Գիտնականները ձևավորման փուլում գտնվող  Յուպիտերից ինն անգամ մեծ  էկզոմոլորակ են հայտնաբերել

Գիտնականները դիտարկել են մի հսկայական մոլորակ, որը մոտավորապես ինն անգամ մեծ է Յուպիտերից  և առայժմ կազմավորման վաղ փուլում է: Սա մի   հայտնագործություն է, որը մարտահրավեր է նետում մոլորակների ձևավորման ներկայիս տեսությանը:

Հետազոտողները օգտագործել են երկու սարք՝ Subaru աստղադիտակը, որը գտնվում է ոչ ակտիվ Հավայան հրաբխի գագաթին և Hubble տիեզերական աստղադիտակը՝ հայտնաբերելու և ուսումնասիրելու գազային հսկա մոլորակը, որը պտտվում է իր երիտասարդ աստղից անսովոր հեռու:

Գազային հսկաները մոլորակներ են, ինչպես մեր արեգակնային համակարգի ամենամեծերը Յուպիտերն ու Սատուրնը, որոնք հիմնականում կազմված են ջրածնից և հելիումից, պտտվող գազերով, որոնք շրջապատում են ավելի փոքր պինդ միջուկը:
«Մենք կարծում ենք, որ  նոր մոլորակը գտնվում է իր ձևավորման  շատ վաղ փուլում: Ապացույցները ցույց են տալիս, որ սա գազային հսկայի համար երբևէ նկատված ձևավորման ամենավաղ փուլն է», – ասում է աստղաֆիզիկոս Թեյն Քյուրրին:

Երկրից 9,5 տրիլիոն կմ հեռավորության վրա

Ձևավորվող մոլորակը  գազի և փոշու ընդարձակ սկավառակի մեջ է, որը շրջապատում է AB Aurigae կոչվող աստղը: Այն  գտնվում է 508 լուսային տարի հեռավորության վրա՝Երկրից 9,5 տրիլիոն կմ հեռու:

Հայտնաբերվել են մոտ 5000 մոլորակներ մեր արեգակնային համակարգից կամ էկզոմոլորակներից դուրս: Այս մեկը, որը կոչվում է  AB Aurigae , ամենամեծերից է: Այն մոտենում է առավելագույն չափին, որը պետք է դասակարգվի որպես մոլորակ:Ձևավորման գործընթացում գտնվող մոլորակները, որոնք կոչվում են նախամոլորակներ, դիտվել են միայն մեկ այլ աստղի շուրջ:

Գրեթե բոլոր հայտնի էկզոմոլորակները պտտվում են իրենց աստղերի շուրջ այն հեռավորության վրա, որը բաժանում է  Արևը և նրա ամենահեռավոր Նեպտուն մոլորակը: Բայց այս մոլորակը  երեք  անգամ հեռու է  այն տարածությունից, որը բաժանում է  Նեպտունն Արեգակից, և 93 անգամ ավելի հեռու է,  քան Երկիրն Արևից:

Նրա ծնունդը, ըստ երևույթին, ընթանում է այլ գործընթացով, քան մոլորակների ձևավորման ստանդարտ մոդելը:

«Բացահայտումը մարտահրավեր է նետում մեր պատկերացումներին»

«Սովորական տեսությունն այն է, որ մոլորակների մեծ մասը, եթե ոչ բոլորը, ձևավորվում են քարքարոտ միջուկի վրա պինդ մարմինների դանդաղ կուտակման արդյունքում, և որ գազային հսկաներն անցնում են այս փուլը, մինչև պինդ միջուկը բավականաչափ զանգվածային լինի, որպեսզի սկսի գազ կուտակել», – բացատրում է աստղագետ Օլիվյե Գայոնը:

«Այս գործընթացը չի կարող հսկա մոլորակներ ձևավորել մեծ ուղեծրային հեռավորության վրա, ուստի այս հայտնագործությունը մարտահրավեր է նետում մոլորակների ձևավորման մեր ըմբռնմանը», – ասել է Գայոնը:

AB Aurigae աստղը մոտ 2,4 անգամ ավելի զանգված ունի, քան  Արևը և գրեթե 60 անգամ ավելի պայծառ է: Այն մոտ 2 միլիոն տարեկան է՝ աստղային չափանիշներով՝ երեխա, համեմատած  4,5 միլիարդ տարեկան  միջին տարիքի համարվող  Արևի հետ:

«Նոր աստղագիտական ​​դիտարկումները շարունակաբար մարտահրավեր են նետում մեր ներկայիս տեսություններին, ի վերջո բարելավելով տիեզերքի մասին մեր պատկերացումները», – ասել է Գայոնը: «Մոլորակի ձևավորումը շատ բարդ և խառնաշփոթ  պրոցես է, բազմաթիվ անակնկալներ դեռ առջևում են»: