Տնտեսական ազատությունների վարկանիշով Հայաստանն առաջ է անցել եվրոպական մի քանի երկրներից

Երկրների տնտեսական վիճակի և բիզնեսին տրված հնարավորությունների մասին ամերիկյան Heritage հիմնադրամի «Տնտեսական ազատություններ» զեկույցում Հայաստանը 2018-ին ճանաչվել է որպես չափավոր ազատ երկիր: Ըստ «Ամերիկայի ձայն» ռադիոկայանի՝ Հայաստանն առաջ է անցել Լեհաստանից, Բելգիայից ու Հունգարիայից՝ զիջելով միայն զարգացած Արևմտյան երկրներին:

Հիմնադրամի վերլուծաբան Թորի Ուայթինգի խոսքով՝ զեկույցում հաշվի են առնվել օրենքի գերակայությունը, կառավարության կողմից իրականացվող տնտեսության կարգավորման աստիճանն ու շուկայի ազատությունը.

«Հայաստանն ունի նույն խնդիրները, որոնք բնորոշ են Արևելյան Եվրոպայի բազմաթիվ երկրների համար, երբ հարցը վերաբերում է կառուցվածքային բարեփոխումների և օրենքի գերակայությանը: Հենց օրենքի գերակայության և դատական անկախության անբավարար մակարդակն է այն կարևոր բաժանարար սահմանը, որը տարբերակում է իրական զարգացած երկրները զարգացողներից»,-նշել է վերլուծաբանը:

Մեր երկիրը թեև 1.6 կետով հետընթաց է ապրել նախորդ տարվա համեմատ, սակայն դրանով հանդերձ բարձրացրել է վարկանիշը՝ հասնելով 44-րդ տեղ:

Հատկանշական է, որ երբ հետևում ենք նույն հիմնադրամի նախորդ տարիների համանուն զեկույցներին, երևում է, որ մեր երկրի տնտեսական վարկանիշը այնքան էլ կայուն չէ: Մասնավորապես, եթե 1996-ին Հայաստանն ընդգրկվել է ոչ ազատ տնտեսություն ունեցող երկրների շարքում, ապա 1999-ին արդեն Վրաստանի հետ մասամբ ազատների ցանկում էր, իսկ 2004-2007 թվականներին տեղ է զբաղեցրել ազատ տնտեսություն ունեցող երկրների կողքին: 2007-ից մինչև այսօր Հայաստանը կայուն պահպանում է տեղը չափավոր ազատ տնտեսություն ունեցող երկրների շարքում՝ երբեմն ավելացնելով կամ պակասեցնելով միավորները:

Հատկանշական է, որ Հայաստանի տնտեսական խնդիրներից են համարվել կառավարության անբավարար օժանդակությունը ներդրողներին, գործարարների պաշտպանվածության ցածր մակարդակը, հարկային լայն արտոնությունների բացակայությունը, արտաքին աշխարհի հետ առևտրային կապ ունենալու սահմանափակ հնարավորությունները: Փոխարենը առավելություն են համարվել հարկային վարչարարության նոր պայմանները, բիզնես գործունեությամբ զբաղվելու ազատությունը: 

2018-ի համար նախկին խորհրդային երկրներից ցուցակի առաջատարներն են Մերձբալթյան պետություններն ու Վրաստանը, որը 16-րդ տեղում է՝ արձանագրելով առաջընթաց 0.2 կետով, մինչդեռ ԱՄՆ-ն զիջում է Վրաստանին՝ հայտնվելով 18-րդ տեղում: Դրանց հետևում են Հայաստանը ու Ղազախստանը, իսկ Ադրբեջանը 67-րդ հորիզոնականով թեև նույնպես չափավոր ազատ տնտեսություն ունեցող երկրների շարքում է, սակայն զեկույցի հեղինակները նշել են, որ այս դեպքում հաշվի չեն առել այդ երկրի ներքաղաքական խնդիրները:

Հետխորհրդային բոլոր մյուս պետությունների տնտեսությունն անազատ է ճանաչվել:

«Մենք ունենք երկրներ, որոնք իրոք առաջ են ընթանում՝ Վրաստանը, Էստոնիան, Լատվիան, Լիտվան, ունենք պետություններ, որոնք փորձում են առավելագույնը ստանալ ազատականացնելով իրենց տնտեսությունները, սակայն, միաժամանակ ունենք երկրներ, ինչպիսիք են Ադրբեջանը, Ուկրաինան, Ռուսաստանը (107-րդ), որոնք դոփում են տեղում՝ չցանկանալով որևէ կերպ ազատականացնել իրենց շուկաները»,-նշել է հիմնադրամի վերլուծաբան Թորի Ուայթինգը:

Ցանկի առաջատարներն են Հոնկոնգը, Սինգապուրն ու Նոր Զելանդիան: Առավել անազատ երկրներն են Կուբան, Վենեսուելան և Հյուսիսային Կորեան: