ԿԳՄՍ-ն գնացել է Արթիկի եկեղեցում ոչ պրոֆեսիոնալ պեղումներ կատարելու ահազանգի հետքերով

Արթիկի 5-րդ դարի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու տարածքում տեղի ունեցած պեղումները ոչ պրոֆեսիոնալ են և նման են գանձագողության ձեռագրի: Այսպիսի կարծիք է հայտնել ճարտարապետ, 1992-95 թվականներին Արթիկի քաղխորհրդի գործկոմի նախագահ Ռազմիկ Քարտաշյանը: Նրա ներկայացրած բողոքի հետքերով այսօր Արթիկ են այցելել կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Նարինե Խաչատուրյանը, պեղումներ իրականացրած հնագետը և փորձագետները: Տեղում ուսումնասիրել են խոնարհված եկեղեցու տարածքում կատարված պեղումների արդյունքները:

Արթիկի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ և Սուրբ Աստվածածին եկեղեցիները հարևանությամբ են գտնվում: Մեկը 7-րդ , մյուսը՝ 5-րդ դարի թվագրություն ունի: Երկու տասնամյակից ավելի արթիկցիները դրամահավաք են կատարում եկեղեցիները վերականգնելու համար: 2018-ին արթիկցի մեծահարուստներից մեկը ցանկություն է հայտնել ֆինանսավորելու Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու շինարարությունը: Մինչ վերականգնումը, տարածքում պեղումներ կատարելու անհրաժեշտություն է առաջացել: 2019-ի ապրիլին են պեղումները սկսել, ընդամենը 20 օր են տևել ու կիսատ մնացել: Պատճառը եկեղեցու խիստ վթարային հատվածն էր:  Պեղումները կիսատ են մնացել, հնագետները չեն կոնսերվացրել: Եկեղեցու հիմքերը բաց են մնացել, սա էլ հիմք է հանդիսացել այն բանի համար, որ Արթիկի նախկին քաղխորհրդի գործկոմի նախագահ ու ճարտարապետ Ռազմիկ Քարտաշյանը պեղումները որակել է ոչ պրոֆեսիոնալ ու նմանեցրել գանձագողության:

Հնագետ Համազասպ Խաչատրյանը Արթիկի եկեղեցու պեղումներին ներգրավված է եղել փորձագետի կարգավիճակով: Գանձագողության կասկածի մասին ահազանգը հասել էր մինչև Արթիկի ոստիկանություն, նյութեր են նախապատրաստել, հնագետն էլ ուսումնասիրել է ու հերքել գանձագողությունը:

«Մենք գանձագողություն գիտենք Թուրքիայում, երբ որպեսզի արագացնեին հայկական եկեղեցիների ավերումը, միֆ էին հորինել, թե եկեղեցու հիմքերում ոսկիներ են թաղված: Եվ ինչքան արկածախնդիր թուրք ու քուրդ կար, սկսել էին ավելել, եկեղեցիների հիմքերը: Այստեղ նման անհեթեթ մարդիկ, կարծում եմ, որ չկան: Ես ներգրավված եմ եղել, որպես փորձագետ: Այստեղ ոչ մի գանձագողություն չկա, ընդամենը մի քանի փոքր փոս էր փորվել, երևի վերականգնող ճարտարապետի կողմից, որպեսզի տեսնեն հիմքերի վիճակը»,-SHANTNEWS-ի հետ զրույցում ասել է հնագետ Համազասպ Խաչատրյանը:

Ինչու են եկեղեցու հիմքերը բաց մնացել: Տեղում պարզելու համար շրջայց է կազմակերպել կրթության, մշակույթի ու սպորտի նախարարությունը: Նախարարի տեղակալ Նարինե Խաչատուրյանը նախ ներկայացրեց, որ բողոք ներկայացրած ճարտարապետին՝ Ռազմիկ Քարտաշյանին էլ են հրավիրել, բայց նա չէր եկել:

Հնագետները նախարարի տեղակալին ուղեկցեցին եկեղեցու ամենավթարային հատվածը, որտեղ պեղումները կիսատ են մնացել: Մասնագիտորեն բացատրեցին, թե ինչու են եկեղեցու հիմքերը բաց թողել:

«Հիմքերը բաց են մնացել, որովհետև ըստ պեղման պլանի՝ պետք է բացվեին, որ վերականգնող ճարտարապետն աներ իր աշխատանքը: Ամբողջ պեղման իմաստը դա է: Մեղադրողը հնագետ չէ, չի կարողացել ճիշտ բնութագրել, թե իր ասածն ինչ է»,- SHANTNEWS-ի հետ զրույցում ասել է հնագիտական արշավախմբի ղեկավար Լևոն Մկրտչյանը:

Հետո նախարարի տեղակալի ու փորձագետների ուշադրությունը գրավեց վերամբարձ կռունկը, որ մոտ 30 տարի գտնվում է հարևանությամբ գտնվող Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցու մոտ: 90-ականներին, ըստ հոգևոր հովվի, կրկին դրամահավաք է եղել Արթիկում ու որոշել են սկսել վերականգնման աշխատանքները: Բայց վերականգնման փոխարեն միայն ապամոնտաժել են տանիքն ու զանգակատունը: Աշխատանքները ղեկավարել է այն ժամանակ Արթիկի քաղխորհրդի գործկոմի նախագահ, նույն ինքը՝ բողոքի հեղինակը՝ Ռազմիկ Քարտաշյանը:

Նախարարությունն էլ բողոք ներկայացնող անձի հետ չի զրուցել, էլեկտրոնային հրապարակումից են նրա կարծիքին ծանոթացել: Իսկ այսօր հնագետների բացատրություններից հետո, եզրահանգման եկան, որ պեղումները Արթիկի եկեղեցում շարունակվելու են:

«Անշուշտ, պետք է շարունակվեն և, մեղմ ասած, այդքան էլ ճշմարիտ բաներ չկային բողոքի մեջ»,- նշել է ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալ Նարինե Խաչատուրյանը:

Նախ հնագետները հաշվետվություն են ներկայացնելու անցած տարվա գարնանը կատարած պեղումների մասին, որից հետո նորից դիմելու են նախարարություն պեղումների նոր թույլտվություն ստանալու համար: