ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏՏ

Ձեռնարկատեր Իլոն Մասկը հաղորդել է Starlink արբանյակների բեռնվածության ավելացման մասին Արեգակի վրա գեոմագնիսական փոթորկի պատճառով: «Այս պահին տեղի է ունենում հսկայական գեոմագնիսական արևային փոթորիկ՝ ամենամեծը վերջին տարիներին», – նշել է Մասկը X-ում: «Starlink-ի արբանյակները մեծ ճնշման տակ են, բայց մինչ այժմ դրանք դիմանում են», – ավելացրել է նա:  

Մայիսի 11-ի գիշերը Երկրի վրա մագնիսական փոթորիկը հասել է G5-ի ծայրահեղ հզորության մակարդակի, նման ցուցանիշ վերջին անգամ գրանցվել է 2005 թվականի օգոստոսին։ Այս մասին ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտում (IPG): «Մենք տեսանք ծայրահեղ ուժի մագնիսական փոթորիկ G5 մակարդակով»,- ասել է ինստիտուտի ներկայացուցիչը: Երկրի վրա G5 մագնիսական փոթորիկի առավելագույն մակարդակում հնարավոր է տրանսֆորմատորների վնասում և […]

Երկրի վրա ուժեղ մագնիսական փոթորիկ է տեղի ունենում, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից։ Մոնիթորինգի տվյալների համաձայն՝ Երկրի մագնիսական դաշտում խանգարումը հասել է G3 մակարդակի, ինչը նշանակում է «ուժեղ» մոնիթորինգի սանդղակի վրա։ Այնտեղ G5-ը «չափազանց ուժեղ» է, իսկ G1-ը՝ «թույլ»: G3 մակարդակը նշանակում է, որ Երկրի վրա կարող են խնդիրներ առաջանալ էներգահամակարգերի հետ։

Մայիսի 9-ի երեկոյան Արեգակի վրա տեղի է ունեցել ամենաբարձր՝ X մագնիտուդով բռնկում, այն արդեն երրորդն էր մեկ օրվա ընթացքում, այս մասին հայտնում է ՌԴ Տիեզերական հետազոտությունների ինստիտուտի Արևային աստղագիտության լաբորատորիայի կայքը։ Նշվում է, որ բռնկումը սկսվել է Մոսկվայի ժամանակով 20.23-ին, առավելագույնը հասել է 20.44-ին և ավարտվել 21.00-ին։ Ֆլեշը գնահատվում է X1.1: Հինգշաբթի ավելի վաղ X1.0 […]

Լոս Ալամոսի ազգային լաբորատորիայի ամերիկացի գիտնականները պարզել են, որ փոփոխվող կլիման կարող է ընդլայնել մոծակների բնակավայրերը, որոնք կրում են մալարիա, դենգե տենդ, Զիկա վիրուս և կյանքին սպառնացող այլ պաթոգեններ: Հետազոտությունը հրապարակվել է Journal of Climate Change and Health (JCCH) գիտական ​​ամսագրում: Մոծակները համարվում են աշխարհի ամենամահաբեր միջատները՝ սուր վարակիչ հիվանդությունների բռնկում առաջացնելու ունակությամբ։ Նրանց կրող […]

Ամերիկացի ձեռներեց և միլիարդատեր Իլոն Մասկի SpaceX ընկերությունը մայիսի 8-ին հայտարարել է Starlink-ի 23 արբանյակներով Falcon 9 հրթիռի հաջող արձակման մասին։ Մեկնարկը տեղի է ունեցել Ֆլորիդայում և ուղիղ եթերով հեռարձակվել է ընկերության կայքում և սոցիալական ցանցերում։ SpaceX-ը հայտնել է, որ հրթիռակիրը արձակվել է Կանավերալ հրվանդանի տիեզերակայանից Արևելյան ափի ժամանակով 14:42-ին: Falcon 9-ի առաջին աստիճանը երրորդ […]

