ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏՏ

Ամառային փոթորիկները հակված են ավելի հաճախակի, ինտենսիվ և կենտրոնացված քաղաքներում, քան գյուղական վայրերում, համաձայն ութ քաղաքների և նրանց հարակից տարածքների նոր մանրամասն դիտարկումների: Արդյունքները կարող են փոխել, թե ինչպես են քաղաքային պլանավորողները պատրաստվում իրենց քաղաքներում ջրհեղեղներին, հատկապես, երբ քաղաքային տարածքներն ընդլայնվում են, և երբ կլիմայի փոփոխությունը փոխում է եղանակային գլոբալ ձևերը: Այս մասին հոդված է […]

«Ֆուկուսիմա-1» ատոմակայանում ռադիոակտիվ հողը վերամշակելու և օգտահանելու Ճապոնիայի ծրագիրը համապատասխանում է անվտանգության չափանիշներին, հաստատում է Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը։ «2011 թվականին «Ֆուկուսիմա-1» ատոմակայանի վթարից հետո առաջացած ռադիոակտիվ հողի և թափոնների օգտահանման վերաբերյալ Ճապոնիայի ծրագրած մոտեցումը համապատասխանում է ՄԱԳԱՏԷ-ի անվտանգության չափանիշներին», – ասվում է գործակալության հայտարարության մեջ: Խոսքը Ճապոնիայի շրջակա միջավայրի նախարար Սինտարո Իտոյին ներկայացված զեկույցի […]

«Գաղափարից մինչև բիզնես» դրամաշնորհային ծրագրի շրջանակներում հայտարարվում է «Մուտք դեպի շուկա» բաղադրիչով դրամաշնորհային մրցույթ։ Մրցույթի շրջանակում նախատեսվում է դրամաշնորհների տեսքով ֆինանսավորում տրամադրել ընկերություններին՝ իրենց արտադրանքը շուկայում ներկայացնելու նպատակով։ Ծրագիրը միտված է բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում նոր արժեքի ստեղծմանը և (կամ) տեխնոլոգիաների կիրառմամբ արդի խնդիրների և մարտահրավերների լուծմանը: Դրամաշնորհի ընդհանուր բյուջեն 290,000,000 (երկու հարյուր իննսուն միլիոն) ՀՀ […]

Սատուրնը սեպտեմբերի 8-ին տեսանելի կլինի առանց հեռադիտակի։ Այդ ժամանակ մոլորակը հնարավորինս մոտ է լինելու Երկրին, ՏԱՍՍ-ին հայտնել է աստղագետ և Մոսկվայի պլանետարիումի մեթոդական աջակցության բաժնի ղեկավար Լյուդմիլա Կոշմանը։ Սեպտեմբերի 8-ին մոլորակների միջև հեռավորությունը կկրճատվի մինչև 1,3 միլիարդ կմ կամ 8,66 աստղագիտական ​​միավոր: «Սատուրնը կարելի է դիտել անզեն աչքով կեսգիշերին մոտ, այն փայլում է հարավային հորիզոնից»,- […]

Գլխուղեղի քաղցկեղի դեպքերը չեն աճել 1990-ականների կեսերից ի վեր բջջային հեռախոսների աճին զուգահեռ,հայտնում է Euronews-ը։ Ըստ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) կողմից պատվիրված լայնածավալ ուսումնասիրության, բջջային հեռախոսների օգտագործումը կարծես թե չի մեծացնում ուղեղի քաղցկեղի առաջացման վտանգը: Բջջային հեռախոսներն արտանետում են ոչ իոնացնող ճառագայթում այնպիսի հաճախականությամբ և էներգիայի մակարդակով, որը բավական ցածր է ԴՆԹ-ն վնասելու համար, ի […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարի առաջին տեղակալ Գևորգ Մանթաշյանը սեպտեմբերի 3-5-ը մասնակցել է Ղազախստանի Հանրապետության մայրաքաղաք Աստանայում կայացած Միավորված ազգերի կազմակերպության Ասիա-խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի տնտեսական և սոցիալական հանձնաժողովի (UNESCAP) թվային ընդգրկման և վերափոխման թեմայով նախարարական խորհրդաժողովին: Միջոցառման շրջանակում Գևորգ Մանթաշյանը, հանդես գալով ելույթով, մասնավորապես անդրադարձել է թվային նորարարության փորձի և նախաձեռնությունների փոխանակման, հանրային կյանքում դրանց կիրառելիության […]

Սատուրնը Երկրին ամենամոտը կլինի սեպտեմբերի 8-ին: Պարզ եղանակին մոլորակի բնակիչները կկարողանան մանրամասն ուսումնասիրել այն, հաղորդում է Մոսկվայի պլանետարիումի մամուլի ծառայությունը։ «2024 թվականի սեպտեմբերի 8-ին, Սատուրնը կգտնվի Երկրից 8.66 աստղագիտական ​​միավոր հեռավորության վրա (գրեթե 1.3 միլիարդ կմ) Երկրից»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ։

«Կոմպոստի պարտադիր» նոր կանոններն ուժի մեջ են մտել 2024 թվականի հունվարի 1-ից: Իսկ ի՞նչ են դրանք ենթադրում: 2024 թվականի հունվարի 1-ից Ֆրանսիայում օրգանական թափոնների վերամշակումը պարտադիր է «կոմպոստի պարտադիր» նոր կանոնների համաձայն: Այս մասին հոդված է հրապարակել «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։ Կառավարության Կանաչ հիմնադրամի աջակցությամբ քաղաքապետարանները պետք է բնակիչներին տրամադրեն կենսաթափոնների տեսակավորման եղանակներ, որոնք […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը սեպտեմբերի 4-ին այցելել է հերթական ռազմարդյունաբերական ընկերություն, որը զբաղվում է անօդաչու թռչող համակարգերի մշակմամբ և արտադրությամբ։ Ընկերության ղեկավարի ուղեկցությամբ նախարարը շրջայց է կատարել տարածքում, ծանոթացել ընկերության արտադրանքին և ծառայություններին, հեռանկարային ծրագրերին։ Ներկայացված արտադրատեսականին ներառում է ԱԹՍ-ների և բաղկացուցիչ մասերի մշակում, ԱԹՍ-ների արտադրություն և սպասարկում, ԱԹՍ ներկառավարման համակարգերի մշակում, […]

Վերջերս անսովոր երևույթ է նկատվում, Ատլանտյան օվկիանոսի Ամերիկայի և Աֆրիկայի միջև ընկած զգալի հատվածը արագ սառչում է։ Այս գործընթացը տեղի է ունենում ռեկորդային արագությամբ, և գիտնականները դեռ չեն կարող ճշգրիտ բացատրել դրա պատճառները: Այս մասին հոդված է հրապարակել «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։ Սառեցումն ազդում է Ատլանտյան օվկիանոսի հասարակածային հատվածի վրա: Վերջին երեք ամիսների ընթացքում […]

Գիտնականները սեպտեմբերի 3-ին Արեգակի վրա գրանցել են M դասի չորս հզոր բռնկում, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից: Օրվա ամենահզոր բռնկումը տեղի է ունեցել Մոսկվայի ժամանակով 20:02-ին։ «Ռենտգենյան տիրույթում 3813 (S18E51) արևային բծերի խմբում հայտնաբերվել է 27 րոպե տևողությամբ M3.4 բռնկում»,- ասվում է հաղորդագրության մեջ։ Արեգակնային բռնկումները, կախված ռենտգենյան ճառագայթման հզորությունից, բաժանվում են հինգ դասի՝ […]

«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը ներկայացրել է 10 ապշեցուցիչ փաստ Արեգակի մասին։ Արեգակի ներսում կարող է տեղավորվել մեկ միլիոն Երկիր: Արեգակն իր էվոլյուցիայի վերջում, ի վերջո, կկործանի Երկիրը: Մի օր Արեգակը կվերածվի Երկրի չափերի: Արեգակը պարունակում է Արեգակնային համակարգի զանգվածի 99.86%-ը, այսինքն` մոլորակները, դրանց արբանյակները, աստղակերպերը, գիսավորները և միջմոլորակային փոշին կազմում են այդ զանգվածի 1/700 […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Մխիթար Հայրապետյանը օգոստոսի 29-ին ընդունել է Հայաստանի Հանրապետությունում Հնդկաստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Նիլակշի Սահա Սինհային՝ քննարկելու բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության ոլորտում երկկողմ համագործակցությունը նոր մակարդակի բարձրացնելու հեռանկարները: Նախարար Հայրապետյանն ընդգծել է Հայաստանի և Հնդկաստանի միջև պատմական հարուստ կապերը՝ ընդգծելով ապագա համագործակցության հսկայական ներուժը: Նա նշել է, որ վերջին զարգացումները […]

Հանրապետության երեք մարզերում տեխնոլոգիական դասընթացները շարունակվում են։ ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության ֆինանսավորմամբ իրականացվում է «Մասնագետների պատրաստման բուհ-մասնավոր հատված համագործակցություն» ծրագրի «Մասսայական ուսուցում» բաղադրիչը: Դասընթացներն անցկացվում են ավելի քան 400 մասնակցի համար՝ Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի և Սյունիքի մարզերի 9 քաղաքներում: Ծրագրի նպատակն է մասսայական կրթություն իրականացնելու միջոցով ՀՀ մարզերի բնակիչներին ոլորտի վերաբերյալ բազային գիտելիքներ տրամադրելը:

Ամերիկյան OpenAI ընկերությունը, որը մշակել է գեներատիվ արհեստական ​​ինտելեկտի ChatGPT-ով չաթ-բոտ, բանակցում է գործարքի շուրջ, որը կարող է ընկերության կապիտալիզացիան հասցնել 100 միլիարդ դոլարի, այս մասին հայտնում է The New York Times-ը (NYT)՝ վկայակոչելով երկու անանուն աղբյուրների: Նրանց տեղեկություններով՝ գործարքից հետո ընկերության արժեքի աճն այս դեպքում կկազմի 20 մլրդ դոլար։ Ըստ NYT-ի՝ OpenAI-ում ներդրումների վերջին […]

ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարի առաջին տեղակալ Գևորգ Մանթաշյանն օգոստոսի 28-ին ընդունել է Հայաստանի Հանրապետությունում Ղազախստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Բոլատ Իմանբաևին։ Կողմերն ընդգծել են, որ տեխնոլոգիական ոլորտում երկու երկրների միջև համագործակցության լավ փորձ է ձևավորվել, որը զարգանալու և ընդլայնվելու մեծ հեռանկարներ ունի: Հանդիպման ընթացքում անդրադարձ է կատարվել հայ-ղազախական տնտեսական համագործակցության միջկառավարական հանձնաժողովի 10-րդ […]

Դժվար է պատկերացնել ավելի ֆանտաստիկ գետ, քան Կանիո Կրիստալեսը (Caño Cristales), որը հոսում է Կոլումբիայում։ Այն անվանում են «Աստվածների գետ», «լուծված ծիածան», իսկ ոմանք կարծում են, որ հենց նա է արժանի կրելու աշխարհի ամենագեղեցիկ գետի կոչումը: Այս մասին հոդված է հրապարակել «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։ «Caño» բառը պատահական չէ, որ համահունչ է «կանիոն/կիրճ» բառի […]

Սպասվում է «Մոլորակների մեծ շքերթ» օգոստոսի 28-ին։ Այս մասին հայտնում են Բյուրականի աստղադիտարանից։ «Մոլորակների շքերթ»-ը գեղեցիկ դիտողական երևույթ է, որը տեղի է ունենում, երբ մի քանի մոլորակներ միաժամանակ դասավորվում են Արեգակի մի կողմում։ 2024 թվականի օգոստոսի 28-ի վաղ առավոտյան Երկիր մոլորակի բնակիչների համար տեսանելի կլինի վեց մոլորակների՝ Մերկուրիի, Մարսի, Յուպիտերի, Ուրանի, Նեպտունի և Սատուրնի «շքերթը»։ […]

