Ժողովրդի թիկունքում հակազգային գործարք կնքելն անհնար է. Կիմ Գաբրիելյան

Վերջին օրերին հայկական մամուլում և սոցցանցերում շրջանառվում է ազատագրված տարածքների վերադարձման հարցը: Այս առնչությամբ արցախցի գրող, հրապարակախոս Կիմ Գաբրիելյանը պատասխանել է SHANTNEWS.AM-ի հարցերին:

– Վերջին օրերին թե՛ հայկական մամուլում, թե՛ սոցցանցերում ակտիվ շրջանառության մեջ է դրվել ազատագրված տարածքների վերադարձման հարցը: Որպես Արցախում բնակվող և իբրև գրող-հասարակական գործիչ՝ Դուք ի՞նչ տեսակետ ունեք այս հարցի վերաբերյալ:

– Ես չեմ պատկերացնում որևէ հայ մարդու` լինի արցախաբնա՞կ, թե՞ այլ երկրում ապրող, որը կարող է ազատագրված տարածքների վերաբերյալ համազգային գաղափարաբանությունից տարբերվող մոտեցում ունենալ: 1994-ի հրադադարից հետո խնդիրը տարբեր մակարդակներում ու ձևաչափերով քննարկվում է, սակայն լուծում չի ստանում: Եվ չի ստանում մի պարզ պատճառով` այդ տարածքները ոչ միայն մեր անվտանգության գոտին են հանդիսանում, այլ նաև մեր պատմական հողերն են:
Ինձ թվում է՝ նույնիսկ` ինչ-որ տեղ արհեստական շնչառություն է տրվել թեմային, որովհետև Ադրբեջանից, թերևս նաև Թուրքիայից բացի ոչ ոք գերապատվություն չի տալիս հողահանձնմանը, հատկապես՝ միակողմանի զիջումների ձևով: Միջնորդներն իրենք էլ հասկանում են, որ տարածք հանձնելը նշանակում է հիմնախնդրին նոր սրություն հաղորդել:

– Ի՞նչը նկատի ունեք:

– Բաքուն չի թաքցնում իր նկրտումները հայկական հողերի, այդ թվում` Երևանի նկատմամբ, և նույնիսկ Ղարաբաղին տիրանալու պարագայում` հարևան երկրի ախորժակը չի փակվի: Ադրբեջանը միկրոկայսրություն է, որը կազմավորվել է ուրիշի տարածքները յուրացնելով, իսկ կայսրություններին բնորոշ է ծավալապաշտությունը: Մյուս կողմից, պանթուրքիզմը չի վերացել, այն պարզապես նոր ձևեր է ընդունել, իսկ Ադրբեջանը նույն պանթուրքիզմի կրողն է: Եթե արցախյան շարժումը հայերիս համար ազգային ինքնագիտակցության վերածնունդ էր, թուրքերի (ազերիների-խմբ.) համար դարձավ յուրօրինակ կատալիզատոր Մեծ Թուրանի ծրագիրը գործարկելու համար: Ուզում եմ ասել` ղարաբաղյան հակամարտությունը դուրս է զուտ Արցախի Հանրապետության ճանաչման-չճանաչման ընկալումից: Մեկ-երկու պատերազմով դա վերջնական լուծում չի ստանա:

– Ուզում եք ասել` տարածաշրջանում նոր պատերազմներն անխուսափելի՞ են:

– Բա էլ ինչի՞ համար է սպառազինությունների այսօրինակ մրցավազքը: Երեք գերտերություններ շուրջ երկուսուկես տասնամյակ ջանում են տարածաշրջանում ռազմական հնարավոր բախումները չեզոքացնել: Ըստ էության` հոգեմաշ բանակցությունների մեջ նրանք խաղաղարար առաքելություն են իրականացնում, ինչը ողջունելի է: Բայց փորձենք խորամուխ լինել միջնորդ երկրների` ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և Ֆրանսիայի իրական նպատակների մեջ` արդյո՞ք խնդիրը սոսկ պատերազմական խաղեր թույլ չտալն է:
Ապրիլյան քառօրյա պատերազմը դրա վառ վկայությունն է:

– Ձեր խոսքերից կարելի է եզրակացնել, որ տարածքների հանձնման թեման վերագործարկելը ինչ-ինչ ուժերի շահամոլական մոտեցումների հետևա՞նք է:

– Շատ դիպուկ բնութագրեցիք: Իրական պատճառները ենթադրության մակարդակում են. չեմ կարող պնդել, սակայն կասկածանքներ ունեմ, թե Լիսաբոնից, Քի Վեսթից, Մայենդորֆից կամ ասենք` Կազանից հետո ինչո՞ւ չեղան կոշտ արձագանքներ, մանավանդ, որ հայկական կողմը պատրաստ էր լուրջ զիջումների: Հանրության` քաղաքականապես գրագետ ու իրազեկ հատվածը վստահաբար գիտի, որ ոչ մի իրավասու պաշտոնյա ժողովրդի թիկունքում երբեք հակազգային բնույթի գործարքներ չի կնքի: Դա ինքնասպանություն կլինի:
Մի ուշագրավ պահ էլ կա այս ամենի մեջ. թավշյա հեղափոխության ալիքը կենսական գործընթացներից դուրս է մղել որոշ պաշտոնյաների, որոնք իրենց կյանքն այլ կարգավիճակում չեն պատկերացնում: Եվ հենց նրանք են ամենից շատ խաղում հայրենասիրական լարերի վրա: Երևի հանրության ուշադրությունն իրենց դղյակներից շեղելու նպատակով: