Գյումրիում Սպիտակի երկրաշարժի հոգեբանական տրավմաները մարդկանց մոտ հաղթահարված չեն. աշխարհի հոգեվերլուծողների գնահատականը

Ֆրանսիայից, Շվեյցարիայից, Ռուսաստանի Դաշնությունից ժամանած 30 հոգեբաններ ու հոգեվերլուծողներ Գյումրիում մասնակցել են միջազգային երկօրյա գիտաժողովի։Այն նվիրված է Գյումրիում և Սպիտակում հոգեվերլուծական ծառայության հիմնադրման 30-ամյակին։

Մասնակիցներից շատերը 88-ից հետո աղետյալ քաղաքներում նոր ծառայության հիմնադիրներն են: Նրանք 88-ի աղետից 30 տարի անց խոսել են երկրաշարժի հետևանքների, ինչպես նաև պատերազմների, աղետների ու ահաբեկչությունների հետևանքով առաջացած հոգեբանական տրավմաների մասին:

Գյումրի այցելած մասնագետները ցավով են նշում, որ 30 տարի անց քաղաքում դեռ կարելի է տեսնել կիսավեր շինություններ, տնակներ ու սոցիալապես ծանր կենսապայմաններ: Իսկ ընդհանուր պատկերը, ըստ նրանց, հաստատումն է այն բանի, որ աղետի հետևանքները հոգեբանորեն հաղթահարված չեն։

Հոգեվերլուծող Վերոնիկ Բելանժեն պատմում 1, որ 30 տարի առաջ Սպիտակի երեխաների հետ է աշխատել, փորձել է երեխաներին դուրս բերել հետաղետյա տրավմայից։ Անցած տարի էլ եղել է Սպիտակում ու ծանր ապրումներ ունեցել: Տեսել է մարդկանց, որոնք շատ համառ են, պայքարող, որովհետև նրանց ապրելակերպը շատ վատն է։ Այս պայմաններում հոգեբանական տրավմաներ հաղթահարելը շատ դժվար է, էլի ժամանակ է պետք։

Հոգեվերլուծող Դիրան Դոնաբեդյանն էլ ասում է, որ այն, ինչ սկսվել է 30 տարի առաջ, պետք է շարունակվի, քանի որ հոգեկան դժվարությունները միայն սիրով չեն հաղթահարվում, մասնագիտական բուժում է նաև պետք:

Մանկաբույժ, հոգեվերլուծող Բլոնդին Գեթիեն էլ է համոզված, որ հետաղետյա հոգեբանական տրավմաների հաղթահարումը շատ դժվար գործընթաց է, արդեն 3 սերունդ է անցել, մարդկանց կյանքում երկրաշարժը մեծ ճեղքվածք է թողել, կյանքը բաժանել առաջ և հետո-ի։ 30 տարին բավական չէ, որ այդ վիշտը հաղթահարվի, քանի որ պատմությունը ժառանգաբար փոխանցվում է, ասել է նա։

Ընտանեկան հոգեբաններ են պետք անհատական հոգեթերապիայի համար։ Սա սովորական աղետ չէր։ Ըստ Բլոնդիեն Գեթիեի՝ 1989-ին, երբ իրենք Հայաստան են եկել, խոսում էին 80.000 զոհերի մասին, հետո այդ թիվը դարձավ 25.000։

Գիտաժողովի կազմակերպիչ, հոգեվերլուծող Անժելա Վարդանյանն էլ այն կարծիքին է, որ տնակները վատ են անդրադարձել մարդկանց հոգեբանության վրա: Նրա խոսքերով՝ մարդիկ պարփակվել են տնակներում, ինչը ապագայից կտրվել է նշանակում: Նրանց մոտ անհույս վիճակ է. ինչի՞ համար տուն, ինչի՞ համար ապրել, երբ գոյատևում ես: Ու դա նրան կապում է տնակի հետ: Մյուս կողմից էլ, դա ավելի հեշտ, կարճ ճանապարհն է առանց պայքարի կյանքի համար:

Հոգեվերլուծող Արմինե Գմյուր-Կարապետյանը համամիտ չէ, որ հոգեբանական տրավման մարդկանց մոտ հաղթահարված չէ: Տրավմայի ուժն,-ասում է, բավական մարել է: Իսկ լիարժեք հաղթահարման համար մարդկանց կյանքը պետք է բարելավել: Ու եթե իշխանությունները դա վաղուց հասկանային՝ շինարարությանը, արդյունաբերությանը զարկ տային, ապա հոգեբանական տրավմայի մարումը բնականոն կլիներ: Բայց Գյումրիում ամեն մարդ տրավմայի հաղթահարման իր ճանապարհով գնաց: