ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏՏ

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության աջակցությամբ հայրենական 10 ընկերություններ «ՀԱՅԱՍՏԱՆ» (ARMENIA) միասնական տաղավարի ներքո մայիսի 22-24-ը Փարիզում մասնակցում են Եվրոպայի ամենախոշոր տեխնոլոգիական միջոցառումներից մեկին՝ «VivaTech-2024» 8-րդ ամենամյա միջազգային ցուցահանդեսին։ Նախարարությունը, կարևորելով հայկական տեխնոլոգիական ներուժի միջազգային ներկայացվածությունը, այս տարի ևս հնարավորություն է ընձեռել ոլորտային ընկերություններին միասնական տաղավարով ցուցադրել իրենց նորարարական լուծումները, արտադրանքն ու նվաճումները միջոցառման այցելուներին […]

Գիտնականները մայիսի 22-ին Արեգակի վրա երեք ուժեղ բռնկում են գրանցել, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից (IPG): «Մայիսի 22-ին գրանցվել է նախ M1.2 դասի բռնկում 31 րոպե տեւողությամբ, այնուհետև M2.3 բռնկում՝ 44 րոպե տեւողությամբ։ Ավելի ուշ Արեգակի վրա M1.5 բռնկում է տեղի ունեցել՝ 21 րոպե տևողությամբ»,- հայտնում է IPG-ն։ Արեգակնային բռնկումները բաժանվում են հինգ դասի՝ […]

Իսլանդիայում սկսել է գործել աշխարհում ամենամեծ գործարանը, որը նախատեսված է օդից ածխաթթու գազը ներծծելու և այն ժայռի վերածելու համար, հայտնել են շվեյցարական Climeworks-ը և իսլանդական Carbfix-ը, փոխանցում է Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոնը: Orca անվանումը ստացած այս գործարանը կարող է ամեն տարի օդից դուրս բերել 4000 տոննա ածխաթթու գազ, որը, ըստ ԱՄՆ շրջակա միջավայրի պաշտպանության գործակալության, […]

ՀՀ կենտրոնական բանկը, «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» հիմնադրամը, «Ձեռնարկությունների ինկուբատոր» հիմնադրամի CyHub Armenia կիբեռանվտանգության նախաձեռնությունը և Հայաստանի տեղեկատվական համակարգերի գործակալությունը կազմակերպում են Կիբեռանվտանգության շաբաթ, որն այս տարի տեղի կունենա մայիսի 18-26-ը։ Նպատակն է երիտասարդ մասնագետների շրջանում խթանել գիտելիքի, հմտությունների և փորձի փոխանակումը, խրախուսել կիբեռանվտանգության ոլորտում նոր կապերի ձևավորումը։ Կիբեռանվտանգության շաբաթը կմեկնարկի «BSides Yerevan 2024» կիբեռանվտանգության ոչ ֆորմալ […]

Գիտնականները Արեգակի վրա ամենաբարձր՝ X դասի հզոր բռնկում են գրանցել: Վերջին նման բռնկումը գրանցվել է 2017 թվականին, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից (IPG): «Մայիսի 14-ին 16 րոպե տևողությամբ X8.7 բռնկում է գրանցվել 3664 (S18W89) արևային բծերի խմբում ռենտգենյան ճառագայթների տիրույթում»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ։  

Մայիսի 11-ի ուժեղ մագնիսական փոթորիկը միայն փոքր խափանումներ է առաջացրել էլեկտրացանցում, կապի համակարգերում և արբանյակներում։ Այս մասին հայտնում է Associated Press-ը։ Մայիսի 11-ի առավոտյան SpaceX-ի Starlink արբանյակային ինտերնետային ծառայության կայքը հայտնել է, որ ծառայության որակը վատացել է: Բայց, ի վերջո, փոթորիկը էական վնաս չի պատճառել։ ԱՄՆ Արտակարգ իրավիճակների կառավարման դաշնային գործակալությունը (FEMA) և Էներգետիկայի նախարարությունը […]

Փենսիլվանիայի համալսարանի ամերիկացի գիտնականները նկարագրել են կրատոնների առաջացման մեխանիզմը՝ մայրցամաքային ընդերքի հնագույն և հսկայական տարածքներ, որոնք ապահովում են մայրցամաքների կայունությունը։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Nature գիտական ​​ամսագրում։ Նոր տեսության համաձայն՝ մայրցամաքները մոլորակի օվկիանոսներից չեն առաջացել որպես կայուն ցամաքային զանգվածներ։ Ավելի հավանական է, որ մոտ 3 միլիարդ տարի առաջ թարմ ժայռերի վրա անձրևի և քամու գործողությունը շարժման […]

Յուննամի համալսարանի հարավկորեացի գիտնականները մշակել են հավի ճարպը ածխածնային էլեկտրոդների վերածելու տեխնոլոգիա՝ գերկոնդենսատորների համար, որոնք կարող են էներգիա կուտակել: Հետազոտությունը հրապարակվել է ACS Applied Materials & Interface (ACS AMI) գիտական ​​ամսագրում։ Թիմը հալեցրել է հավի ճարպը և այրել այն գազի միջոցով: Հետո նրանք հավաքել են ստացված մուրը և զննել մանրադիտակի տակ։ Վերլուծությունը ցույց է տվել, […]

Կալինինգրադի մարզում բևեռափայլը նկատվել է կիրակի գիշերը, չնայած գեոմագնիսական խանգարման անբարենպաստ պարամետրերին, հայտնում է «Եղանակը և օդերևութաբանական երևույթները Կալինինգրադի մարզում» Telegram ալիքը: «Ավրորայի ալիքն ընդարձակ տարածաշրջանում (Նեման գետի ափը՝ բևեռափայլի արտացոլմամբ ջրի վրա). գեոմագնիսական դաշտի պարամետրերը անբարենպաստ են, BZ ինդեքսը դրական արժեքներով է, թեև արևային քամու արագությունը շատ բարձր է, բևեռականության պատճառով սա գրեթե ոչինչ […]

Նոր Հարավային Ուելսի համալսարանի ավստրալացի գիտնականներն արդեն այսօր խորհուրդ են տվել մշակել նորմեր, որոնք պաշտպանում են Մարսի բնությունը մարդու ազդեցությունից: Այս միջոցները պետք է երաշխավորեն, որ ապագա առաքելությունները չեն ոչնչացնի մարսյան կյանքի հետքերը (անցյալ կամ ներկա): Հետազոտությունը հրապարակվել է Space Policy գիտական ​​ամսագրում։ Մասնագետների կարծիքով՝ նոր մարսյան արշավախմբեր ուղարկելուց առաջ պետք է մշակվեն և ընդունվեն […]

Մագնիսական փոթորիկը, որը փոքր-ինչ թուլացել է շաբաթ օրը՝ մայիսի 11-ի կեսօրից հետո, վերադարձել է իր առավելագույն արժեքներին։ Այս մասին տեղեկացրել է ՌԴ արևային աստղագիտության լաբորատորիայի ղեկավար Սերգեյ Բոգաչովը։ «Կուլմինացիան սկսվում է. Երկիր եկան Արեգակի կողմից դուրս նետված ամենաարագ զանգվածները: Գագաթի միջով անցնում է մագնիսական փոթորիկ։ Դաշտի տատանումները վերադարձել են հինգերորդ մակարդակի ծայրահեղ արժեքներին»,- կիսվել է […]

Ավստրիացի հնագետները բացահայտել են տարօրինակ թաղման գաղտնիքը, որը հայտնաբերվել է 2004 թվականին Վերին Ավստրիայի շրջանի Վելս քաղաքի տարածքում։ Գտածոն տարակուսանքի մեջ է գցել մասնագետներին, քանի որ փոսի մեջ ձիու մնացորդների վրա երկու կմախք է գտնվել։ Ուսանողներին հաջողվել է պարզել արտասովոր թաղման հանգամանքները։ Հետազոտությունը հրապարակված է Journal of Archaeological Science: Reports (JASR) գիտական ​​հրատարակությունում: Նախ, հնագետները […]

Սիդնեյի տեխնոլոգիական համալսարանի ավստրալացի գիտնականները պարզել են, թե ինչ խորությամբ կարող են պլաստիկ մասնիկները օդի հետ միասին ներթափանցել թոքեր։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Environmental Advances (EnvAdv) գիտական ​​ամսագրում: Մասնագետներն իրականացրել են շնչառության մոդելավորում երեք արագությամբ՝ դանդաղ, միջին և արագ, ինչպես նաև հաշվարկներում օգտագործել են երեք տարբեր չափերի պոլիմերային բեկորներ՝ խոշոր պլաստիկ, միկրոպլաստիկ և նանոպլաստիկ: Մոդելը ցույց […]

Գիտնականների միջազգային թիմը նախագծել է աշխարհում առաջին 6G ալեհավաքը: Գյուտի նկարագրությունը հրապարակվել է IEEE Open Journal of Antennas and Propagation ամսագրում։ Փորձագետները նշել են, որ իրենց ստեղծած դինամիկ մետամակերևութային ալեհավաքը (DMA) կարող է ապահովել բավականաչափ արագություն հսկայական քանակությամբ տվյալներ արագ փոխանցելու համար: Հետազոտության հեղինակները նշում են, որ նրանք կկարողանան արագացնել 6G արագությունն այնքան, որ այն […]

Ձեռնարկատեր Իլոն Մասկը հաղորդել է Starlink արբանյակների բեռնվածության ավելացման մասին Արեգակի վրա գեոմագնիսական փոթորկի պատճառով: «Այս պահին տեղի է ունենում հսկայական գեոմագնիսական արևային փոթորիկ՝ ամենամեծը վերջին տարիներին», – նշել է Մասկը X-ում: «Starlink-ի արբանյակները մեծ ճնշման տակ են, բայց մինչ այժմ դրանք դիմանում են», – ավելացրել է նա:  

Մայիսի 11-ի գիշերը Երկրի վրա մագնիսական փոթորիկը հասել է G5-ի ծայրահեղ հզորության մակարդակի, նման ցուցանիշ վերջին անգամ գրանցվել է 2005 թվականի օգոստոսին։ Այս մասին ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտում (IPG): «Մենք տեսանք ծայրահեղ ուժի մագնիսական փոթորիկ G5 մակարդակով»,- ասել է ինստիտուտի ներկայացուցիչը: Երկրի վրա G5 մագնիսական փոթորիկի առավելագույն մակարդակում հնարավոր է տրանսֆորմատորների վնասում և […]

Երկրի վրա ուժեղ մագնիսական փոթորիկ է տեղի ունենում, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից։ Մոնիթորինգի տվյալների համաձայն՝ Երկրի մագնիսական դաշտում խանգարումը հասել է G3 մակարդակի, ինչը նշանակում է «ուժեղ» մոնիթորինգի սանդղակի վրա։ Այնտեղ G5-ը «չափազանց ուժեղ» է, իսկ G1-ը՝ «թույլ»: G3 մակարդակը նշանակում է, որ Երկրի վրա կարող են խնդիրներ առաջանալ էներգահամակարգերի հետ։

Մայիսի 9-ի երեկոյան Արեգակի վրա տեղի է ունեցել ամենաբարձր՝ X մագնիտուդով բռնկում, այն արդեն երրորդն էր մեկ օրվա ընթացքում, այս մասին հայտնում է ՌԴ Տիեզերական հետազոտությունների ինստիտուտի Արևային աստղագիտության լաբորատորիայի կայքը։ Նշվում է, որ բռնկումը սկսվել է Մոսկվայի ժամանակով 20.23-ին, առավելագույնը հասել է 20.44-ին և ավարտվել 21.00-ին։ Ֆլեշը գնահատվում է X1.1: Հինգշաբթի ավելի վաղ X1.0 […]