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը եռօրյա աշխատանքային այցով մեկնել է Իսպանիայի Թագավորություն՝ Մադրիդում կայանալիք Կանանց 2024 թվականի գլոբալ գագաթաժողովին մասնակցելու նպատակով: Այցի շրջանակում նախատեսվում է նաև սպորտի ոլորտում համագործակցության հուշագրի ստորագրում՝ Իսպանիայի Թագավորության կրթության, մասնագիտական ուսուցման և սպորտի նախարարության հետ: Նախատեսվում են նաև հանդիպումներ ԻԹ մշակույթի նախարարի և գիտական հետազոտությունների գլխավոր […]

ՌԴ Կենսաքիմիական ֆիզիկայի ինստիտուտը (IBCP) և Ռուսական տեխնոլոգիական համալսարանը (RTU) նոր հակաբիոտիկ են ստեղծել՝ նանոմասնիկների տեսքով։ Դրա ակտիվ բաղադրիչներն են ճարպաթթուների կոնյուգատները: «Սինթեզված դեղամիջոցը լայն սպեկտրի հակաբիոտիկ է. ըստ գործողության սպեկտրի՝ որոշ միացություններ կարող են ազդել ոչ միայն բակտերիաների, այլ նաև խմորիչ սնկերի պաթոգենների վրա», – ասել է ինստիտուտի կրտսեր գիտաշխատող Մարիա Սոկոլը: Դեղը կօգնի […]

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը տեղեկացնում է, որ 2024 թվականի մայիսի 10-ին` ժամը 15:00-ին, տեղի կունենա ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի հրամանով ստեղծված մշակույթի և արվեստի բնագավառներում նշանակալի նվաճումներ ունեցող քաղաքացիներին պարտադիր զինվորական ծառայության զորակոչից տարկետում տալու վերաբերյալ եզրակացություն տվող հանձնաժողովի նիստ:

Լոնդոնի Բժշկական հետազոտությունների խորհրդի բժշկական գիտությունների լաբորատորիայի բրիտանացի գիտնականները հայտնաբերել են մի շարք բույսերի հիսպիդին սինթազ ֆերմենտներ, որոնք կարող են առաջացնել կենդանի հյուսվածքների բնական փայլ: Նրանց օգնությամբ հնարավոր է ստեղծել լուսավոր բույսեր: Հետազոտությունը հրապարակվել է Science Advances (SciAdv) գիտական ​​ամսագրում։ Նկարագրված տեխնոլոգիան հիբրիդային ուղի է, որը զուգակցում է նոր հայտնաբերված բույսերի հիսպիդին սինթազները սնկերի մեջ […]

Ապրիլի 24-26-ը Շվեյցարիայի Ժնև քաղաքում տեղի է ունեցել Օզոնային շերտի պաշտպանության մասին Վիեննայի կոնվենցիայի կողմերի Օզոնային շերտի հետազոտության ղեկավարների տասներկուերորդ (ORM-12) հանդիպումը, որը կազմակերպել է ՄԱԿ-ի Շրջակա միջավայրի ծրագրի (UNEP) Օզոնի քարտուղարությունը՝ Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպության (WMO) հետ համատեղ։ Հանդիպման նպատակն էր վերանայել ընթացիկ ազգային և միջազգային հետազոտությունների և մոնիթորինգի ծրագրերը` ապահովելու այդ ծրագրերի պատշաճ համակարգումը […]

ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեն և Իտալիայի Հանրապետության ազգային հետազոտական խորհուրդը հայտարարում են գիտական հետազոտությունների համատեղ նախագծերի աջակցության միջազգային մրցույթ: Մրցույթն անցկացվում է ՀՀ ԿԳՄՍՆ բարձրագույն կրթության և գիտության կոմիտեի և ԻՀ ազգային հետազոտությունների խորհրդի միջև 2022 թ. ապրիլին ստորագրված «Գիտության և տեխնոլոգիաների ոլորտներում համագործակցության մասին» ծրագրի դրույթների համաձայն: Մրցույթն ուղղված է «Բնական […]

Չինացի գիտնականները ստեղծել են նյութի նոր տեսակ՝ կենդանի բույսերի բջիջները սինթետիկ մատրիցայի մեջ ներառել և բաղադրությունը որպես թանաք օգտագործել 3D տպիչի համար: Հետազոտությունը հրապարակվել է ACS Central Science (ACS CS) գիտական ​​ամսագրում: Թիմը խառնել է ծխախոտի բույսերի բջիջները ժելատինի և հիդրոգելի միկրոմասնիկների հետ, որոնք պարունակում են Agrobacterium tumefaciens բակտերիա, որը սովորաբար օգտագործվում է ԴՆԹ-ի հատվածները բույսերի […]

Լուսնի բևեռներում գտնվող խառնարանները ջրային սառույցի մեծ պաշարներ են պարունակում: Այս մասին հայտարարել է Հնդկաստանի տիեզերական հետազոտությունների կազմակերպությունը՝ հղում կատարելով գիտնականների համապատասխան հետազոտությանը։ «Ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ առաջին մի քանի մետր խորության վրա ստորգետնյա սառույցի քանակը մոտ հինգից ութ անգամ ավելի է, քան երկու բևեռների մակերեսին», – պնդում է հնդկական կողմը: Նրա կարծիքով՝ ուսումնասիրությունը […]

Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտի ամերիկացի գիտնականները պարզել են, որ որոշ թռչուններ ի վիճակի են վերականգնել ուղեղի ինսուլտից վնասված ֆունկցիաները։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Nature Neuroscience (NatNeuroSci) գիտական ​​ամսագրում: Թիմի բացահայտումները հիմնված են զեբրասինների վարքագծի ուսումնասիրությունների վրա: Նրանք պարզել են, որ թռչունները կարող են վերականգնել երգելու ունակությունը ուղեղային արյունահոսությունից հետո: Նոր հետազոտությունը ուսումնասիրել է չափահաս արու սերինջները, որոնք […]

Պեկինի նորարար հումանոիդ ռոբոտների կենտրոնը ցուցադրել է առաջին ամբողջովին էլեկտրական ռոբոտը։ Այս մասին հայտնում է MyDrivers-ը։ Մոդելը ստացել է «Տիանգոնգ» անունը։ Հումանոիդն ունի ռոբոտացված ձեռքեր և ոտքեր, այն ունակ է շարժվել մարդու նման։ Ներկայացված ռոբոտը կարող է քայլել և վազել ժամում մինչև 6 կիլոմետր արագությամբ։ Ըստ գիտնականների՝ սա աշխարհում առաջին նման ռոբոտն է՝ էլեկտրական շարժիչով։ […]

WhatsApp-ի հանրահայտ մեսենջերը կունենա նոր գործառույթ, որը թույլ է տալիս մեդիա ֆայլեր դիտելիս արձագանքել։ Այս մասին հայտնում է WhatsApp պորտալը։ Նշվում է, որ Android օպերացիոն համակարգով սարքերի համար նախատեսված հավելվածի բետա տարբերակում հայտնաբերվել է տարբերակ, որը թույլ է տալիս օգտատիրոջը արձագանքներ տեղադրել լուսանկարի կամ տեսանյութի վրա՝ առանց դիտման էկրանից դուրս գալու։ Պորտալի ծրագրավորողների կարծիքով՝ այս […]

Ըստ Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտի (IPG) տիեզերական եղանակի մոնիթորինգի տվյալների՝ գիտնականները Արեգակի վրա հայտնաբերել են հինգ բարձր կարգի M բռնկում: «Մայիսի 4-ին, Մոսկվայի ժամանակով ժամը 09:19-ին, 28 րոպե տևողությամբ M9.1 բռնկում է հայտնաբերվել արևային բծերի խմբում 3663 (N26W09)», – ասված է IPG-ի հայտարարության մեջ։ Բացի այդ, Արեգակի վրա գրանցվել են M1.2, M1.1, M2.4, ինչպես նաև M1.6 […]

