Գյումրիի Մայր Հայաստան հուշահամալիրի վերանորոգումն ավարտված է

1970 թվականին Մայր Հայաստան հուշահամալիրի կառուցման 3 նախագիծ է  ներկայացվել: Մեկի հեղինակը ճարտապետ Սուրեն Կուրազյանն , ով մինչև այսօր պահում է  իր նախագծային աշխատանքի էսքիզները ։ Նախագիծը իր՝ 4-րդ կուրսի ուսանողի  առաջին լուրջ գործն էր։ Այդ թվերին հազվադեպ էր, երբ ուսանողին վստահում էին  մրցույթի հայտ ներկայացնել ։ Լենինականի քաղսովետի նախագահ՝ Սուրեն Մատնիշյանը թույլ է տվել երիտասարդ ճարտարապետին իր նախագծով հանդես գալ։ Թեև չընտրվեց իր նախագիծը , բայց ճանաչվեց  լավագույնը։

Հուշահամալիրը կառուցվեց 1964-1977 թվականների Լենինականի գլխավոր, ՀԽՍՀ վաստակավոր ճարտարապետ  Ռաֆայել Եղոյանի  նախագծով։1973 թվականին սկսված շինարարությունն ավարտվում է  2 տարում: Այդ տարիներին  2 քանդակագործի 2 տարբերակ է ներկայացվել,  որոշելու՝ թե, որն է մայրաքաղաքում, որը՝ հայրաքաղաքում տեղադրվելու:

«  Հիմա ինչ-որ կա դա Լենինականի գլխավոր ճարտապետի ՝  Ռաֆայել Եղոյանի նախագծով է։ Նա այս քաղաքի համար բավականին մեծ լումա ունի։ Արա Սարգսյանի և Արա Հարությունյանի քանդակներից, որոշվեց, որ Գյումրիում կտեղադրվի Արա Սարգսյանի գործը»,-պատմեց ճարտարապետ Սուրեն Կուրազյանը։

«Մայր Հայաստան» հուշահամալիրի հանդիսավոր  բացումը 1975 թ. մայիսի 9-ին էր , Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի  30-ամյակի առիթով։Քանդակագործ, գեղարվեստի ակադեմիայի ակադեմիկոս Արա Սարգսյանի մահից հետո քանդակը վերջնական տեսքի է բերել մեկ այլ քանդակագործ՝ Երեմ Վարդանյանը: Հուշահամալիրի սկզբնամասում հերոս քաղաքների անունները կրող պուրակն է, անհայտ զինվորի հուշարձանն ու  անմար կրակն էլ հուշահամալիրի աջ հատվածում ։ Վաստակավոր ճարտարապետ Ռաֆայել Եղոյանի նախագծով կառուցվեց նաև ջրավազաններով աստիճանահարթակ:

« Աստիճանաջրվեժի ճարտարապետական կողմն արել է Օնիկ Հարությունյանը, մեր նախագծային ինստիտուտի տնօրենն էր, ինչպես նաև Հարություն Սահակյանը, երկուսն են ջրվեժի հեղինակները, իսկ այդ ամենն իհարկե հավանություն է տվել Ռաֆայել Եղոյանը»,-նշեց  Սուրեն Կուրազյանը։

Ջրավազանները, որոնք տասնամյակներով լիարժեք չեն գործել, այժմ վերանորոգվել են: Կատարած աշխատանքի որակի մեջ համոզվելու համար շինարարն առաջինը փորձարկեց։ Կառուցված 10-ը ջրավազաններով ջուրն հոսում է ամբողջ կասկադով:

Խողովակաշարերով ջուրը դեպի աստիճանաջրվեժներ լցվում է հուշամալիրին կից լճակից: Մայր Հայաստան հուշարձանի պատվանդանին  գրված սիրո խոստովանություններն ու այլ գրությունները ևս մաքրվել են, կոսմետիկ այլ հարդարումներն ևս շինարարն է կատարում։ Հիմնանորոգված աստիճանաջրվեժով,  նոր կառուցված  քարե գորգով  հուշահամալիրը վաղվանից  կարող է ընդունել քաղաք այցելող հյուրերին ։