Քվեարկություն կոճղի վրա, բեռնախցիկում, ավտոբուսում. ՌԴ հանրաքվեն և նախագահական ժամկետը երկարաձգելու նախադեպերն այլ երկրներում

Հունիսի 26-ին Ռուսաստանում սահմանադրական փոփոխությունների շուրջ քվեարկության երկրորդ օրն է։ Ռուսաստանի պատմության մեջ առաջին անգամ քվեարկությունը կտևի 1 շաբաթ։ Իսկ հուլիսի 1-ը կլինի քվեարկության հիմնական օրը։ Երկրի իշխանությունները նման քայլի են գնացել կորոնավիրուսի համավարակի պատճառով։

Մոսկայում և Նիժեգորոդսկի մարզում անցկացվում է նաև էլեկտրոնային քվեարկություն։ Հունիսի 26-ի առավոտվա տվյալներով՝ էլեկտրոնային քվեարկությանն արդեն մասնակցել է գրանցվածների 50 տոկոսից ավելին։

Էլեկտրոնային քվեարկության շուրջ հենց առաջին օրը աղմուկ էր բարձրացել։ Ռուս լրագրող Պավել Լոբկովը ցույց էր տվել, որ կարելի է քվեարկել 2 անգամ՝ թե՛ ընտրատեղամասում, թե՛ օնլայն։

Ռուսաստանի կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի ղեկավար Էլլա Պամֆիլովան արձագանքել է այս միջադեպին՝ ասելով, որ եղել են մարդիկ, ովքեր 2 անգամ քվեարկելու փորձ են արել և հպարտությամբ հայտնել են այդ մասին, սակայն նման բան ոչ ոքի չի հաջողվի։ Պամֆիլովան շեշտել է, որ քվեարկության որոշակի փուլում նման մարդիկ, միևնույն է, բացահայտվելու են։

Ռուսաստանի որոշ շրջաններում նորագույն պատմության մեջ առաջին անգամ կազմակերպվել է նաև բացօթյա քվեարկություն՝ կրկին հաշվի առնելով կորոնավիրուսի համավարակը։ Քվեարկության այս ոչ սովորական ձևը տարբեր դրսևորումներ է ունեցել և սոցիալական ցանցերում լուրջ քննարկումների տեղիք տվել։

Վլադիվոստոկում ընտրատեղամասերից մեկը եղել է ոչ ավել, ոչ պակաս, մեքենայի բեռնախցիկում՝ շենքերից մեկի բակում։

Дорогие все. Официальное заявление. Я прекращаю критиковать "общероссийское голосование", потому что ничего убедительнее этой съемки я сказать не могу.
Это Владивосток. "Избирательный участок" организован в багажнике машины во дворе. Источник: https://t.co/El8UvZBWw8 pic.twitter.com/6x76Y3ab1V

— Alexey Navalny (@navalny) June 25, 2020

Բրյանսկում և Ուլյանովսկի շրջանի Կոմարովկա գյուղում մարդիկ քվեարկել են կոճղի վրա։

ААААААА 2020 год, жителям сверхдержавы предлагают голосовать на пеньке у колодца!

Так вот о чём поправка про сохранение русских традиций! pic.twitter.com/kL9zYNNUgH

— Штаб Навального в Брянске (@teamnavalny_brk) June 25, 2020

В селе Комаровка Ульяновской области выборы проходят в торжественной обстановке. На участке подняли флаг России. pic.twitter.com/KArkce8eiA

— Daniil Ken (@daniilken) June 25, 2020

Որոշ տեղերում սեղանի և կոճղի գործառույթները կատարել է քարը։

Когда нет стола, можно проголосовать и на камне pic.twitter.com/LgVpVWQ7Q6

— Andrey Zakharov (@skazal_on) June 25, 2020

Ընտրատեղամասերից մեկը տեղակայվել է ֆուտբոլային դաշտի տարածքում, մեկ այլ դեպքում էլ մարդիկ քվեարկել են մանկական խաղահրապարակում։

А как вам «избирательный участок» на футбольном поле? pic.twitter.com/kD4fzqYGb2

— Омское гражданское объединение (@omsk_ogo) June 25, 2020

С детской горки — прямо в избирательную урну. pic.twitter.com/r4JSvEXAis

— Andrey Zakharov (@skazal_on) June 25, 2020

Իսկ Տվերում ընտրատեղամասի դերում հանդես է եկել ավտոբուսը։

А вот ещë одно прогрессивное решение. Как вам? pic.twitter.com/mqQ6pB661Z

— Навальный | Тверь (@navalny_tver) June 25, 2020

Ներսում թե բացօթյա, հանրաքվեի նախնական արդյունքներն, ամենայն հավանականությամբ, հայտնի կլինեն արդեն հուլիսի 1-ին։ Եթե Ռուսաստանի քաղաքացիները կողմ քվեարկեն սահմանադրական փոփոխություններին, ապա նախագահական նախկին ժամկետները կզրոյացվեն, և տեսականորեն Վլադիմիր Պուտինը կարող է երկիրը ղեկավարել մինչև 2036թ.-ը։

Պուտինը նախագահի կամ վարչապետի պաշտոնում Ռուսաստանը ղեկավարում է 1999 թ.-ի դեկտեմբերի 31-ից։

Ի դեպ, Ռուսաստանը միակ երկիրը չէ, որը փորձել է շրջանցել նախագահի կառավարման ժամկետների սահմանադրական սահմանափակումը։ Constitution Unit միջազգային միության փորձագետների հաշվարկների համաձայն՝ 1875-2011 թթ․-ի ընթացքում պետությունների ղեկավարների գրեթե մեկ քառորդը այս կամ այն կերպ փորձել է շրջանցել կառավարման ժամկետի սահմանափակումները, և նրանցից 71-ին, այսինքն՝ 20 տոկոսին, դա հաջողվել է։

Դա կատարվել է՝ գործող սահմանադրությունում փոփոխություններ կատարելով կամ նոր սահմանադրություն ընդունելով, հանրաքվե անցկացնելով կամ խորհրդարանի միջոցով փոփոխություններն ընդունելով։

Սահանադրական իրավունքի մասնագետների հաշվարկներով՝ նախագահի ժակետը սահմանափակող դրույթ է պարունակում վերջին 2 հարյուրամյակի ընթացքում ընդունված սահմանադրությունների մոտ 60 տոկոսը։ Դա առաջին անգամ սահմանադրությամբ ամրագրել են լատինամերիկյան երկրները 19-րդ դարի սկզբում։

BBC-ի ռուսական ծառայությունն առանձնացրել է մի քանի երկրներ, որոնք չեղարկել են նախագահական ժամկետի սահմանափակումները։

Նման օրինակները շատ են աֆրիկյան երկրներում. Չադի նախագահ Իդրիս Դեբին պետության ղեկին է գտնվում արդեն 30 տարի։ Կամերունի 87-ամյա նախագահ Փոլ Բիյան երկիրը ղեկավարում է 45 տարի։

2015թ․-ին անցկացված հանրաքվեից և նախագահական ժամկետի սահմանափակումը վերացնելուց հետո Կոնգոյի Հանրապետության նախագահ Դենի Սասսու Նգեսոն իշխում է արդեն 36 տարի։

Իսկ Ռոբերտ Մուգաբեն 37 տարի ղեկավարում էր Զիմբաբվեն, մինչև 2017թ-ին նրան զրկեցին իշխանությունից իր իսկ համախոհները։

Վենեսուելայի նախկին նախագահ Ուգո Չավեսը երեք անգամ հանրաքվե է անցկացրել՝ իր լիազորությունների ընդլայնման կամ երկարաձգման համար։

ԱՊՀ երկրներից, օրինակ Բելառուսի նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոն երկրի ղեկավարի պաշտոնը զբաղեցնում է արդեն 25 տարի։