Չիկագոյի համալսարանի ամերիկացի գենետիկները վերլուծել են մարդու ինը տարբեր հյուսվածքների ավելի քան 900 նմուշ՝ հասկանալու համար, թե որքան խորն է ծխելու հետևանքով առաջացած բջջային և գենետիկական վնասը: Հետազոտությունը հրապարակվել է American Journal of Human Genetics (AJHG) գիտական ​​հրատարակությունում: Թիմը հավաքել է էպիգենետիկ տվյալներ՝ գնահատելու ծխելու ազդեցությունը գենետիկայի վրա: Թիմն օգտագործել է ԴՆԹ-ի մեթիլացման տվյալները ինը […]

Մագնիսական փոթորիկը Երկրի վրա ազդել է մայիսի 3-ի կանխատեսված ամսաթվից շուտ, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտի (IPG) տիեզերական եղանակի մոնիթորինգի կենտրոնում։ Մոնիթորինգի տվյալների համաձայն՝ Երկրի մագնիսական դաշտի խանգարումն այժմ հասել է G2 մակարդակի, ինչը մոնիթորինգի սանդղակի վրա նշանակում է «չափավոր» ցուցիչ, այնտեղ G5-ը «չափազանց ուժեղ» է, իսկ G1-ը՝ «թույլ»: Նախկինում գիտնականները գրանցել էին հզոր […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարի առաջին տեղակալ Գևորգ Մանթաշյանը, Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության էկոնոմիկայի և պլանավորման նախարար Ֆեյսալ Ալ-Իբրահիմին և Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի նախագահ Բյորգե Բրենդենի հրավերով, ապրիլի 27-29-ը Սաուդյան Արաբիայի Թագավորության մայրաքաղաք Ռիադում մասնակցել է «Համաշխարհային համագործակցությանը, տնտեսական աճին և զարգացման համար էներգետիկային» նվիրված հատուկ հանդիպմանը: Հանդիպման ծրագրում ներառված երեք հիմնական թեմաներն էին՝ «A compact […]

Հզոր և երկարատև արևային բռնկումներ են տեղի ունեցել ապրիլի 30-ին և մայիսի 1-ին, մագնիսական փոթորիկ կարող է ծածկել Երկիրը, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից (FSBI IPG): «Մայիսի 1-ին 41 րոպե տևողությամբ M9.5 բռնկում է արձանագրվել»,- հայտնում է ինստիտուտի հելիոգեոֆիզիկական ծառայությունը։ «Բռնկումը (M1.3/SF) ուղեկցվել է կորոնային զանգվածի արտանետմամբ՝ Երկիր մոլորակի ուղղությամբ», – ասվում է զեկույցում: […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը ապրիլի 30-ին ընդունել է Ֆրանսիայի Սենատի արտաքին հարաբերությունների, պաշտպանության և զինված ուժերի հանձնաժողովի և եվրոպական գործերի հանձնաժողովի անդամ Ռոնան Լը Գլյոյի ղեկավարած պատվիրակությանը: Նախարարն իր խոսքում ընդգծել է Հայաստան-Ֆրանսիա բարեկամական հարաբերությունների բարձր մակարդակն ու փոխգործակցության հետևողական զարգացման կարևորությունը: Հանդիպման ընթացքում Մխիթար Հայրապետյանը ներկայացրել է նախարարության գործունեության շրջանակն ու […]

Պեկինի Գիտությունների ակադեմիայի (CAS) գիտնականները կազմել են Լուսնի երբևէ ստեղծված ամենամանրամասն երկրաբանական քարտեզը: Ատլասը պարունակում է ավելի քան 12 հազ. տարբեր շինություններ, որոնք կօգնեն պլանավորել վայրէջքի վայրերը ապագա առաքելությունների համար: Հետազոտությունը հրապարակվել է գիտական ​​հաստատության պաշտոնական կայքում։ CAS-ի մասնագետների աշխատանքը դարձավ առաջին խոշոր թարմացումը լուսնային մակերեսի վրա 1960-1970-ական թվականներին ՆԱՍԱ-ի «Ապոլլոն» ծրագրից հետո: Երկրաբանները հիմնվել […]

Քաղաքացիական ճարտարագիտության և շինարարական տեխնոլոգիաների ինստիտուտի (KCIT) հարավկորեացի գիտնականները փորձարկել են բորի նիտրիդ (BN) նանոնյութը՝ հողից ուրանի թափոնները մաքրելու համար: Հետազոտությունը հրապարակվել է Journal of Hazardous Materials (JHM) գիտական ​​ամսագրում: Ուրանը գետնին է մտնում ռադիոակտիվ կեղտաջրերի հետ միասին, որոնք անխուսափելիորեն առաջանում են ատոմակայանների շահագործման ժամանակ: Այսօր ուրանով աղտոտված հողը չեզոքացնելու համար օգտագործվում են բարդ և […]

Ֆլորիդայի համալսարանի գիտնականներն առաջին անգամ դելֆինի մեջ հայտնաբերել են բարձր ախտածին թռչնագրիպի վիրուս կամ HPAIV: Բացահայտման մասին հաղորդվում է «Communication Biology» ամսագրում հրապարակված հոդվածում: Զեկույցը նկարագրում է HPAIV-ի առաջին հայտնաբերումը հյուսիսամերիկյան կետաձկան մեջ: Վիրուսի ենթատեսակը և պաթոտիպը բնութագրվել են Այովա նահանգի Էյմս քաղաքի անասնաբուժական ծառայությունների ազգային լաբորատորիայում: Հաստատվել է, որ վիրուսը հանդիսանում է HPAI A […]

Շվեդ հնագետները կարողացել են նոր արտեֆակտներ հայտնաբերել դանիական Gribskhunden նավից, որը խորտակվել է 1495 թվականին Շվեդիայի ափերի մոտ հարյուրավոր գերմանացի վարձկանների հետ միասին: Տեղեկությունը հրապարակվել է Berliner Morgenpost թերթում։ Նավը հայտնաբերվել է դեռևս 1970-ականներին, բայց միայն 2002 թվականին հետազոտողները կարողացել են ճշգրիտ որոշել դրա ծագումը: Պարզվել է, որ նավը պատկանում է Դանիայի թագավոր Յոհանին, ով […]

Բրուքհավենի ազգային լաբորատորիայի գիտնականները նոր ապացույցներ են գտել ՌՆԹ-ի աշխարհի գոյության։ Այս մասին ասվում է eLife ամսագրի հոդվածում։ ՌՆԹ-ի աշխարհի վարկածն այն է, որ Երկրի վրա առաջին վերարտադրողները ՌՆԹ-ի մոլեկուլներն էին, որոնք կարող էին սկսել իրենց վերարտադրությունը՝ առանց սպիտակուցային ֆերմենտների օգնության: Սակայն երկար ժամանակ պարզ չէր, թե ինչպես կարող է նման մոլեկուլ առաջանալ պրեկուրսորներից, որոնք […]

Սմարթֆոնը առօրյա կյանքի «կենսական» տարր է։ Դրանից կախվածությունը, ինչպես նաև անխուսափելի հետևանքները ի հայտ են գալիս ցանկացած տարիքում։ Կլինիկական հոգեբան Ստանիսլավ Սամբուրսկին Gazeta.Ru-ի հետ զրույցում պատմել է, թե ինչու է այդքան կարևոր դեռահասին զրկել այս անվերահսկելի «ուրախությունից»: «Գաջեթներից կախվածությունն առաջանում է տարբեր պատճառներով։ Դրանցից առաջինը հեռախոսի հետ վաղաժամ ծանոթությունն է: Հոգնած և ընդմիջում ցանկացող ծնողները […]

Բիրմինգհեմի և Բրունելի համալսարանի բրիտանացի գիտնականները պարզել են, որ բոցավառվող քաղցկեղածին քիմիական նյութերը կարող են ներծծվել մաշկի մեջ և ներթափանցել արյան մեջ շփումից հետո 24 ժամվա ընթացքում: Հետազոտությունը հրապարակվել է Environment International (EnvInt) գիտական ​​ամսագրում: Հրդեհաշիջող նյութերը լայնորեն օգտագործվում են տարբեր ապրանքների արտադրության մեջ, քանի որ դրանք նյութերին հրակայուն հատկություններ են հաղորդում: Այս նյութերը ավելացվում […]