Ի՞նչ հարցեր է ծրագրում լուծել ԱՄՆ գլխավոր «ճուռակը» Հարավային Կովկասում

ԱՄՆ նախագահի Ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Ջոն Բոլթոնը սկսում է տարածաշրջանային այցը Հարավային Կովկաս:

Թրամփի վարչակազմի ներկայացուցիչը չի թաքցրել, որ տարածաշրջան այցի նպատակը ԱՄՆ-ի շահերը տարածաշրջանում խթանելն է: Սակայն առաջին  հերթին նա կայցելի Մոսկվա՝ Սիրիայում և Իրանում տիրող իրավիճակը, ինչպես նաև Իրանի մասնակցությունը հետխորհրդային հակամարտությունների կարգավորման հարցում քննարկելու համար: Առանձին կարևորություն է տրվում Թրամփ-Պուտին հանդիպման նախապատրաստման աշխատանքներին:

Ջոն Բոլթոնը Մոսկվա է ժամանել շաբաթ օրը, սակայն այցի պաշտոնական մասը կսկսվի երկուշաբթի՝ հոկտեմբերի 22-ին: Ջոն Բոլթոնի հետ հանդիպմանը Մոսկվան մտադիր է բարձրացնել երկու տարի առաջ Միացյալ Նահանգներում արգելափակված ռուսական պետական ​​գույքի հարցը: «Թեման օրակարգից դուրս չի եկել: Մեր  ամերիկացի գործընկերների հետ յուրաքանչյուր հանդիպմանը մենք տարբեր մակարդակներով անդրադառնում ենք այս թեմային»,- ասել է  ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան:

Բոլթոնի Մոսկվա կատարած այցի նախօրեին հայտնի էր դարձել, որ ամերիկացիները Սիրիայում պատերազմի նոր ռազմավարություն են մշակում, որի նպատակն է  երկրից իրանական զորքերը դուրսբերումը, ինչի հետ Մոսկվան համաձայն չէ:

Իրանի հիմնախնդիրը հետաքրքրում է նաև Վաշինգտոնին՝ կապված Թեհրանի դեմ նոր պատժամիջոցների սահմանման հետ, որոնք ուժի մեջ կմտնեն նոյեմբերին: Ե՛վ Մոսկվան, և՛ Եվրամիությունը դեմ են նման միջոցառումներին, սակայն ամերիկյան իշխանությունները չեն զլանում համաշխարհային հանրությանն իրենց գործողությունների ճշմարտացիության մեջ համոզելու գործում:

Մոսկվայում Ջոն Բոլթոնը կանդրադառնա նաև առաջիկայում ՌԴ-ԱՄՆ նախագահների հանդիպմանը: Հանդիպման վայրը դեռևս անորոշ է: Հնարավոր է՝ այն կրկին անցկացվի Հելսինկիում:

Հոկտեմբերի 24-ին Բոլթոնը Մոսկվայից կմեկնի Ադրբեջան: Այդ երկրի իշխանությունների հետ կքննարկվեն տարածաշրջանային անվտանգությանը, ինչպես նաև դաշնակիցներին, մասնավորապես Եվրոպային ադրբեջանական  էներգակիրների մատակարարման հարցերը։ Ադրբեջանական էներգակիրներն ընկալվում են որպես այլընտրանքային ռեսուրս ռուսական գազին:

Ընդ որում, ԱՄՆ-ն հարավկովկասյան գազը չի համարում իր հեղուկ գազին մրցակից, իսկ ռուսական «Հյուսիսային հոսքը»՝ այո: Ի դեպ, կովկասագետ Նուրլան Հասանովի կարծիքով՝ ամերիկյան աջակցությունն ադրբեջանական էներգետիկ նախագծերին կապված է Ադրբեջանում գործող նավթային 2 ընկերությունների՝«British Petroleum-ի և «Shell»- ի նախագծերի անվտանգության և իրենց ներդրումների պահպանման հետ:

Երևանում Բոլթոնը կքննարկի Հայաստանում ներքաղաքական իրադարձությունների ֆոնին Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի հնարավոր սրացման հարցը, որը լրջորեն մտահոգում է Վաշինգտոնին:

Տարածաշրջանում փխրուն հավասարությունը պահպանելու համար ԱՄՆ ակնկալում է Մոսկվայի աջակցությունը, որը տարածաշրջանում ընկալվում է  որպես գլխավոր արբիտր և խաղաղապահ: Կովկասագետների համոզմամբ՝ ԱՄՆ-ն քաջ գիտակցում է, որ ՌԴ-ն ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ է, և Երևանն ու Բաքուն ընդունում են  կայունության պահպանման գործում Մոսկվայի  դերը: Արևմուտքում դա հասկանում են, և հենց դրա հետ է կապված նաև Բոլթոնի այցը Մոսկվա։

Ելնելով Անդրկովկասի աշխարհագրական դիրքից՝ Բոլթոնը տարածաշրջանի երկրների հետ նաև կքննարկի Մերձավոր Արևելքում տիրող իրավիճակը: Նա ցանկանում է գնահատել Կովկասի կարևոր «աշխարհագրական դերը»  Իրանի, Ռուսաստանի և Թուրքիայի համար:

Չնայած Հարավային Կովկասի երկրների՝ Թեհրանի հետ կայուն հարաբերություններին, «ՌԻԱ Նովոստիի» կողմից հարցված փորձագետները չեն բացառել, որ Բոլթոնը, այնուամենայնիվ, կփորձի հորդորել այդ երկրներին՝ հետևելու հակաիրանական պատժամիջոցներին: «Եվ դա այն դեպքում, երբ Հայաստանն ու Ադրբեջանը խորացնում են տնտեսական համագործակցությունը Թեհրանի հետ:  Բաքուն նույնիսկ ներդրում է իրանական ենթակառուցվածքներում, առաջին հերթին՝  Հյուսիս-հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի շինարարությունում: Այս պայմաններում Վաշինգտոնը փորձում է մեկուսացնել Իրանին կովկասյան երկրների  տնտեսական նախագծերից»,-կարծում է ՌԳԱ Տնտեսագիտության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող Անդրեյ Դևյատկովը:

Ամերիկաբնակ քաղաքագետ Ռաֆայել Սաթարովը համոզված է, որ Բոլթոնը Կովկաս այցի շրջանում կանդրադառնա  ռուս-ամերիկյան հարաբերություններում խորացող ճգնաժամին:

«Միացյալ Նահանգները չի բացառում Ռուսաստանի դեմ հետխորհրդային երկրներից «անվտանգության գոտի» ստեղծելու տարբերակը, ինչպես 1990-ականներին, երբ ստեղծեցին ՎՈՒԱՄ-ը: Սակայն տարածաշրջանի երկրներում այժմ էներգետիկ, տնտեսական ու քաղաքական իրավիճակն այլ է, և ԱՊՀ երկրները չեն կարող թույլ տալ իրենց ընտրություն կատարել Վաշինգտոնի և Մոսկվայի միջև: Նրանք շահագրգռված են համագործակցել երկու կողմերի հետ», – ասում է Սաթարովը:

Վրաստանում, որը վերջինն է Բոլթոնի երթուղում, օրակարգը նույնն է `անվտանգություն, էներգետիկա և  տնտեսություն: Թբիլիսիում նա նախատեսում է քննարկել և ստորագրման  պատրաստել Վրաստանի և ԱՄՆ-ի միջև ազատ առևտրի համաձայնագիրը: Չի անտեսվի նաև երկրում ընթացող նախագահական ընտրությունների քարոզարշավը: