջը մեծարում է՝ քննադատելով ավանդույթները։ Միևնույն ժամանակ արվեստագետն ընդգծում է, որ ադաթը բռնություն չէ։ Թեև երբեմն նաև ընտանեկան ավանդույթներն ու հասարակության ընկալումներն են  խանգարել Ալեքսանդրապոլ-Գյումրիում կանանց ավելի մեծ բարձունքների հասնել։

Արվեստագետների ուսումնասիրությունները պարզել են, որ քաղաքականության և հասարակական գործունեության մեջ կանանց ավելի մեծ դեր է վերապահվել խորհրդային տարիների Լենինականում։ Պատերազմից հետո մարդկային ռեսուրսը՝ աշխատուժը պակասել էր, ու կինն ավելի պահանջված է եղել։ Այդ տարիներին է, որ քանդակագործները մեծարել են կնոջը՝ հայրենասիրական ու պրոպագանդայի քանդակները կանացի կերպարանքով էին։

«Պատկերապատման մեջ որքան էլ որ հումոր կա, բայց ծանոթացնում է  այնպիսի կանանց հետ, որոնք կարևոր դերակատարում են ունեցել։ Օրինակ՝ խոսում ենք Օլգինյան գիմնազիայի մասին, Սահականուշյան դպրոցի մասին, որոնք Ալեքպոլում եղել են այն կենտրոնները, որտեղ երեխաները այդ դժվարին ժամանակներում կրթություն են ստացել»,- նշել է Գոհար Սմոյանը։

Պատկերապատումն ավարտվում է 1988-ի թվագրությամբ։ Վերջին կերպարները գրքում Դոնարա Հարությունյանը, Ֆլորա Մարտիրոսյանն ու Տանյա Հովհաննիսյանն են։ Սա նշանակում է, որ պատկերապատումը շարունակություն է ունենալու՝ Գյումրիի նոր պատմության կանայք են դրանում ընդգրկվելու։ Կին արվեստագետը մտադիր է ավելի ընդլայնել իր ուսումնասիրության շրջանակները և հետազոտել, արվեստի միջոցով ներկայացնել Հայաստանի ազդեցիկ կանանց։