Լոս Ալամոսի ազգային լաբորատորիայի ամերիկացի գիտնականները պարզել են, որ փոփոխվող կլիման կարող է ընդլայնել մոծակների բնակավայրերը, որոնք կրում են մալարիա, դենգե տենդ, Զիկա վիրուս և կյանքին սպառնացող այլ պաթոգեններ: Հետազոտությունը հրապարակվել է Journal of Climate Change and Health (JCCH) գիտական ​​ամսագրում: Մոծակները համարվում են աշխարհի ամենամահաբեր միջատները՝ սուր վարակիչ հիվանդությունների բռնկում առաջացնելու ունակությամբ։ Նրանց կրող […]

Ամերիկացի ձեռներեց և միլիարդատեր Իլոն Մասկի SpaceX ընկերությունը մայիսի 8-ին հայտարարել է Starlink-ի 23 արբանյակներով Falcon 9 հրթիռի հաջող արձակման մասին։ Մեկնարկը տեղի է ունեցել Ֆլորիդայում և ուղիղ եթերով հեռարձակվել է ընկերության կայքում և սոցիալական ցանցերում։ SpaceX-ը հայտնել է, որ հրթիռակիրը արձակվել է Կանավերալ հրվանդանի տիեզերակայանից Արևելյան ափի ժամանակով 14:42-ին: Falcon 9-ի առաջին աստիճանը երրորդ […]

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը եռօրյա աշխատանքային այցով մեկնել է Իսպանիայի Թագավորություն՝ Մադրիդում կայանալիք Կանանց 2024 թվականի գլոբալ գագաթաժողովին մասնակցելու նպատակով: Այցի շրջանակում նախատեսվում է նաև սպորտի ոլորտում համագործակցության հուշագրի ստորագրում՝ Իսպանիայի Թագավորության կրթության, մասնագիտական ուսուցման և սպորտի նախարարության հետ: Նախատեսվում են նաև հանդիպումներ ԻԹ մշակույթի նախարարի և գիտական հետազոտությունների գլխավոր […]

ՌԴ Կենսաքիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտը (IBCP) և Ռուսական տեխնոլոգիական համալսարանը (RTU) նոր հակաբիոտիկ են ստեղծել՝ նանոմասնիկների տեսքով։ Դրա ակտիվ բաղադրիչներն են ճարպաթթուների կոնյուգատները: «Սինթեզված դեղամիջոցը լայն սպեկտրի հակաբիոտիկ է. ըստ գործողության սպեկտրի՝ որոշ միացություններ կարող են ազդել ոչ միայն բակտերիաների, այլ նաև խմորիչ սնկերի պաթոգենների վրա», – ասել է ինստիտուտի կրտսեր գիտաշխատող Մարիա Սոկոլը: Դեղը կօգնի […]

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը տեղեկացնում է, որ 2024 թվականի մայիսի 10-ին` ժամը 15:00-ին, տեղի կունենա ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի հրամանով ստեղծված մշակույթի և արվեստի բնագավառներում նշանակալի նվաճումներ ունեցող քաղաքացիներին պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչից տարկետում տալու վերաբերյալ եզրակացություն տվող հանձնաժողովի նիստ:

Լոնդոնի Բժշկական հետազոտությունների խորհրդի բժշկական գիտությունների լաբորատորիայի բրիտանացի գիտնականները հայտնաբերել են մի շարք բույսերի հիսպիդին սինթազ ֆերմենտներ, որոնք կարող են առաջացնել կենդանի հյուսվածքների բնական փայլ: Նրանց օգնությամբ հնարավոր է ստեղծել լուսավոր բույսեր: Հետազոտությունը հրապարակվել է Science Advances (SciAdv) գիտական ​​ամսագրում։ Նկարագրված տեխնոլոգիան հիբրիդային ուղի է, որը զուգակցում է նոր հայտնաբերված բույսերի հիսպիդին սինթազները սնկերի մեջ […]

Ապրիլի 24-26-ը Շվեյցարիայի Ժնև քաղաքում տեղի է ունեցել Օզոնային շերտի պաշտպանության մասին Վիեննայի կոնվենցիայի կողմերի Օզոնային շերտի հետազոտության ղեկավարների տասներկուերորդ (ORM-12) հանդիպումը, որը կազմակերպել է ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագրի (UNEP) Օզոնի քարտուղարությունը՝ Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպության (WMO) հետ համատեղ։ Հանդիպման նպատակն էր վերանայել ընթացիկ ազգային և միջազգային հետազոտությունների և մոնիթորինգի ծրագրերը` ապահովելու այդ ծրագրերի պատշաճ համակարգումը […]

ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեն և Իտալիայի Հանրապետության ազգային հետազոտական խորհուրդը հայտարարում են գիտական հետազոտությունների համատեղ նախագծերի աջակցության միջազգային մրցույթ: Մրցույթն անցկացվում է ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի և ԻՀ ազգային հետազոտությունների խորհրդի միջև 2022 թ. ապրիլին ստորագրված «Գիտության և տեխնոլոգիաների ոլորտներում համագործակցության մասին» ծրագրի դրույթների համաձայն: Մրցույթն ուղղված է «Բնական […]

Չինացի գիտնականները ստեղծել են նյութի նոր տեսակ՝ կենդանի բույսերի բջիջները սինթետիկ մատրիցայի մեջ ներառել և բաղադրությունը որպես թանաք օգտագործել 3D տպիչի համար: Հետազոտությունը հրապարակվել է ACS Central Science (ACS CS) գիտական ​​ամսագրում: Թիմը խառնել է ծխախոտի բույսերի բջիջները ժելատինի և հիդրոգելի միկրոմասնիկների հետ, որոնք պարունակում են Agrobacterium tumefaciens բակտերիա, որը սովորաբար օգտագործվում է ԴՆԹ-ի հատվածները բույսերի […]

Լուսնի բևեռներում գտնվող խառնարանները ջրային սառույցի մեծ պաշարներ են պարունակում: Այս մասին հայտարարել է Հնդկաստանի տիեզերական հետազոտությունների կազմակերպությունը՝ հղում կատարելով գիտնականների համապատասխան հետազոտությանը։ «Ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ առաջին մի քանի մետր խորության վրա ստորգետնյա սառույցի քանակը մոտ հինգից ութ անգամ ավելի է, քան երկու բևեռների մակերեսին», – պնդում է հնդկական կողմը: Նրա կարծիքով՝ ուսումնասիրությունը […]

Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի ամերիկացի գիտնականները պարզել են, որ որոշ թռչուններ ի վիճակի են վերականգնել ուղեղի ինսուլտից վնասված ֆունկցիաները։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Nature Neuroscience (NatNeuroSci) գիտական ​​ամսագրում: Թիմի բացահայտումները հիմնված են զեբրասինների վարքագծի ուսումնասիրությունների վրա: Նրանք պարզել են, որ թռչունները կարող են վերականգնել երգելու ունակությունը ուղեղային արյունահոսությունից հետո: Նոր հետազոտությունը ուսումնասիրել է չափահաս արու սերինջները, որոնք […]

Պեկինի նորարար հումանոիդ ռոբոտների կենտրոնը ցուցադրել է առաջին ամբողջովին էլեկտրական ռոբոտը։ Այս մասին հայտնում է MyDrivers-ը։ Մոդելը ստացել է «Տիանգոնգ» անունը։ Հումանոիդն ունի ռոբոտացված ձեռքեր և ոտքեր, այն ունակ է շարժվել մարդու նման։ Ներկայացված ռոբոտը կարող է քայլել և վազել ժամում մինչև 6 կիլոմետր արագությամբ։ Ըստ գիտնականների՝ սա աշխարհում առաջին նման ռոբոտն է՝ էլեկտրական շարժիչով։ […]