Գազն այս տարի չի թանկանա. Վահե Դավթյան

Վերջին մեկ շաբաթվա ընթացքում մամուլում գազի գնի թանկացման մասին տարբեր տեղեկություններ են շրջանառվում: Ըստ որոշ տեղեկությունների՝ գազը կարող է թանկանալ արդեն հուլիս ամսից:

Գազի գնի հնարավոր թանկացման և դրա հետևանքների մասին SHANTNEWS.am-ը զրուցել է «Մեկ Հայաստան» կուսակցության քաղխորհրդի անդամ, էներգետիկ փորձագետ Վահե Դավթյանի հետ:

Նրա խոսքերով` գազի գինն ինչպես նախկինում, այնպես էլ այսօր շարունակում է հանդես գալ որպես քաղաքական շահարկման գործիք:

«Գազպրոմի» և ՀՀ կառավարության միջև առկա է սկզբունքային համաձայնություն գոնե 2019-ին երկրի ներսում գազի գինը պահպանելու վերաբերյալ: Սա պարզապես շահարկումներ են, և դրանց համար չկան ռեալ նախադրյալներ: Հակառակ դեպքում «Գազպրոմ Արմենիան» չէր գնա օպտիմալացման. այս պահին իրենց օրակարգում է 500-1000 աշխատակցի օպտիմալացումը: Այս ամենը նպատակ ունի, որ «Գազպրոմ Արմենիան»-ն փոխհատուցի այն վնասը, որը կրում է 2018-ի դեկտեմբերի 31-ին կայացված որոշման համար առ այն, որ գազի գինը սահմանին թանկանում է 15 դոլարով»,- ասաց փորձագետը:

Վահե Դավթյանի խոսքերով՝ չնայած, որ ստեղծված մակրոտնտեսական իրավիճակը կարող է հանգեցնել գազի գնի թանկացման, պաշտոնական Մոսկվան առնվազն 2019-ի համար գազի գնի թանկացման հարց հայ-ռուսական օրակարգում չի քննարկում:

Մեր այն հարցին, թե հնարավո՞ր է գազի թանկացում լինի 2020 թ-ին, փորձագետը պատասխանեց, որ հարկավոր է հասկանալ, որ գազի շուկան որպես ինքնուրույն ինստիտուտ աշխարհում ձևավորված չէ, և դրանում առկա տատանումները պայմանավորված են նավթի շուկայում առկա տատանումներով: Նրա խոսքերով` նավթի շուկան անկանխատեսելի է, ուստի գալիք տարվա համար գազի գնի կանխատեսումներ անելը բարդ գործընթաց է.

«2018-ի ընթացքում ՌԴ-ից արտահանվող գազի գինը բարձրացել է 25 %-ով` մոտենալով 230 դոլարի, և սա կարող է անդրադառնալ հայ-ռուսական բանակցությունների վրա: Մտաբերում եմ Պուտինի կողմից արված այն հայտարարությունը, որ ՀՀ-ն շարունակում է ՌԴ-ից գազը ստանալ էժան գնով, եթե համեմատենք այլ երկրների հետ:  Ռուսաստանը չի պատրաստվում էապես փոխել Հայաստանում գազի գնի սակագնային քաղաքականությունը»:

Փորձագետը նշեց, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը գազի գնի մասին խոսելիս հղում է անում ԵԱՏՄ ընդհանուր շուկայի գազի գնի փիլիսոփայությանը, սակայն ԵԱՏՄ ընդհանուր գազի շուկան կձևավորվի միայն 2025-ին, և մեր խնդիրն է միջոցներ ձևավորել մինչ այդ մեր երկրի ներսում գազի գնի օրգանական աճը զսպելու համար:

Վահե Դավթյանն ասաց, որ այսօր «Գազպրոմ Արմենիա» ընկերությունը բարդ իրավիճակում է, քանի որ ըստ 2013-ի գազային պայմանագրերի` այն պարտավոր է տարեկան 9 տոկոս շահութաբերություն ապահովել, իսկ մեր երկրի պայմաններում դա բարդ ցուցանիշ է.

«2018-ի դրությամբ` ՀՀ է ներկրվել մոտավորապես 2 միլիարդ խորանարդ մետր գազ, իսկ 2015, 2016 թ-ին այդ թիվը կազմել է 2,2 միլիարդ, սա բավականին բացասական դինամիկա է: Նման դեպքում 9 տոկոսանոց մարժինալությունը դժվար է լինելու ապահովել: Եթե մենք փորձում ենք տնտեսական մեթոդաբանությամբ, ապա գազի գնի թանկացումն այլընտրանք չունի, ուստի հարցը պետք է տեղափոխվի միայն քաղաքական դաշտ»: