Սթիվ Մաք-Քարին և անալոգային լուսանկարչության դարաշրջանի ավարտը (մաս առաջին)

Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների մեր դարաշրջանում, երբ երեխան անգամ  կարող է հեռախոսով կամ թվային ֆոտոխցիկով անթիվ-անհամար լուսանկարներ անել ու անմիջապես հրապարակել, ժապավենային կամ, այսպես կոչված, անալոգային լուսանկարչության մասին խոսել-գրելը գուցե ժամանակավրեպ թվա (հատկապես այն սերնդին, որը երբեք չի լսել մեխանիկական ֆոտոխցիկի փակաղակի չխկոցը կամ չի շոշափել ֆոտոժապավենի փայլուն, հարթ մակերեսը)։

Մեր օրերում դժվար է հավատալ, որ ընդամենը մի քանի տարի առաջ ամեն մի, թեկուզ ամենաանորակ լուսանկարը ստանալու համար ժամանակ, միջոցներ, գիտելիքներ ու հմտություններ էին անհրաժեշտ։ 

Արդեն մի քանի ամիս է, սակայն,  լուսանկարչական հանրության մոտ համառորեն լուրեր են պտտվում անալոգային լուսանկարչության վերադարձի մասին։ Սա չլսված նախադեպ է, երբ որևէ բնագավառում տեխնոլոգիական առաջընթացի արդյունքում մոռացության մատնված հինը հայտ է ներկայացնում իր վերադարձի մասին։ Այդ երևույթի լրջության աստիճանը հասկանալու համար բավական է ծանոթանալ շուրջ մեկ տարի առաջ լրահոսում հայտնված մի տեղեկության հետ․ 2017 թ․ հունվարին Կոդակ ընկերությունը հայտարարեց, որ վերականգնում է Ektachrome լուսանկարչական ժապավենի արտադրությունը, որի հոսքագիծը կանգնեցվել էր 2012 թվականին։ Ավելին, այդ հայտարարությունից մեկ շաբաթ անց Կոդակը խոսեց նաև մեկ այլ լեգենդար ժապավենի՝ Kodachrome-ի արտադրությունը վերսկսելու մտադրության մասին։ Բոլոր ժամանակների ամենահայտնի այդ ժապավենի արտադրությունը դադարեցվել էր 2009 թվականին։ Շուրջ տասնամյա վաղեմության այդ իրադարձության հետ կապված մի պատմություն եմ ուզում ներկայացնել։

Կոդակ ընկերությունը Kodachrome ժապավենի արտադրությունն սկսել էր 1935 թվականից։ Այդ տարիներին այն մասսայական վաճառքի հանված առաջին գունավոր ֆոտոժապավենն էր։ Kodachrome-ը շատ արագ դարձավ լուսանկարիչների սիրելին ամբողջ աշխարհում,  որովհետև հրաշալի գունային գամմա ուներ և չէր գունաթափվում ժամանակի ընթացքում։ Երբ 2009 թվականին Կոդակը հայտարարեց, որ դադարեցնում է Kodachrome-ի արտադրությունը, շատ լուսանկարիչներ անակնկալի եկան, թեև արդեն պարզ էր, որ ապագան թվային լուսանկարչությանն էր։ Լեգենդար լուսանկարիչ Սթիվ Մաք-Քարին որոշում է խորհրդանշական կերպով փակել իր բազմամյա գործունեության այդ էջը։ Բանն այն է, որ նշանավոր լուսանկարիչը հենց այդ ժապավենով էր ստեղծել իր գրեթե բոլոր հանրահայտ լուսանկարները և չէր կարող այդ իրադարձությունն անտեսել։ Նա դիմում է Կոդակի ղեկավարությանը խնդրանքով, որ իրեն տրամադրեն հոսքագծից դուրս եկած ժապավենի վերջին փաթույթը։ Հաշվի առնելով լուսանկարչի մեծ հեղինակությունը ողջ աշխարհում՝ Կոդակը պարզապես չէր կարող մերժել նրան։ Այդպես Սթիվ Մաք-Քարին ժապավենային լուսանկարչության ավարտվող դարաշրջանին իր հարգանքի տուրքը մատուցելու եզակի հնարավորություն է ստանում։

Լուսանկարչի այդ մտահղացման իրագործմանը հետևելու նպատակով National Geographic-ը որոշում է ուղեկցել նրան և վավերագրել բոլոր այն իրադարձություններն ու պահերը, որոնք պետք է ամրագրվեին Kodachrome-ի վերջին 36 կադրերում։ Պետք է նշել, որ Սթիվ Մաք-Քարին 30 տարի շարունակ նախապատվությունը հենց National Geographic ամսագրին էր տվել։ Նրա գրեթե բոլոր հայտնի լուսանկարները հրապարակվել էին հենց այդ ամսագրում։

Եվ այսպես, առաջին քայլն արված էր: Սթիվ Մաք-Քարին վերջին անգամ  լիցքավորում է իր իր լուսանկարչական ապարատը Kodachrome-ի վերջին փաթույթով։

«Ես հազարավոր անգամներ եմ լիցքավորել իմ ֆոտոխցիկն այդ ժապավենով։ Դա դարձել է իմ էության մի մասը: Բայց հիմա ինձ աննկարագրելի զգացում է համակել, ափսոսանքի ու ակնածանքի զգացում։ Որովհետև ես դա անում եմ վերջին անգամ»։

Բայց ամենակարևոր հարցը դեռ առջևում էր․ ի՞նչ պատկերել լենգենդար ժապավենի վերջին 36 կադրերում։

Շարունակելի ․․․