Բրազիլացի հետազոտող և 3D դիզայներ Ցիցերո Մորաեսը, ով մասնագիտացած է հնագույն մարդկանց արտաքին տեսքի թվային վերականգնման մեջ, վերջերս վերստեղծել է «Ճչացող կին» անունով հայտնի մումիայի տեսքը: Մումիան հայտնաբերվել է 1935 թվականին Նեղոսի արևմտյան ափին՝ Դեյր էլ Բահրիում գտնվող մահարձանների տաճարների և դամբարանների հնագիտական համալիրում։ «Ճչացող կինը» թաղված է եղել Հին Եգիպտոսի Նոր դարաշրջանի (Ք.ա. XV […]

Ճկունությունը, այսինքն՝ մարմնի տարբեր մասերը մեծ ամպլիտուդով շարժելու մարդու կարողությունը համարվում է ֆիզիկական առողջության կարևոր բաղադրիչներից մեկը։ Նոր միջազգային հետազոտությունը ցույց է տվել, որ ճկունության աստիճանը կարող է ազդել միջին տարիքի մարդու կյանքի տևողության վրա։ Հետազոտությանը ձեռնամուխ են եղել բժիշկներ Բրազիլիայից, Մեծ Բրիտանիայից, Կանադայից և ԱՄՆ-ից։ Նրանց աշխատանքի արդյունքները հրապարակվել են Scandinavian Journal of Medicine […]

Ավստրալիայի կառավարությունը օգոստոսի 21-ին հավանություն է տվել նոր արդյունաբերական արևային էլեկտրակայանի ստեղծմանը։ Այն կկառուցվի երկրի հյուսիսում և տարեկան կարտադրի մինչև 20 գիգավատ/ժամ էլեկտրաէներգիա, ինչը բավարար է երեք միլիոն տների էլեկտրաէներգիայի կարիքները հոգալու համար։ 2 հազար հեկտար տարածք զբաղեցնող արևային էլեկտրակայանը կմիացնեն Սինգապուրին։ Նախատեսվում է դա անել տարեկան մինչև 2 գիգավատ/ժամ էլեկտրաէներգիա մատակարարել ստորջրյա մալուխի միջոցով, […]

Meta Corporation-ը բացահայտել է իրանական հաքերային խմբի կողմից WhatsApp սոցիալական ցանցի՝ ամերիկացի պաշտոնյաների հաշիվները «կոտրելու» փորձերի հետքերը։ Նշվել է, որ այդ պաշտոնյաները կապված են ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմի և նախկին վարչակազմի հետ։ Համապատասխան հաղորդագրությունը հրապարակվել է ուրբաթ օրը ընկերության կայքում։ «Օգտատերերի հարցումները վերանայելուց հետո մեր անվտանգության թիմերը արգելափակել են WhatsApp հաշիվների մի փոքր խումբ, […]

Մերկուրին, Մարսը, Յուպիտերը, Ուրանը, Նեպտունը, Սատուրնը կշարվեն Արեգակի մի կողմում չորեքշաբթի՝ օգոստոսի 28-ի առավոտյան: Մոլորակների պայմանական շքերթը երկնքում մի հատված կզբաղեցնի մոտ 160 աստիճանի սահմաններում, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Մոսկվայի պլանետարիումի մամուլի ծառայությունից։ Օգոստոսին Մարսը, Յուպիտերը, Ուրանը, Նեպտունը և Սատուրնը տեսանելի կլինեն կեսգիշերից մինչև լուսաբաց: Դրանք բոլորը կտեղակայվեն ծագող Արեգակից արևելք (աջ կողմում): Պարզ եղանակին «շքերթի […]

Գիտնականները օգոստոսի 22-ին Արեգակի վրա գրանցել են M դասի երկու հզոր բռնկում, ՏԱՍՍ-ին հայտնել են Կիրառական երկրաֆիզիկայի ինստիտուտից: Զեկույցում նշվում է, որ առաջին բռնկումը տեղի է ունեցել հինգշաբթի գիշերը։ «Օգոստոսի 22-ին 18 րոպե տևողությամբ M5.1/2N բռնկում է հայտնաբերվել արևային բծերի խմբում 3796 (S03E28) ռենտգենյան ճառագայթների տիրույթում»,- հայտնում են ինստիտուտից։ Բացի այդ, ավելի ուշ գիտնականները գրանցել […]

Չինացի գիտնականները հայտնաբերել են 2020 թվականին Chang’e-5 զոնդի կողմից Երկիր բերված լուսնային հողի նմուշներից ջուր հանելու միջոց, որը կարող է կարևոր դեր խաղալ լուսնային հետազոտական ​​կայանի կառուցման գործում, հայտնում է Xinhua-ն, փոխանցում է «ՌԻԱ նովոստի»-ն: «Երեք տարվա խորը հետազոտություններից և կրկնակի փորձարկումներից հետո հետազոտական ​​թիմը պարզեց, որ լուսնային հողի հանքանյութերը պարունակում են ջրածնի մեծ պաշարներ, […]

Շատերի համար բացահայտում կլինի, բայց մեր մոլորակն իսկապես ունի 400 կիլոմետր լայնությամբ գետեր: Սա զարմանալի է, քանի որ նույնիսկ երկրի բազմաթիվ երկար գետեր մոտ չեն հասնում այդ երկարությանը, էլ չենք խոսում լայնության մասին: Այս մասին հոդված է հրապարակել «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։ Այս 400 կիլոմետրանոց գետի անունն է Համզա։ Շատերը երբեք չեն էլ լսել […]

Արևմտյան Նեղոսի տենդ հիվանդությունով մահվան դեպք է գրանցվել Հայաստանում: Սա ի՞նչ հիվանդություն է, ինչպե՞ս է տարածվում, որքանո՞վ է վտանգավոր, Հայաստանում նախկինում եղե՞լ են վարակվելու և մահվան դեպքեր: Այս և վարակիչ մյուս հիվանդությունների վտանգնենրի մասին «Հեռանկարի» տաղավարում խոսել է Հանրային առողջության փորձագետ Դավիթ Մելիք-Նուբարյանը: « Ինչո՞ւ է Արևմտյան Նեղոսի տենդը հայտնվել Հայաստանում: Մեծ հավանականությամբ սա կապված […]

Մելբուրնի համալսարանի, Լոնդոնի համալսարանական քոլեջի և Քեմբրիջի համալսարանի գիտնականները հայտնաբերել են կապ ներքին օրգանների վիճակի և մարդու հոգեկան առողջության միջև: Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Nature Mental Health ամսագրում: Հետազոտողները վերլուծել են 18 000 մարդու առողջական տվյալները, որոնք տրամադրվել են բրիտանական Biobank-ի՝ մարդու կենսաբանական նմուշների ամենամեծ պահեստի կողմից: Ուսումնասիրվել են կենսաբանական ուղիները, որոնք կապում են տարբեր […]

2024 թվականի օգոստոսի 19-ին ականատես կարող ենք դառնալ հետաքրքիր աստղագիտական իրադարձության՝ Սուպերլուսնի կամ Գեերլուսնի: Այս մասին հայտնում են Բյուրականի աստղադիտարանից։ Այս երևույթը իր գագաթնակետին կհասնի Երևանի ժամանակով 22։25֊ին։ Գերլուսին տեղի է ունենում այն դեպքում, երբ լիալուսնի փուլը և Լուսնի՝ Երկրին ամենամոտ կետում գտնվելու դիրքը (պերիգե) համընկնում են։ Լուսնի ուղեծիրը Երկրի շուրջ իդեալական շրջանաձև չէ, այլ […]

Իլոն Մասկին պատկանող X-ը (նախկինում՝ Twitter) փակում է իր գրասենյակը Բրազիլիայում՝ իր աշխատակիցներին ուղղված սպառնալիքների պատճառով։ «Մենք որոշել ենք անհապաղ դադարեցնել գործունեությունը Բրազիլիայում՝ ապահովելու մեր աշխատակիցների անվտանգությունը», – ասվում է սոցիալական ցանցերում հրապարակված հայտարարության մեջ։ X ընկերությունը պնդում է, որ գաղտնի հրաման է ստացել բրազիլացի դատավոր Ալեքսանդրի դե Մորաիսից, որը ներկայացուցչության իրավախորհրդատուին սպառնացել է ձերբակալությամբ, […]