Կառավարությունը չի համաֆինանսավորի հակակարկտային կայանների տեղադրման ծրագրերը

Կառավարությունն այլևս չի համաֆինանսավորի հակակարկտային կայանների տեղադրման սուբվենցիոն հայտերը։ Մասնագիտական ուսումնասիրություններից հետո հակակարկտային կայանների արդյունավետությունը գնահատվել է ցածր և, ըստ մասնագետների, դրանք առաջացնում են բնապահպանական և մթնոլորտային մի շարք խնդիրներ:

Շիրակի մարզում 196 հակակարկտային կայան է տեղադրված։ Բոլորը համայնքային սեփականություն են։ Գյուղապետարանները իրենց բյուջեների հաշվին են գնել ու տեղադրել։ Միայն 97 կայան վերջին 3 տարիներին ձեռք է բերվել սուբվենցիոն ծրագրերով, այսինքն՝ դրանց տեղադրման հարցում պետական համաֆինանսավորում են ստացել գյուղերը։ Հակակարկտայինների դեպքում  արժեքի 50 %-ը կառավարությունն է սուբսիդավորում, մյուս 50 %-ը՝ համայնքային բյուջեից է։ Կարկտահարությունից գրեթե ամեն տարի տուժում են հայ-թուրքական սահմանին գտնվող գյուղերը։ Կարկտաբեր ամպերը ձևավորվում են սահմանի այն կողմում ու հասնում ցանքերին։

Հակակարկտային կայանների աշխատանքի արդյունավետությունը ցածր է, այսպիսին է եղել մասնագիտական ուսումնասիրությունների եզրակացությունը։ Ըստ այդմ՝ կայանների վրա կատարված ծախսը չի արդարացնում արդյունքը և գյուղապետներին զգուշացրել են այլ բովանդակության, այլ ենթակառուցվածքների վերականգնման սուբվենցիոն հայտեր ներկայացնել։

«Մասնագիտական հանձնաժողով է կազմվել։ Մասնագետների խումբը այցելութուններ է կազմակերպել, որոշել է կայանների արդյունավետությունը։ Մեկ կայանը, ըստ տեխնիկական պարամետրերի , տրված է 100-120 հա տարածք պաշտպանելու համար, և ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ կայանները մեծ մասով ոչ արդյունավետ են դիտարկվել։ Դրա համար պետությունը դեռ զերծ է մնում առաջիկա ծրագրերում համաֆինանսավորել հակակարկտային կայանների ձեռքբերումը»,- SHANTNEWS-ին ասել է Շիրակի մարզպետարանի  զարգացման ծրագրերի, զբոսաշրջության   և վերլուծության բաժնի պետ Կարեն Բադիշյանը։

Առանձին գյուղերում հակակարկտայինների արդյունավետությունը քիչ է։ Սա չի ժխտում նաև Շիրակի մարզում կայանները սպասարկող միակ մասնագետը։ Բայց, նշում է՝  պատճառը ոչ թե կայանների մեջ է, այլ դրանց ոչ ճիշտ տեղադրման։

«Որպեսզի գազագեներատորային կայանները նորմալ աշխատեն, արդյունավետությունը բարձր լինի, պետք է ունենան շղթա՝ կայանից կայան հեռավորությունը պետք է լինի 1կմ։ Եթե արանք մնաց, բորոր ամպերը կանցնեն, կարկուտն էլ կխփի։ Այսինքն՝ լուծումը կայանների խելացի տեղադրումն է։ Մենք կարողացել ենք ապացուցել, որ գազագեներատորային կայանների արդյունավետությունն առաջին և երկրորդ աստիճանի կարկտաբեր ամպերի դեպքում շատ բարձր է, երրորդ աստիճանի դեպքում ցածր է, իսկ ամենաբարձր՝ չորրորդ աստճանի ամպերի դեմն առնելու համար ոչ մի միջոց չկա»,- SHANTNEWS-ին ասել է Լոռու ռադիոլոկացիոն կայանի պետի տեղակալ Սուրեն Ղազարյանը։

Վարելահողերը տարբեր տեղերում են գտնվում, կայաններն էլ՝ հիմնականում խոշորացված համայնքներում, տեղադրվում են ոչ թե ցանց ստեղծելու, այլ ամեն բնակավայրում գոնե մեկն ունենալու սկզբունքով։ Հետևանքում՝ կայանների թիվը շատ է, արդյունավետությունը՝ համեմատաբար քիչ։ Բայց, ըստ մասնագետի, սա չի նշանակում,  թե հակակարկտայինները պետք չեն։ Կայանների արդյունավետությունը ապացուցող, գիտական հիմնավորումների վրա հենված, եզրակացություն են կազմել և ուղարկել կառավարություն։

Գյուղապետարանները կարող են սեփական միջոցներով՝ առանց կառավարության համաֆինանսավորման, գնել ու տեղադրել կայաններ, եթե դրա անհրաժեշտությունը և արդյունավետությունը տեսնում են։ Կառավարությունն առաջարկում է կարկուտից պաշտպանվելու պետական այլ ծրագրեր։ Խոսքը գյուղապահովագրության  և կարկտապաշտպան ցանցերի մասին է։ Վերջինը կիրառելի է միայն այգիների համար, որոնք Շիրակի մարզում շատ քիչ են։