ԳԻՏՈՒԹՅՈՒՆ ԵՎ ՏՏ

Հարավային Կորեայի Կյեմյոնգի համալսարանի գիտնականներն ուսումնասիրել են մենակության երկարաժամկետ ազդեցությունը մարդու բնավորության գծերի վրա: Հետազոտությունը հրապարակվել է Personality and Individual Differences (PID) գիտական ​​ամսագրում: Օգտագործելով երկարաժամկետ Առողջապահության և կենսաթոշակային ուսումնասիրության տվյալները, որոնք հետևում են ԱՄՆ-ի 50 տարեկանից բարձր բնակիչների կյանքին, հետազոտողները ուսումնասիրել են 9671 նախաձեռնության մասնակիցների տվյալները՝ հավաքագրված 2012, 2016 և 2020 թվականներին: Պարզվել է, […]

Կալիֆորնիայի համալսարանի ամերիկացի երկրաբանները պարզել են, որ գլոբալ տաքացման պատճառով Գրենլանդիայում և Անտարկտիդայում սառույցների հալվելը կարող է ազդել օրվա տևողության վրա: Հետազոտությունը հրապարակվել է Nature գիտական ​​ամսագրում։ Մոլորակի պտույտի արագությունը միշտ տատանվել է, բայց մինչ ճշգրիտ ժամանակաչափման և տեխնոլոգիայի ներդրումը, դրա միակ վնասակար ազդեցությունը խավարումների և այլ աստղագիտական ​​իրադարձությունների ժամանակի փոփոխությունն էր: Երկրի «միջուկի և […]

Դանիայի Կոպենհագենի համալսարանական հիվանդանոցի գիտնականները պարզել են, որ աղեստամոքսային տրակտի դեղամիջոցների՝ պրոտոնային պոմպի ինհիբիտորների ընդունումը կարող է մեծացնել դեմենցիայի զարգացման վտանգը։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Alzheimer’s & Dementia (A&D) ամսագրում: Պրոտոնային պոմպի ինհիբիտորները (PPIs) դեղերի խումբ են, որոնք նվազեցնում են ստամոքսի թթվի արտադրությունը: Դրանց ընդունման երկարաժամկետ ազդեցությունը գնահատելու համար գիտնականներն ուսումնասիրություն են անցկացրել 60-ից 75 […]

Գիտնականներն առաջարկել են կրծքագեղձի ագրեսիվ և դժվար բուժվող քաղցկեղի դեմ պայքարի նոր միջոց։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Science Translational Medicine ամսագրում: Հետազոտության հիմքում ընկած է այն միտքը, որ կրծքագեղձի եռակի բացասական ուռուցքների կողմից արտադրվող նյութերը կարող են օգտագործվել նույն այդ ուռուցքների դեմ պայքարելու համար։ Փորձագետները վերլուծել են այս տեսակի քաղցկեղի մետաբոլոմիկան (մետաբոլիտների ամբողջությունը) և հայտնաբերել […]

Քվինսլենդի համալսարանի ավստրալացի գիտնականները պարզել են, թե ինչպես են վարանիդների ընտանիքի մողեսները, որոնց թվում են կոմոդո վիշապները, կարողանում գոյատևել Ավստրալիայի ամենաթունավոր օձերի խայթոցից հետո: Հետազոտությունը հրապարակվել է International Journal of Molecular Sciences (IJMS) գիտական ​​հրապարակման մեջ: Ավստրալիա մայրցամաքում ապրում են աշխարհի ամենաթունավոր օձերից մի քանիսը, այդ թվում՝ թայպանը, որը իր հասակակիցների մեջ չեմպիոն է յուրաքանչյուր […]

Ամերիկացի գիտնականները վերլուծել են արհեստական ​​ինտելեկտի (AI) օգտագործումը իրենց գործընկերների կողմից գիտական ​​հոդվածներ գրելիս։ Այս մասին հայտնում է The Register-ը։ Սթենֆորդի համալսարանի, Կալիֆորնիայի համալսարանի և NEC Labs America-ի փորձագետները վերանայել են արհեստական ​​ինտելեկտի վերաբերյալ հոդվածներն ու զեկույցները, որոնք ներկայացված են տարբեր գիտաժողովներում քննարկման համար: Գիտնականները նշել են, որ իրենց գործընկերները սկսել են ավելի հաճախ օգտագործել […]

Հռոմի Քաղաքակրթության թանգարանի իտալացի հնագետները հայտնաբերել են Միջերկրական ծովում երբևէ հայտնաբերված ամենահին կանոեները: Նավակների մնացորդները հայտնաբերվել են La Marmotta-ի հատակում՝ նախապատմական ափամերձ բնակավայրում, որն այժմ ամբողջությամբ ջրի տակ է: Հետազոտությունը հրապարակվել է PLOS One գիտական ​​ամսագրում։ Մասնագետները հայտնաբերել են լաստենուց, կաղնուց, բարդուց և եվրոպական հաճարենուց պխատրաստված հինգ նավակ։ Ռադիոածխածնային թվագրումը ցույց է տվել, որ դրանք […]

Իսրայելական Rego ընկերությունը հիբրիդային էլեկտրակայանով հատուկ ջոկատայինների համար ամենագնաց մեքենա է ներկայացրել։ «Պիկապ»-ի կուզովը ստացել է պաշտպանության մոդուլային համակարգ, գրում է Army Recognition-ը։ Rego I մեքենայի նախատիպը դաշտային փորձարկումների շրջանակում անցել է ավելի քան 24 հազար կիլոմետր։ Նշվում է, որ փորձարկումների ժամանակ 6 տոննա կշռող մեքենան ցուցադրել է լավ մանևրելու ունակություն և  անձնակազմի պաշտպանություն: «Rego-ն […]

Հիվանդ Նոլան Արբոն, ում ուղեղում տեղադրել են Իլոն Մասկի նեյրոտեխնոլոգիական ընկերության Neuralink իմպլանտը, իր առաջին գրառումն է արել X-ում (նախկինում՝ Twitter)՝ օգտագործելով միտքը: Այս մասին Մասկը հայտնել է X-ում։ «Պատմության մեջ առաջին գրառումն է արվել մտքով՝ օգտագործելով ընկերության Neuralink’s Telepathy իմպլանտը», – մեկնաբանել է Մասկը այս հրապարակման վերահրապարակումը: «Twitter-ն արգելել է ինձ, քանի որ նրանք […]

Ամերիկյան Biofire ընկերությունը մարտի վերջին կսկսի «խելացի ատրճանակ» մատակարարումը, որը կրակում է միայն լիազորված օգտատիրոջ ձեռքում, հայտնում է NBC հեռուստաալիքը։ Գործադիր տնօրեն և հիմնադիր Կայ Կլոեպֆերն ասում է, որ 1499 դոլար արժողությամբ 9 մմ ատրճանակը հուսալի է և մանրակրկիտ փորձարկված: Այն կրկնակի թանկ արժե, քան սովորական ատրճանակը, սակայն հագեցած է մատնահետքի և դեմքի ճանաչման տեխնոլոգիայով։ […]

Իլոն Մասկի նեյրոտեխնոլոգիական Neuralink ընկերությունը ցուցադրել է, թե ինչպես է ուղեղի իմպլանտով առաջին պացիենտը շախմատ խաղում: Նոլան Արբոն կաթվածահար է ուսերից ներքև և չի կարողանում որևէ բան զգալ վթարի հետևանքով, սակայն իմպլանտը թույլ է տալիս նրան խելքով շարժել համակարգչային մկնիկը և խաղալ խաղեր։ Հեռարձակումը տեղի է ունեցել մարտի 20-ին X սոցիալական ցանցի Neuralink աքաունթում։ 29-ամյա […]

Մոսկվայի Տագանսկի թաղամասում հնագետները հայտնաբերել են առարկաներ, որոնք ապացուցում են 18-19-րդ դարերում այստեղ ոսկորների փորագրման արհեստանոցի առկայության մասին, RIA Real Estate-ին հայտնել են Մոսկվայի քաղաքային ժառանգության մամուլի ծառայությունից։ Գերատեսչությունում պարզաբանել են, որ Յաուզսկայա 11 հասցեում գտնվող տարածքի կանաչապատման աշխատանքների ժամանակ հնագետները հայտնաբերել են փորագրված ոսկորներ: «Կենդանիների ոսկորները՝ կոճակների համար փորագրված հետքերով, թույլ են տվել եզրակացնել, […]

Կլիմայի փոփոխությունը Հնդկաստանում բերել է ջրհեղեղների վտանգի մեծացմանը և ջրի սակավության խնդրին։ Թվում է, թե վերնագիրը ակնհայտ հակասություն է, սակայն այս եզրակացությանը հանգել են Մեծ Բրիտանիայի Ռեդինգի համալսարանի փորձագետները։ Ցիկլոնային փոթորիկներն առատ ձյան տեղումներ են բերում Հիմալայներում։ Գարնանը ձյան հալոցքը ապահովում է ոռոգման ջրի պաշար ցորենի և այլ մշկաբույսերի համար։ Այս մասին հոդված է հրապարակել […]

Հնագետները Թուրքիայում հայտնաբերել են մարմնի դակման (փիրսինգի) ամենահին ապացույցը: Այն կատարվել է մոտ 11000 տարի առաջ: Այս մասին հայտնում է Arkeonews-ը։ Անկարայի համալսարանի գիտնականները 100-ից ավելի զարդեր են հայտնաբերել իրենց հին տերերի ականջների և կզակի մոտ։ Դրանք պատրաստվում էին կրաքարից, օբսիդիանից, քլորիտից, պղնձից և գետի խճաքարերից։ Զարդանախշերի բազմազանությունը հուշում է, որ դրանք նախատեսված էին ականջներն […]

Գլոբալ փոստային տրաֆիկում սպամի միջին մասնաբաժինը 2023-ին նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի համեմատ նվազել է 3,03 տ.կ.-ով և կազմել 45,60%: 2022-ին ամբողջ աշխարհում նամակների միջինը 48,63%-ն սպամ էր, ինչը 3,07 տ. կ.-ով ավելի է, քան 2021-ին: Այս մասին են վկայում «Կասպերսկի» ընկերության տվյալները, որոնց համաձայն, Ռուսաստանից սպամի մասնաբաժինը 2023-ին կրկին աճել է և կազմել 31,45%։ Երկրորդ տեղում […]

Ամերիկացի ձեռնարկատեր Իլոն Մասկը խոստովանել է, որ երբեմն տառապում է դեպրեսիայից և դեղորայք է ընդունում։ Նրա խոսքերը մեջբերում է CNN-ը։ «Երբեմն ես իմ ուղեղում ստանում եմ մի տեսակ բացասական քիմիական վիճակ, ինչպես, կարծում եմ, դեպրեսիան: Կամ դեպրեսիա, որը կապված չէ որևէ բացասական նորության հետ»,- ասել է Մասկը CNN-ի նախկին հաղորդավար և բլոգեր Դոն Լեմոնի հետ […]

Արկտիկական շրջանում հայտնաբերված երեխայի թաղման տարիքը որոշվել է Տյումենի պետական ​​համալսարանի (TSU) հետազոտողների կողմից՝ որպես գիտական ​​խմբի մի մաս` օգտագործելով դենդրոխրոնոլոգիական վերլուծություն: Արդյունքները հրապարակվել են «Եվրասիական տափաստանների հնագիտության» ամսագրում, «ՌԻԱ Նովոստիին» հայտնել են համալսարանի մամուլի ծառայությունից։ 2016-2018 թվականներին սիբիրցի հնագետները Յամալո-Նենեց ինքնավար օկրուգի Տազովսկի շրջանի Մամեևսկի հնագիտական ​​միկրոշրջանի տարածքում հայտնաբերել են Նում-Խիբյա-Սիխերի VI բնակավայրը: Նրանք […]

ԱՄՆ Օվկիանոսային և մթնոլորտային հետազոտությունների ազգային վարչության (NOAA) կանխատեսումների համաձայն մարտի 20-22-ը սպասվում է G2 կատեգորիայի գեոմագնիսական փոթորիկ: Հիշեցնենք, որ մագնիսական փոթորիկները բաժանվում են հինգ կատեգորիայի՝ G1 «թույլ», G2 «միջին», G3 «ուժեղ», G4 «շատ ուժեղ» և G5 «չափազանց ուժեղ»։ Այս մասին հոդված է հրապարակել «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը։ Մարտի 17-ին, Համաշխարհային կոորդինացված ժամանակով (UTC) […]

Թուրքիայում հայտնաբերվել է 2100 տարվա վաղեմության մակագրություն՝ «Անտիոքոս Կոմմագենացին կոչ է անում մարդկանց ենթարկվել և հարգել օրենքը»։ Այս մասին հայտնում է Arkeonews-ը։ Ռելիեֆ քանդակները հայտնաբերվել են թուրքական գյուղերից մեկի բնակիչների կողմից 2023 թվականին։ Նրանք այդ մասին զեկուցել են թանգարանին, և Օքսֆորդի և Պիզայի համալսարանների գիտնականները եկել են այն ուսումնասիրելու։ Խորդուբորդ տեղանքի և զառիթափ ժայռոտ լանջերի […]

Ստոկհոլմի Պալեոգենետիկայի կենտրոնի շվեդ գիտնականներն ուսումնասիրել են ժամանակակից Սկանդինավիայի տարածքում քարե դարում տարածված մանրէները: Նրանք եկել են այն եզրակացության, որ այդ դարաշրջանի գրեթե ցանկացած ախտածին բակտերիա սպառնում էր պարզունակ մարդու կյանքին։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Scientific Reports (SciRep) գիտական ​​ամսագրում։ Մասնագետները նկարագրել են մենինգոկոկի, էնտերոկոլիտիկների և սալմոնելայի պատմությունը, որոնք թվագրվել են 9500-ից 4500 տարի առաջ, որոնք […]

Ռուս տիեզերագնաց Նիկոլայ Չուբը նկարահանել է, թե ինչպես է Միջազգային տիեզերական կայանը (ՄՏԿ) մտնում Երկրի ստվերային կողմ։ Ուղեծրից կադրերը հրապարակել է Ռոսկոսմոսի մամուլի ծառայությունը։ «Տիեզերագնաց Նիկոլայ Չուբը ֆիքսել է, թե ինչպես է ՄՏԿ-ն մտել Երկրի ստվերային կողմը: Տեսեք, մոլորակը կարծես փայլում է ներսից», – ասվում է Telegram ալիքի հաղորդագրության մեջ։ Տեսանյութում կարելի է տեսնել, թե […]

Երևանի քաղաքապետարանը ներկայացրել է Երևանում գտնվող մ.թ.ա. 8-րդ դարի բիայնական դամբարանը: Մանրամասները՝ տեսանյութում:

Պեկինի գիտնականները պարզել են, որ պրիմատների մոտ ուղիղ քայլելու էվոլյուցիան տեղի է ունեցել երեք փուլով։ Հետազոտության արդյունքները ներկայացվել են The Innovation գիտական ​​ամսագրում։ Հեղինակները ուսումնասիրել են անհետացած պրիմատ Lufengpithecus-ի ներքին ականջը՝ օգտագործելով 3D բազմամասշտաբ և բազմամոդալ պատկերներ: Նրանք ստացված տվյալները համեմատել են այլ բրածոների և ժամանակակից կապիկների ներքին ականջի կառուցվածքի մասին տեղեկատվության հետ։ Արդյունքում գիտնականները […]

Արեգակին ամենամոտ գտնվող Մերկուրի մոլորակին հարվածել է արեգակնային բռնկումը, որն առաջացրել է մոլորակի վրա ռենտգենյան բևեռափայլեր, հայտնում է Spaceweather.com լրատվական պորտալը։ Վերջերս Արեգակի թաքնված հեռավոր կողմում տեղի ունեցավ Երկրից մոտ 40 անգամ մեծ բռնկում: Պայթյունը, որը հավանաբար հետևում է թողել Արեգակի մակերեսի վրա հսկայական «կրակը», առաջացրել է մեծ կորոնային զանգվածի արտանետում (CME)՝ մագնիսացված պլազմայի և […]

Գերմանիայի, Ֆրանսիայի, Չիլիի և այլ երկրների գիտնականների միջազգային խումբը հայտնաբերել է երկու նոր բակտերիաներ, որոնք ապրում են Չիլիի բարձրադիր լճերի միջավայրում, պայմաններ, որոնք հիշեցնում են վաղ Մարսը: Հետազոտությունը հրապարակվել է Journal of Proteome Research (JPR) գիտական ​​հրապարակման մեջ: Փորձագետները բացահայտում են արել՝ շնորհիվ էքստրեմոֆիլ մանրէների ավելի ճշգրիտ նույնականացման մեթոդի, որն իրենք են ստեղծել։ Մեթոդը հիմնված […]

Իտալիայի ազգային հետազոտական ​​խորհրդի գիտնականները ստեղծել են Երկրի թվային մոդել՝ գլոբալ աղետները ուսումնասիրելու և կանխատեսելու համար: Դա թույլ կտա գնահատել տարաբնույթ տարերային աղետների հետեւանքները մինչ դրանք տեղի ունենալը։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Frontiers in Science (FIS) գիտական ​​ամսագրում: Օգտագործելով մոլորակի վիրտուալ կրկնօրինակը՝ փորձագետները կարող են մուտքագրել նոր տվյալներ՝ տարբեր աղետների լավագույն և վատագույն սցենարներ ստեղծելու համար, […]

Քեմբրիջի համալսարանի գիտնականների նոր ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Անգլիայի հարավ-արևմուտքում պատահաբար հայտնաբերված քարացած ծառերը պատկանում են Երկրի վրա հայտնի ամենահին անտառին: Նրանց տարիքը 390 միլիոն տարի է։ Հետազոտության արդյունքները հրապարակվել են Journal of the Geological Society ամսագրում: Վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ բրածո ծառերը «տեղահանել են» Նյու Յորք նահանգի հնագույն Գիլբոա անտառը: Նրա տարիքը […]

Չիկագոյի Հյուսիսարևմտյան համալսարանի ամերիկացի հոգեբաններն ուսումնասիրել են մարդու հիշողության մեխանիզմները՝ ինչպես գիտակցական, այնպես էլ անգիտակից վիճակում: Նրանք եզրակացրել են, որ երկրորդ տեսակը կարևոր է ավելի շատ տեղեկություններ հիշելու համար: Հետազոտությունը հրապարակվել է Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) գիտական ​​ամսագրում: Գիտնականները փորձ են անցկացրել 41 ուսանողներից բաղկացած խմբի հետ։ Մասնակիցներին ներկայացվել են ասոցիատիվ […]

Բավարիայի Վյուրցբուրգի համալսարանի գիտնականները Հայաստանում փորձարկում են իրենց երկու ռոբոտները դեպի Մարս ապագա թռիչքների համար, ինչպես նաև նոր տիեզերական հանդերձներ, գրում է գերմանական Bild թերթը։ «Վյուրցբուրգի համալսարանի հետազոտողները Հայաստանում փորձարկում են իրենց երկու ռոբոտները՝ դեպի Մարս թռիչքներ իրականացնելու համար, հետազոտական ​​խումբը մինչև ապրիլի սկիզբը կմնա լոլիկով և ձմերուկով հայտնի Արմաշ գյուղում»,–գրում է թերթը։ Նշվում է […]

Ամերիկացի գիտնականները երկու համալսարաններից և Նյու Յորք նահանգի Առողջապահության դեպարտամենտից հետաքննել են լեգեոնելոզի (լեգիոնելլա բակտերիայով առաջացած թոքաբորբի ատիպիկ ձև) կամ լեգեոներական հիվանդության դեպքերի առեղծվածային աճի պատճառները: Մասնագետները եկել են այն եզրակացության, որ ծանր շնչառական վարակների տարածման հիմնական պատճառներից մեկը մաքուր օդն է։ Հետազոտությունը հրապարակվել է Proceedings of the National Academy of Sciences Nexus (PNAS Nexus) […]