22:59 27.01.2024
Գիտնականներն ապացուցել են, որ ուշ ժամերին աչքերին կապույտ լույսի ազդեցությունը մեծացնում է գիրության հավանականությունը: Նրանց կարծիքով՝ սպեկտրի կապույտ մասի ճառագայթումը ցանկացած լույսի աղբյուրներից՝ էլեկտրոնային սարքերի էկրաններից (սմարթֆոններ, նոութբուքեր, հեռուստացույցներ) կամ պատուհաններից, կարող է հանգեցնել նյութափոխանակության խանգարումների։
Լույսը սպեկտրի կապույտ հատվածում խանգարում է մելատոնին հորմոնի արտադրությանը, որը կարևոր դեր է խաղում բոլոր կենդանի էակների ամենօրյա գործունեության ցիկլերը (ցիրկադային ռիթմերը) կարգավորելու գործում, ասում են Տյումենի բժշկական համալսարանի (TMU) փորձագետները:
Նրանք բացատրել են, որ նման ավելցուկային ազդեցության դեպքում խանգարվում են ոչ միայն քնի ռեժիմը, այլև նյութափոխանակությունը, և մարմնի արձագանքը որոշվում է մելատոնինի ընկալիչի MTNR1B գենի տարբեր տարբերակներով: Մարդկանց նյութափոխանակությունը, ովքեր իրենց գենոտիպում ունեն մելատոնինի ընկալիչի գենի MTNR1B rs10830963 տարբերակ, առավել զգայուն է կապույտ լույսի նկատմամբ: Ըստ վիճակագրության՝ նրանք կազմում են Երկրի ընդհանուր թվի մոտ կեսը։
Բացի դրանից, պարզվել է, որ այս գենի կրողների մոտ մարմնի զանգվածի ինդեքսի աճով փոխվում են օրական ջերմաստիճանի դինամիկան և միջին օրական ջերմաստիճանի մակարդակը, ասել են փորձագետները։ Մարդու մարմնի վրա կապույտ լույսի ազդեցության ծանրությունը գնահատելու նոր գործիք մշակելիս, Տյումենի բժշկական համալսարանի և այլ ինստիտուտների գիտնականները պարզել են, որ նույնիսկ փոքր քանակությամբ կապույտ լույսը ցանկացած աղբյուրից 21:30-ից 01:00-ն ընկած ժամանակահատվածում (մելատոնինի ամենաակտիվ արտադրության ժամանակահատվածը) կապված է մարմնի զանգվածի ինդեքսի ավելացման հետ:
Հետազոտությանը մասնակցել են արկտիկական գոտու բնակիչներ՝ Սալեխարդ, Ակսարկա և Նովի Ուրենգոյ Յամալի վրա: Մեկ շաբաթ նրանք կրել են ակտիմետրեր՝ սարքեր, որոնք թույլ են տալիս հետևել քնի որակին, ակտիվության մակարդակին և օրգանիզմի կենսագործունեության այլ պարամետրերին։ Սարքերը նաև գրանցել են ստացված լույսը 24/7՝ հաշվի առնելով տարբեր տիրույթներ (կարմիր-կանաչ-կապույտ), ասել է Կենսաբժշկական տեխնոլոգիաների համալսարանի գիտահետազոտական ինստիտուտի քրոնոկենսաբանության և քրոնոմբժշկության լաբորատորիայի ղեկավար, պրոֆեսոր Դենիս Գուբինը:
«Ստացված տվյալների հիման վրա խորհուրդ ենք տալիս ժամը 21-ից հետո սմարթֆոնների, համակարգիչների և ցանկացած այլ էլեկտրոնային սարքերի վրա միացնել կապույտ լույսի զտիչը, ինչպես նաև խուսափել փողոցից եկող լույսից։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ նույնիսկ փոքր քանակությունը կարող է հանգեցնել նյութափոխանակության խնդիրների, այդ թվում՝ քաշի ավելացման»,- նշել է պրոֆեսորը։
Նա ընդգծել է, որ մարդու համար ավելի հեշտ է խուսափել երեկոյան լույսից, երբ առավոտյան և ցերեկը օրգանիզմը բավարար քանակությամբ կապույտ լույս է ստացել. լույսն այս ժամին, ընդհակառակը, օգտակար է օրգանիզմի համար։
Հետազոտությունն իրականացվել է գարնանը, ապագայում գիտնականները մտադիր են աշխատանքները շարունակել այլ եղանակներին։ Ձմեռային չափումների արդյունքները մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում, քանի որ Արկտիկայում սա լույսի ամենամեծ դեֆիցիտի սեզոնն է:
10:55 04.04.2025
ԱՍՀ նախարարի տեղակալ Դավիթ Խաչատրյանը մասնակցել է ՄԱԿ-ի ԵՏՀ տարածաշրջանի կայուն զարգացման համաժողովինՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Դավիթ Խաչատրյանն ապրիլի 2-ից 3-ը մասնակցել է Ժնևում կայացած ՄԱԿ-ի «Կայուն, ներառական, գիտահեն և ապացուցահեն լուծումների առաջխաղացում ԵՏՀ տարածաշրջանում 2030 թ. Կայուն զարգացման օրակարգի և դրա Կայուն զարգացման նպատակների համար» խորագրով միջազգային համաժողովին։ Համաժողովին մասնակցել են տարբեր երկրների բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, քաղաքականություն մշակողներ, փորձագետներ և այլ շահագրգիռ կողմեր՝ անդրադառնալու […] ...
10:36 04.04.2025
Ֆրանսիայի և Մեծ Բրիտանիայի զինվորականները Կիևում կքննարկեն Արևմուտքի աջակցությունըՖրանսիացի բարձրաստիճան զինվորականները ժամանել են Կիև, որտեղ ապրիլի 4-ին ուկրաինական իշխանությունների հետ նախատեսում են քննարկել երկրում արևմտյան «աջակցող ուժերի» առկայության ապահովումը։ Այս մասին ՆԱՏՕ-ի ԱԳ նախարարների հանդիպման մեկնարկից առաջ հայտարարել է Ֆրանսիայի արտգործնախարար Ժան-Նոել Բարրոն։ «Որոշակի պահի, երբ խաղաղություն հաստատվի, ռազմական աջակցության հնարավորությունների անհրաժեշտություն կառաջանա: Այդ իսկ պատճառով մեր զինվորական ղեկավարներն այսօր կլինեն Կիևում՝ այդ […] ...
10:18 04.04.2025
Երկրաշարժ Ադրբեջանում. այն զգացվել է նաև ՍյունիքումԱպրիլի 4-ին` տեղական ժամանակով ժամը 04:19-ին (Գրինվիչի ժամանակով` ժամը 00։19-ին) ՀՀ ՆԳՆ Սեյսմիկ պաշտպանության տարածքային ծառայության սեյսմոլոգիական ցանցի կողմից գրանցվել է հյուսիսային լայնության 39․28⁰ և արևելյան երկայնության 46.56⁰ աշխարհագրական կոորդինատներով Ադրբեջանում՝ Հայաստանի Կապան քաղաքից 16 կմ հյուսիս-արևելք, օջախի 10 կմ խորությամբ 3․1 մագնիտուդով երկրաշարժ: Երկրաշարժը զգացվել է Կապան քաղաքում 2-3 բալ ուժգնությամբ։ ...
10:14 04.04.2025
Տարադրամի փոխարժեքներն ապրիլի 4-ինShantnews.am-ը ներկայացնում է տարադրամի փոխարժեքները՝ ըստ rate.am-ի: ԱՄՆ դոլարի առքի առավելագույն արժեքն է 389․5 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 393 դրամ: Եվրոյի առքի առավելագույն արժեքն է 428․50 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 438 դրամ: Ռուսական ռուբլու առքի առավելագույն արժեքն է 4․60 դրամ, վաճառքի նվազագույն արժեքը՝ 4․7 դրամ: ...
10:00 04.04.2025
Հարավային Կորեայի Սահմանադրական դատարանը հաստատել է նախագահի իմփիչմենթըԿորեայի Հանրապետության Սահմանադրական դատարանը միաձայն հաստատել է նախագահ Յուն Սեոկ Յոլի իմփիչմենթը` վերջնականապես հեռացնելով նրան իշխանությունից։ Այս մասին հայտնում է ՏԱՍՍ-ի թղթակիցը։ Բոլոր ութ դատավորներն էլ պաշտպանեցին իմփիչմենթը: Իշխանությունից վերջնական հեռացման համար անհրաժեշտ էին նրանցից առնվազն վեցի ձայները։ Դեկտեմբերի 14-ին խորհրդարանը իմպիչմենտի ենթարկեց Յուն Սեոկ Յոլին՝ ռազմական դրության դեպքերի պատճառով։ Յուն Սեոկ Յոլը հերքել է […] ...
09:50 04.04.2025
Reuters․ Նեթանյահուն հաջորդ շաբաթ կարող է այցելել ԱՄՆԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հայտարարել է, որ Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուն հաջորդ շաբաթ կարող է գալ ԱՄՆ։ Այս մասին հայտնում է Reuters-ը։ Բացի այդ, ամերիկացի առաջնորդը հաստատել է Նեթանյահուի հետ զրույցի փաստը։ Հնարավոր այցի մասին այլ մանրամասներ չեն հաղորդվում։ Ավելի վաղ Իսրայելի վարչապետի գրասենյակը հայտնել էր, որ Բուդապեշտում գտնվող Նեթանյահուն և Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանը […] ...
