17:33 22.11.2020
Իտալացի գիտնականները համեմատել են մարդու ուղեղի նեյրոնային ցանցերի կառուցվածքը տիեզերքում գտնվող գալակտիկաների ցանցի հետ և դրանց միջև բազմաթիվ ընդհանրություններ են գտել: Հետազոտության արդյունքները հրապարակված են «Frontiers of Physics» ամսագրում:
Մարդու ուղեղը և տիեզերքը երկու ամենաբարդ բնական համակարգերն են: Բոլոնիայի համալսարանի աստղաֆիզիկոս Ֆրանկո Վացան և Վերոնայի համալսարանի նյարդավիրաբույժ Ալբերտո Ֆելետտին համարում են, որ չնայած մասշտաբի մեծ տարբերությանը, ֆիզիկական գործընթացները, որոնք հանգեցրել են այս համակարգերում նյութի կառուցվածքին, գործել են նույն օրենքների համաձայն: Արդյունքում ձևավորվել են բարդության և ինքնակազմակերպման նույն մակարդակի կառույցներ:
Մարդու ուղեղը գործում է՝ շնորհիվ շուրջ 69 միլիարդ նեյրոնների հսկայական նեյրոնային ցանցի: Մեր կողմից դիտարկվող տիեզերքն, իր հերթին, բաղկացած է առնվազն 100 միլիարդ գալակտիկաներից: Նեյրոնները և գալակտիկաները, որոնք դասավորված են երկար թելիկների և հանգույցների տեսքով, կազմում են համակարգերի զանգվածի ընդամենը 30 տոկոսը, իսկ 70 տոկոսը պասիվ դեր կատարող բաղադրիչներ են՝ ուղեղում՝ ջուրը, իսկ դիտարկվող տիեզերքում՝ մութ էներգիան:
Ընդհանուր առանձնահատկությունների հիման վրա հետազոտողները կազմել են երկու համակարգերի նյութերի տատանումների համեմատական մոդել և ուսումնասիրել դրանց կառուցվածքային, ձևաբանական և ցանցային հատկությունները։
Գիտնականները պարզել են, որ ուղեղիկի նեյրոնային համակարգում տատանումների բաշխումը հետևում է նույն պրոգրեսիային, ինչ տիեզերական սարդոստայնում նյութի բաշխումը, իհարկե, ավելի այլ մասշտաբներով։
Գիտնականները նաև գնահատել են ինչպես նեյրոնային ցանցը, այնպես էլ տիեզերական սարդոստայնը բնութագրող պարամետրերը և կրկին զարմանալիորեն մեծ նմանություններ են գտել:
«Մեր վերլուծության բացահայտած նմանության զարմանալի աստիճանը ենթադրում է, որ երկու բարդ համակարգերի ինքնակազմակերպումը, ամենայն հավանականությամբ, ձևավորվում է ցանցային դինամիկայի նույն սկզբունքներին համապատասխան», – գրում են հոդվածի հեղինակները:
Գիտնականները հույս ունեն, որ իրենց առաջարկած մեթոդը կիրառություն կգտնի ինչպես տիեզերաբանության, այնպես էլ նյարդավիրաբուժության մեջ և թույլ կտա ավելի լավ հասկանալ ինչպես ուղեղի, այնպես էլ տիեզերքի ուղղորդված դինամիկան, որն ընկած է ժամանակային էվոլյուցիայի հիմքում:
09:40 26.11.2024
Պետր Յանը հաղթել է Դեյվիսոն Ֆիգեյրեդուին․ UFC08:10 26.11.2024
Սյունիքի մարզի բարձրադիր գոտիներում մառախուղ է21:50 25.11.2024
ՀՀ տարածքում փակ ավտոճանապարհ կա20:55 25.11.2024
Քեյնը գերազանցել է Հոլանդի ռեկորդը19:55 25.11.2024
Օլիմպիական չեմպիոնուհի Ելենա Վեսնինան ավարտել է կարիերան19:44 25.11.2024
Ձյուն, մառախուղ, ձնախառն անձրև. իրավիճակը Հայաստանի ճանապարհներին17:11 25.11.2024
Ալեքսանդր Օվեչկինը ծանր վնասվածք է ստացել16:58 25.11.2024
Իսրայելի օդուժը հարվածներ է հասցրել Բեյրութի հարավային արվարձաններին16:41 25.11.2024
Ճամբարակում, Սպիտակի ոլորաններում ձյուն է տեղում10:46 26.11.2024
Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդայի գլխավորած պատվիրակությունն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիրՊաշտոնական այցով Հայաստան ժամանած Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդայի գլխավորած պատվիրակությունը նոյեմբերի 26-ին այցելեց Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Պարույր Հովհաննիսյանի, Երևանի փոխքաղաքապետ Արմեն Փամբուխչյանի և Լեհաստանում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ալեքսանդր Արզումանյանի ուղեկցությամբ։ Հյուրերին դիմավորեց Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի տնօրեն Էդիտա Գզոյանը և ուղեկցեց դեպի Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր՝ ներկայացնելով հուշահամալիրի ստեղծման պատմությունը: Լեհաստանի […] ...
10:42 26.11.2024
Հայտարարություն դեղատնային գործունեություն, բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնելու համար լիցենզիաների տրամադրման վերաբերյալԵթե դեղատնային գործունեություն, բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնելու համար լիցենզիաների տրամադրման օրվանից անցել է 5 տարի և ավելի, լիցենզավորված անձինք ենթակա են նորից լիցենզավորման օրենքն ուժի մեջ մտնելուց (2024թ. հունիսի 14) հետո՝ սահմանված ժամկետներում: Այս մասին հայտնում է ՀՀ առողջապահության նախարարությունը։ Եթե լիցենզիայի տրամադրման օրվանից մինչև օրենքն ուժի մեջ մտնելն անցել է 5 տարուց պակաս […] ...
10:29 26.11.2024
Երևանի բարձրադիր հատվածում ձյան տեսքով տեղումներ կլինենՇՄՆ «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը զգուշացնում է. հյուսիս արևմուտքից հզոր ցիկլոնի ներթափանցմամբ պայմանավորված նոյեմբերի 26-ի ցերեկը, 27-ին, 27-ի լույս 28-ի գիշերը հանրապետության ողջ տարածքում սպասվում են տեղումներ։ Նոյեմբերի 26-ի ուշ երեկոյան ժամերից, 27-ին և 28-ի գիշերը Շիրակում, Լոռիում, Տավուշի նախալեռնային գոտում, Արագածոտնում, Կոտայքում, Գեղարքունիքում, Արարատի, Վայոց ձորի և Սյունիքի լեռնային ու նախալեռնային գոտում կլինեն […] ...
10:23 26.11.2024
Հյուսիս-հարավի Տրանշ-4-ի Քաջարան-Ագարակ 32կմ ճանապարհի կառուցման աշխատանքները շարունակվում ենՀյուսիս-հարավի Տրանշ-4-ի Քաջարան-Ագարակ 32կմ ճանապարհի կառուցման աշխատանքները շարունակվում են։ Այս մասին հայտնում է «Ճանապարհային դեպարտամենտը»՝ ներկայացնելով այդ մասին պատմող տեսանյութ։ ...
10:18 26.11.2024
Տարադրամի փոխարժեքները նոյեմբերի 26-ինShantnews.am-ը ներկայացնում է տարադրամի փոխարժեքները՝ ըստ rate.am-ի: ԱՄՆ դոլարի առքի առավելագույն արժեքն է 389 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 392 դրամ: Եվրոյի առքի առավելագույն արժեքն է 407 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 413 դրամ: Ռուսական ռուբլու առքի առավելագույն արժեքն է 3․72 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 3․8 դրամ: ...
10:00 26.11.2024
Անհաջող շրջան բոլոր հարձակվողների մոտ լինում է․ Անչելոտին` Մբապեի մասինՄադրիդի «Ռեալի» գլխավոր մարզիչ Կառլո Անչելոտին խոսել է ակումբի հարձակվող Կիլիան Մբապեի մասին. «Անհաջող շրջան բոլոր հարձակվողների մոտ լինում է։ Երբ նրանք գոլի հեղինակ չեն դառնում, հիասթափվում են։ Տեսնում եմ, որ Կիլիանը մոտիվացված է և ուրախ է մարզումների ժամանակ։ Վաղ թե ուշ՝ այդ վատ շրջանն ավարտվելու է։ Ես չեմ պատրաստվում նրան սովորեցնել` ինչպես խաղալ հարձակվելիս։ […] ...