12:24 05.06.2022
Ո՞վ չի ցանկանում երկար և առողջ կյանք: Ծերացումը անուսափելի է, սակայն այն կարելի է հետաձգել , ընդ որում ծերանալ, այդուհանդերձ, առողջ մտքով և օրգանիզմով:Լավագույն տարբերակն, իհարկե, այն է, երբ միջին տարիքից ենք սկսում հոգ տանել առողջության մասին:Բայց երբեք ուշ չէ սկսելու համար: Մեզանից յուրաքանչյուրն ունի ժամանակագրական տարիք, որը չափվում է ծննդյան մոմերով: Միևնույն ժամանակ գոյություն ունի կենսաբանական տարիք, որը կարող է ամենևին կապ չունենալ օրացույցային տարիքի հետ:Այդ տարիքը կապված է մեր գեների, ապրելակերպի և կենսապայմանների փոխհարաբերություններով:Հենց կենսաբանական տարիքն է, որ հնարավոր է փոխել:
Դրական տրամադրվեք տարիքի նկատմամբ
Մարդկանց ավելի քան 80%-ն ասում է, որ իրենց տարիքից երիտասարդ է զգում: Հիմնականում այն պատճառով, որ հասարակությունների մեծամասնությունը բացասաբար է վերաբերվում ծերացմանը, ասում է Università della Svizzera Italiana-ի գիտաշխատող, դոկտոր Սերենա Սաբատինին : «Երբ մարդիկ բացասաբար են վերաբերվում ծերացմանը, նրանք քիչ բան են անում առողջ մնալու համար, ուստի ծերանում են ոչ այնքան նրբագեղ »:« Որքան դրական է վերաբերմունքը ծերության նկատմամբ, այնքան հավանական է առողջ ու գեղեցիկ ծերանալը, – ասում է Սաբատինին:
Ճիշտ սնվեք
Հիվանդությունն այն է, ինչ տեղի է ունենում մարմնի հետ, երբ մեր բջիջները վնասվում են տարիքի հետ: Վերջնական արդյունքը քրոնիկ բորբոքումն է և մի շարք առողջական խնդիրներ: Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս հետևողական արդյունքներ, որոնք փաստում են՝ դիետաները պաշտպանում են մեզ, ասում է սնուցման հիմնադրամի դոկտոր բրիտանացի Սթեյսի Լոքերը: «Առողջ բույսերով հարուստ սննդակարգը, ինչպիսիք են միջերկրածովյան սննդակարգը և հիպերտոնիան նվազեցնելու դիետիկ մոտեցումները կապված են սրտի հիվանդության, 2-րդ տիպի շաքարախտի և որոշ տեսակի քաղցկեղի ռիսկի նվազեցման հետ: Այս դիետաները բոլորը պարունակում են բուսական սննդի մեծ քանակություն՝ մրգերով և բանջարեղենով, ամբողջական հացահատիկային մթերքներով, սպիտակուցներով, ներառյալ բուսական սպիտակուցներով՝ընկույզներ, ինչպես նաև որոշ ձկներով, ծովամթերքով, թռչնամսով և ցածր յուղայնությամբ կաթնամթերքով հագեցած: Այսպիսի դիետաները բացառում են վերամշակված միսն ու հագեցած ճարպերով քաղցրավենիքը, շաքարն ու կարկանդակները:
Մի տարվեք սննդային հավելումներով
Հավասարակշռված դիետա նշանակում է, որ լրացուցիչ սննդային հավելումների կարիք չունեք։ Այնուամենայնիվ, Մեծ Բրիտանիայում ձմռանը արևի երկարատև բացակայությունը ստիպել է կառավարությանը առաջարկել հոկտեմբերից մարտ ամիսներին 10 մկգ վիտամին D-ի ամենօրյա հավելումներ: Վիտամին D-ն անհրաժեշտ է ոսկորների և մկանների առողջության համար:
Միգուցե մի փոքր նիհարեք
Նույնիսկ մարմնի քաշի 3%-ի կորուստը կարող է օգտակար լինել՝ նվազեցնելով լուրջ հիվանդությունների զարգացման ռիսկը,-խորհուրդ են տալիս սննդաբանները: Քաշի վերահսկումն ավելի կարևոր է սևամորթների, ասիացիների և այլ էթնիկ խմբերի համար, որոնց առողջությունն ավելի փխրուն է,քան սպիտակամորթ բնակիչներինը:
Մարզվեք այնպես, ինչպես ցանկանում եք
Վարժություները կարևոր են: Դրանք նվազեցնում են արյան ճնշումը և նվազեցնում գիրության, շաքարախտի և սրտի հիվանդությունների ռիսկը: Եթե 20 տարեկանից սկսած շաբաթական 150 րոպե վարժություններ եք կատարում (4-5 օր), ապա շնորհավորում ենք: Մի դադարեք: «Մարդիկ պետք է ֆիզիկական վարժությունները դիտարկեն որպես իրենց անձնական հիգիենայի մի մաս, ինչպես օրինակ՝ ատամները խոզանակելը», – ասում է պրոֆեսոր Բենջամին Դ Լևինը, ով Հարավարևմտյան Թեքսասի համալսարանի մարմնամարզության գիտությունների վաստակավոր պրոֆեսոր է։ Նրա հետազոտությունը ցույց է տալիս, որ միջին տարիքում վարժությունները կարող են լուրջ հիվանդություններից պաշտպանել, այդ թվում՝ կանխել սրտի անբավարարությունը:
Ոչ՝ ծխելուն
Մի՞թե արժե հիշեցնել, թե որքան է օրգանիզմը քայքայում ծխելը, թողեք այն:
Դա նույնիսկ ասելու կարիք ունի: Չնայած դուք կարող եք կենսաբանորեն ավելի արագ ծերանալ՝ նստած կյանք վարելով և ծխելով:
Կառավարեք դաշտանադադարը
Դաշտանադադաը միջին տարիքի նշանն է. հենց դա էստիպում կանանց ավելի մեծ զգալ: Բայց արդյո՞ք էստրոգենի նվազումը արագացնում է կենսաբանական ծերացումը: Թերևս փոքր քանակությամբ: ԱՄՆ Մարդու գենետիկայի և կենսավիճակագրության պրոֆեսոր Սթիվ Հորվաթն ասում է, որ դա չպետք է անհանգստացնի: «Որպես թիրախային խումբ դիտարկեք տղամարդկանց: Տղամարդիկ մահացության էականորեն ավելի բարձր ռիսկի են ենթարկվում, քան կանայք՝ անկախ դաշտանադադարի կարգավիճակից»:
Դաշտանադադարը արագացնում է ոսկորներից կալցիումի կորուստը և մեծացնում սրտի հիվանդությունների վտանգը, սակայն սննդակարգում կալցիումի (կաթ, պանիր) և վիտամին D-ի օգտգագործումը (շաբաթական երկու բաժին ձուկ, որոնցից մեկը յուղոտ) և հագեցված ճարպերի կրճատումը, աղի նվազեցումը կնվազեցնեն նաև օստեոպորոզի և սրտանոթային հիվանդությունների վտանգը:
Շփվեք
Միջին տարիքում միայնակ զգալը չի ապահովում առողջ ծերացում: Հատկապես, եթե դուք տղամարդ եք: Ուսումնասիրությունները դեռ պիտի պարզեն, թե ինչու է միայնությունը մեծացնում դեմենցիայի, սրտի հիվանդությունների և դեպրեսիայի վտանգը: Թեեվ կարող եք լինել շրջապատում և կրկին ձեզ մենակ զգալ: Փորձեք շփվել մարկանց հետ, վերհիշեք ձեր հոբբիերը և հաճույք ստացեք դրանից: Նաև լեզու սովոերք, դա ևս նվազեցնում է դեմենցիայի հավանականությունը:
Առողջ ծերացումը պահանջում է մտավոր և ֆիզիկական ակտիվություն: Հատկապես գեղարվեստական հոբբիները, ինչպիսիք են նկարչությունը, քանդակագործությունը կամ խեցեգործությունը, կարող են օգնել հիշողությանը և մտածողությանը: Կան բազմաթիվ ապացույցներ , որ երկրորդ լեզվի ուսուցումը կարող է ուժեղացնել ուղեղի նեյրոնների ակտիվությունը և պահել ձեզ մտավոր հստակությունը:
Լավ քնեք
Առասպել է, որ տարիքի հետ դուք ավելի քիչ քնի կարիք ունեք: «Տարածված կարծիք է, որ տարեց մարդիկ ավելի քիչ են քնում: Ճշմարտությունն այն է, որ երբ մարդիկ սկսում են վատ քնել, նրանք իրենց ծեր են զգում», – ասում է Սաբատինին: «Վատ քունը կապված է վատ ճանաչողական ֆունկցիայի, դեպրեսիայի և անհանգստության հետ:Մտածողության և ննջասենյակի ճիշտ ռեժիմները կարող են օգնել բարելավել քունը», – ասում է Սաբատինին:
Խնամեք ձեր մաշկը
Խուսափեք արևի ազդեցությունից, որը մաշկը դարձնում է հաստ, կնճռոտ և գունաթափված: Ծխելն էլ ավելի վնասակար է։ Կարող եք օգտագործել վիտամին A, դա արդյունավետ է: Կարող եք նաև դիմել բոտոքսի օգնությանը, սակայն «Գծերը, որոնք արմատավորվում են ձեր ճակատին, կարող են ձեզ զայրացնել: Բոտոքսը կարող է բացել ձեր դեմքը, բայց չէ՞ որ դուք դեռ ցանկանում եք ուրախություն արտահայտել՝ և շարժել ձեր հոնքերը»,- ասում են մաշկաբանները:
00:00 27.04.2025
Քաղաքը բացօթյա թանգարան է, իսկ յուրաքանչյուր պատ՝ նրա կենդանի պատմության նոր էջըԵրևանյան ևս մեկ անկյուն արդեն կառանձնանա իր իմաստով ու սյուրռեալիզմի տարրերով: Գարեգին Հարությունյանն ու Հարութ Աղաբալյանը նոր շունչ ու իմաստ են հաղորդել Սարյան փողոցի շենքերից մեկին: Թեման մայրությունն է, կին, ով իր մեջ կրում է ավանդույթը, ուժը, նրբությունն ու իմաստությունը: Իսկ նրա ներսում՝ մի ամբողջ ժառանգություն, որ փոխանցվում է սրտից սիրտ՝ առանց բառերի: Երիտասարդները խոստովանում […] ...
23:59 26.04.2025
Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակիչ փուլի մասնակիցներինՎարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն Աղվերանում հանդիպել է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի սիրողական մրցաշարի եզրափակիչ փուլի մասնակիցներին, մարզիչներին, մրցավարներին: Վարչապետը ողջունել է մասնակիցներին, շնորհավորել նրանց եզրափակիչ փուլին մասնակցելու հնարավորություն ստանալու համար: Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է տարբեր մարզաձևերում «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սիրողական մրցաշարի անցկացումը և ընդգծել, որ դրա նպատակը հասարակության, այդ թվում՝ դպրոցահասակ երեխաների շրջանում առողջ ապրելակերպի […] ...
23:55 26.04.2025
Մայրաքաղաքում նշվում է քաղաքացու օրըԱմեն տարի ապրիլ ամսվա վերջին շաբաթ օրը նշվում է ՀՀ քաղաքացու օրը։ Այս տարի այն ապրիլի 26-ին է։ Երևանի քաղաքապետարանի նախաձեռնությամբ մայրաքաղաքի տարբեր հատվածներում տեղադրվել էին արկղեր, որտեղ քաղաքացիներին հնարավորություն էր տրված իրենց մաղթանքը գրել տոնի առիթով և դնել արկղի մեջ։ Այս մասին հայտնել են Երևանի քաղաքապետարանից: Երևանցիներն ու քաղաքի հյուրերը իրենց բարեմաղթանքն են հղում […] ...
23:49 26.04.2025
Երևանի շինհրապարակներից մեկում աշխատակիցը մնացել է մեքենայի և փորվածքի միջև․ վերջինս տեղափոխվել է հիվանդանոցԱպրիլի 26-ին, Երևանում հերթական էլիտար շենքի կառուցման վայրում աշխատանքային կանոնները չպահպանելու հետևանքով աշխատակից է տուժել: Ժամը 11:40-ի սահմաններում Երևանի 1-03 շտապօգնության բժիշկների թիվ 11 խումբը Ռուբեն Սևակ փողոցից «պոլիտրավմա» ախտրոոշմամբ Հերացու անվան 1-ին համալսարանական հիվանդանոց է տեղափոխել մի քաղաքացի: Ինչպես հայտնում է shamshyan.com-ը, պարզվել է, որ վիրավորը Գեղարքունիքի մարզի բնակիչ 40-ամյա Կարեն Ս.-ն է: Ժամը […] ...
23:42 26.04.2025
Վարչապետի գավաթի եզրափակիչ փուլին նախորդող խարույկ-երեկոն․ Նիկոլ Փաշինյանը տեսանյութ է հրապարակելՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Instagram-ի իր էջերում տեսանյութ է հրապարակել, որին կից գրել է. «Սեղանի թենիսի Վարչապետի գավաթի եզրափակիչ փուլին նախորդող խարույկ-երեկոն»։ Մանրամասները՝ տեսանյութում։ Посмотреть эту публикацию в Instagram Публикация от Nikol Pashinyan (@nikolpashinyan_official) ...
23:36 26.04.2025
Փարիզի Հաղթական կամարի հավերժական կրակի թեժացման արարողություն՝ ի հիշատակ Հայոց ցեղասպանության անմեղ զոհերիԱպրիլի 26-ին, Ֆրանսիայում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի ոգեկոչման միջոցառումների շրջանակում, Ֆրանսիայում ՀՀ դեսպան Արման Խաչատրյանի, Հայ Առաքելական Եկեղեցու Ֆրանսիայի թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ տեր Գրիգոր Եպիսկոպոս Խաչատրյանի, Ֆրանսահայ կազմակերպությունների համակարգող խորհրդի (CCAF) և Ֆրանսիայի համար մարտնչած հայազգի ռազմիկների և դիմադրության շարժման անդամների միության (ANACRA) ղեկավարության գլխավորությամբ տեղի է ունեցել հանդիսավոր երթ դեպի Փարիզի Հաղթական կամար։ Այս […] ...