Դադիվանքի և Շուշիի Կանաչ վանքի զանգերը ձուլվել են Գյումրիում․եկեղեցական զանգեր ձուլող վարպետների գաղտնիքները

Դադիվանքի զանգերը նորից իրենց տեղում են, բայց լուռ ու առանց պատարագի կանչող խորհրդի , իսկ Շուշիի Կանաչ վանքի գմբեթները զանգերի հետ թշնամին պայթեցրեց: Արցախի այս երկու եկեղեցիների զանգերը ձուլվել են Գյումրիում, 2015 թվականին: Հեղինակը գյումրեցի քանդակագործ Հովհաննես Պապոյանն է, որն իր եղբայրների հետ Գյումրիում հիմնել է եկեղեցական զանգերի ձուլարան։Քանդակագործ եղբայրները արհեստն ու արվեստը միավորել են ու պատրաստում են զանգեր հայկական զարդանախշերով ու եկեղեցիների հարթաքանդակներով:

Դադիվանքի և Շուշիի Կանաչ վանքի զանգերը վարպետը տեղադրել է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առիթով: Արցախում դրանք 5 տարի պատարագների ու ժամերգությունների են կանչել հավատացյալներին:

«Դադիվանքի զանգերն իջեցվեցին: Ճիշտն ասած՝ երեխայի պես լաց եմ եղել: Հետո ինչքան մեծ էր ուրախությունս, երբ զանգերը վերատեղադրվեցին: Իսկ Կանաչ վանքի զանգերի մասին մինչև օրս տեղեկություն չունեմ : Տա աստված մի օր ամեն ինչ վերադարձնենք ու ես բոլոր եկեղեցիներում նորից անվճար զանգեր կկախեմ»,-ասում է քանդակագործ Հովհաննես Պապոյանը:

Երկու վանքերի զանգերին եկեղեցիների հարթաքանդակներն են : Սա վարպետների ձեռագիրն է, որ ամեն մի զանգ լինի յուրօրինակ ու անվանական: Սրանով գյումրեցի վարպետների աշխատանքը տարբերվում է եկեղեցական զանգերի մեծ արտադրություններից։Գյումրեցի եղբայրները բացառապես հայկական զարդանաշխեր են պատկերում:

«Վերցնում ենք հայկական զարդանախշերը ու հիմնականում աշխատում ենք հավատարիմ մնալ մեր մշակույթին , մեր դարավոր պատմությանը: Ով, եթե ոչ հայը պետք է պահպանի իր մշակույթը: Դադիվանքի և Շուշիի Կանչ վանքի զանգերի վրա եկեղեցիների հարթաքանդակներն էինք պատկերել: Համոզված եմ , որ վերադարձնելու ենք հաստատ»,- ասում է  քանդակագործ Վահագն Պապոյանը:

Հնոցի մեջ պարբերաբար հումք են ավելացնում՝ պղնձի և անագի համաձուլվածքը պետք է ճիշտ համամասնությամբ ստանալ: Ու մինչ ձուլվածքը պատրաստ կլինի, զանգի , այսպես ասենք, կաղապարն է պատրաստվում, պարաֆինից ստացած զարդանախշերն են  տեղադրվում: Զանգի չափերն ու պատրաստման ճշգրտությունը որոշիչ են հնչողության համար:

Հնոցում կրակը ժամեր շարունակ բոցավառվում է ու համաձուլվածքն արդեն պատրաստ է: Հերթը զանգի ձուլման ամենաբարդ փուլինն է: Լավայի պես տաք հեղուկը պետք է կաղապարի մեջ լցնել: Այս գործից առաջ ու ամբողջ ընթացքում զանգագործ եղբայրներն աղոթում են: Սա գործի հաջողության համար է:

Մեկ զանգի ձուլման ամբողջ պրոցեսը ամենաքիչը 7 օր է տևում: Յուրաքանչյուր զանգ իր տարիքն ու կյանքի տևողությունն ունի:

«Զանգը ծերանում է: Ոչ մի այլ առարկա նման հատկություն չունի: Ինչքան զանգը հին է, այնքան ձայնը նստած է: Տարիների ընթացքում փոխվում է մոլեկուլյար կազմվածքը: Մի զանգ էլ պատրաստել եմ, որի վրա գրված է ․ «Աստված զորացրու ազգս Հայոց»։Կապ չունի, թե որ եկեղեցում կտեղադրվի »,-նշում է  Հովհաննես Պապոյանը:

Պատերազմից հետո ձուլված զանգը սպասում է եկեղեցիներից մեկում տեղ գտնելու իր հերթին: Եկեղեցական զանգերի պատրաստման նոր ժամանակաշրջանում գյումրեցի վարպետները թողնում են իրենց հետքը՝ ամեն զանգի ներսի հատվածում եղբայրների ազգանունն է դրոշմված: